De uitspraak over Deliveroo-bezorgers is belangrijk en wel hierom

Hij keek naar de rechtszaak uit en dat is niet zo gek, want journalist Rens Lieman volgt de on-demand economie op de voet. In zijn boek schreef hij over de platformdiensten en zet hij zijn vraagtekens. Want hoe werkt dat werken voor algoritmen nu eigenlijk en wat brengt het ons? “Het is de eerste keer dat zo’n uitspraak gedaan wordt voor een hele groep. Dat is niet eerder gebeurd, ook niet bij de app Helpling voor huishoudelijke hulp of bij de taxiservice Uber. Bij de eerdere zaak tegen Deliveroo werd een individueel geval getoetst.”

De rechtszaak een jaar eerder

Hij doelt op de uitspraak die hetzelfde kantongerecht zo’n jaar geleden deed. De zaak werd gestart door Sytze Ferwerda, een van de bezorgers, toen het bedrijf aankondigde dat alle 1.900 bezorgers voor 2018 uit dienst moesten en verder konden als zelfstandigen. “De rechter woog mee wat hij had gedaan in die situatie. Hij had vroegtijdig zijn contract opgezegd en werkte überhaupt weinig voor Deliveroo. In die zin was de uitspraak minder geldend.”

Vakbond FNV

In eerste instantie was het nog niet duidelijk of vakbond FNV de rechtszaak mocht voeren, of ze ontvankelijk waren, maar dat waren ze voor de rechter. De zaak kon gevoerd worden en Lieman was erbij. “In deze zaak speelden individuele omstandigheden geen rol. Er werd gekeken naar de inhoud van het werk, los van wie dat werk doet. Of het logisch is dat FNV heeft gewonnen? Dat is maar net hoe je het bekijkt. Het had twee kanten op kunnen gaan.”

Details

Eenmaal in de rechtszaal valt het de schrijver op dat de rechter de zaak heel serieus neemt en veel wilt weten. “Ze was kritisch, liet zich niet met vage antwoorden het veld in sturen en vroeg door op detailniveau. En juist in die details zit de crux. Daarin wordt duidelijk in hoeverre zo’n bezorger vrij is om te werken wanneer hij dat wil.”

Arbeidscontract of zelfstandige?

De Deliveroo-bezorgers die zelfstandig willen blijven, kunnen hun werkzaamheden gewoon op die manier voortzetten. Degenen die liever een arbeidscontract opeisen, kunnen dat doen. “Als bezorgers niet meer kunnen werken als zzp'er, dan zou dit de vrijheid wegnemen die zij nu hebben en waarderen, om te werken waar en wanneer zij willen. Daarom gaat Deliveroo in beroep tegen de uitspraken”, schrijft het bedrijf in hun persbericht.

Gaat er iets veranderen?

“Deliveroo zet zelf vraagtekens”, zegt Lieman. “Ze denken dat de manier van werken niet wezenlijk gaat veranderen, omdat volgens hen veel mensen geen behoefte hebben aan een contract. Veel mensen werken er juist vanwege de flexibiliteit, omdat ze hun eigen werkuren kunnen bepalen. Degenen die een arbeidscontract krijgen, vallen straks onder de cao beroepsgoederenvervoer. Daarin zijn werkvoorwaarden vastgelegd zoals de hoogte van het loon, vakantiedagen en toeslagen. Wel zegt het bedrijf andere eisen te gaan stellen aan de degenen die in loondienst werken dan aan hun zelfstandigen. Ze zullen hen niet dezelfde flexibiliteit bieden.”

Dus waar de bezorgers goed aan doen, is een rekensom die ze zelf moeten maken. “Als zelfstandige kun je profiteren van zelfstandigenaftrek. Als je nu zegt: ‘Ik was al die tijd al een werknemer’, dan geldt die zelfstandigenaftrek niet meer.”

Politieke middel

Maar dat is niet de enige invloed die de rechtszaak heeft. “FNV is blij dat ze ontvankelijk is verklaard. Dat ze de bezorgers, ook al zijn zij geen lid van de FNV, mogen vertegenwoordigen. Dat geeft geen garantie, maar wel hoop in nieuwe rechtszaken. Zo zijn de zaken van Helpling en Uber in voorbereiding. Het zegt iets over hoe de rechters over platformwerkers denkt en het zet politiek iets in gang. Voor sommige partijen zal dit een politiek middel zijn om dit aan te kaarten bij minister Wouter Koolmees van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.”