Ondernemers met focus op hoop en geluk zijn succesvoller

,,Leo Bormans? Wie!? Nee, nog nooit van gehoord. O, is dat de samensteller van The World Book of Happiness. Ja natuurlijk ken ik hem dan.” Ze loopt naar de boekenkast en legt met een ferme zwier de opvolger van dit boek, The World Book of Love, voor mij neer. Een goede vriendin van mij, ook nog onderneemster heeft het boek met plezier gelezen en, zo zegt zij, er ook nog wat van opgestoken.
Ik mag het boek meenemen, maar moet – een verboden woord in het vocabulaire van Bormans - het beslist teruggeven.

Boeken

Het is een misvatting dat zijn boeken bekender zijn dan de persoon erachter. Kijk naar het reisschema van Bormans en je ziet een globetrotter. Zijn boeken zijn in veel talen vertaald en in die landen hangen lezers aan zijn lippen. Hij komt met grote regelmaat naar Nederland. De afgelopen maanden luisterden 25.000 Nederlanders naar zijn betogen over geluk, hoop, liefde. Zo is hij Distinguished Lecturer in Happiness Economics Research aan de Erasmus Happiness Economics Research Organisation.

Hij is even in Utrecht voor de Week van de Ondernemer, maar gaat daarna gelijk weer door. Bormans is misschien wel de onbekendste bekendste Belg die er rondloopt.

U staat voor ondernemers en managers. Wat is uw boodschap tijdens de Week van de Ondernemer?

,,Ik had onlangs een rare ervaring. Ik sprak voor dertig gevangenen in Hasselt en de volgende dag gaf ik in Nederland training aan dertig topmanagers. Als die mensen van pak waren gewisseld, had ik het verschil niet eens gezien. Wat ik constateerde, is dat ons verlangen naar geluk en hoop een universele drijfveer is.”

De eerste 4 minuten zullen zijn toehoorders nog vol met vooroordelen zitten. Vaag. Dromerig. Zweverig. Niet te grijpen. Bormans neemt die barrière vaardig weg door wetenschappelijke studies op te voeren. ,,Is die ondernemer een beetje gelukkig? Zit hij goed in zijn vel, of loopt hij alleen maar van de ene vergadering naar de andere? Als die niet goed in zijn vel zit, gebaseerd op qualitiy of life voor zichzelf, voor zijn partner, voor zijn collega’s, dan kraakt het. Het gaat hier niet om een soort ‘goeroe-effect’, van als je dit doet gaat de omzet verdubbelen. Het is meetbare performance van zowel de manager zelf als de mensen waarmee hij werkt. Meer hoopvolle managers zorgen voor meer hoopvolle organisaties, bedrijven en die zorgen voor hoopvolle output én meetbare effecten. Ik kom in Nederlandse bedrijven die resoluut gekozen hebben voor de focus op geluk. Bij deze ‘zuurstofrijke’ ondernemingen is de ondernemer, maar ook zijn personeel gelukkiger en in het verlengde de klant ook.”
,,Klanten zijn niet alleen mensen die een portemonnee hebben en geld uitgeven. Het zijn ook mensen die een gelukkig leven willen leiden, en niet wezens die eindeloos uitgemolken moeten worden om geld aan jou te besteden. Door zo naar die klant te kijken ga je ook op een andere manier kijken naar je verkopers en de mensen die de producten of diensten ontwerpen en maken.”

Onderzoek

In rust en uiterst charmant legt Bormans het ontstaan van zijn boek Ambassador of Happiness & Quality of Life uit. ,,Ik probeer ambassadeur te zijn, in die termen dat ik het wetenschappelijk onderzoek over hoop en geluk vertaal. Ik onderzoek de voorwaarden wat mensen gelukkig en hoopvol maakt. Dit sluit aan op een nieuwe psychologische stroming, de positieve psychologie. De psychologie heeft zich 100 jaar beziggehouden met het bestuderen van wat mensen ongelukkig maakt. Maar de meeste mensen zijn niet gek, dus als we eens onderzoeken wat mensen eigenlijk gelukkig maakt dan kunnen we er met zijn allen op vooruit gaan.”

Waar wordt u gelukkig van?

,,Ik krijg nagenoeg elke dag e-mails van mensen uit de hele wereld. Die mensen melden dan dat ze dat en dat hebben gedaan. Meestal dingen die niet eens in mijn boeken staan. Ik noem dat infospiratie. Ik informeer ze niet alleen maar inspireer ze ook. Die combinatie is wat mijn werk probeert te doen, mensen ook in beweging zetten.”
Hij stopt en vertelt met bescheiden trots dat Mark Rutte hem een berichtje stuurde. Bormans had hem namelijk na de Tweede Kamerverkiezingen een boek over hoop en geluk gestuurd. ,,Als jullie dan toch een nieuwe regering aan het maken zijn, is het misschien geen slecht idee die te bouwen op hoop en geluk in plaats van op wanhoop en angst. Hij is het boek aan het lezen, dat maakt mijn dag goed.”

Ons leven is hectisch, daar is soms weinig gelukkigs aan. U zegt dat eigenaar blijven van dat leven belangrijk is. Hoe doe je dat? Het is namelijk moeilijk

,,Het niet doen, het tegenovergestelde dus is slachtofferschap. Mensen wordt wijs gemaakt dat ze in een crisis zitten. We leven helemaal niet in een crisis! Als je een keer denkt dat je in een crisis zit dan ben je bang, dan laat je je leiden door angst, door wanhoop en dat mechanisme verlamt. We gaan nooit meer terug naar de tijden van voor 2008 waarin de banken spelletjes konden spelen. We zitten in tijden van permanente verandering. Als je dat inziet, weet je dat je veranderingsprocessen kunt sturen dan ben je daar geen slachtoffer van.

Het heeft alles te maken met het maken van keuzes. Goede managers zien in dat we leven in tijden van zeer snelle veranderingen en dat we die deels zelf in de hand hebben. Zelf kunnen sturen, zelf kunnen reageren. Als ik aan managers vraag hoe het met ze gaat, zeggen ze: goed, maar we hopen dat het morgen beter gaat. Als ik vraag: wat is die hoop dan, dan valt er een lege stilte. Hoop is heel iets anders dan een wens. Je kan van alles wensen. Je moet het echter wel omzetten in doelen.”

Neem die DGA, CEO of manager eens mee naar uw wereld van hoop en geluk.

Alvorens hij de vraag beantwoordt, stelt hij scherp dat het niet gaat over het organiseren van een happy hour of raften in de Ardennen en al helemaal niet elke ochtend liedjes van Pharrell Williams (Happy was in 2014 de bestverkochte single, red.) draaien.
Bormans kiepert als eerste vakkundig personeelszaken bij het oud vuil. ,,Het begrip human resources management, alsof een mens een resource is die geld moet opbrengen, heb ik vervangen door human being management. Beschouw de mens als mens met alles erop en eraan, dus van de plussen tot en met zijn tekortkomingen. De mens is niet onuitputtelijk, vandaar al die burn-outs van mensen die het niet meer aankunnen.”

Wat is dan een gelukkige werknemer?

,,Het is een zelfsturende mens. De drie pijlers van zelfsturend vermogen zijn: competentie, autonomie en verbondenheid. Directeuren, eigenaren, managers die in hun werknemers geloven, bevorderen hun competentie door ze cursussen en trainingen te laten volgen. Het gevolg is dat zij groeien, zich ontwikkelen.
Het tegenovergestelde van autonomie is controle. Werknemers die voortdurend checklists moeten invullen zijn niet productiever en niet gelukkiger. Zij proberen constant aan die checklist te ontsnappen. Werknemers die voortdurend tegen elkaar worden opgezet in competitie - de beste verkoper krijgt een prijs en de slechtste de rode lantaarn – maakt mensen bijzonder ongelukkig, maar ook contraproductief. Verbindt mensen door er teams van te maken.
Als je die drie pijlers evenwichtig ontwikkelt, krijg je zelfsturende teams. Zelfsturende individuen zijn niet alleen productiever, maar voelen zich ook beter en dat is meetbaar. Zij worden minder vaak ziek, zijn innovatiever, creatiever, maken minder fouten en zijn loyaler. Het bijkomende voordeel is dat zij minder aan job hopping doen.”

U zegt: jaag je dromen na. Hoe doe je dat als ondernemer?

,,Als je focust op alles wat fout gaat, gaat het zeker fout. Wat we in de positieve psychologie zien, is dat het niet gaat om het ontkennen van het probleem. Er zijn problemen. Maar mensen die zich focussen op problemen gaan nooit groeien, die ontwikkelen zich nooit. Een tuinman die zijn tuin licht, ruimte en lucht geeft, ziet deze groeien. Met een bedrijf is dat niet anders.
Redding is dromen. Dromen, we durven dat woord niet meer te gebruiken. Het is iets voor naïevelingen. Maar verbeeldingskracht – imagination - is de grootste kracht van de mens. Er is nog nooit een standbeeld opgericht voor een pessimist. Met de dromen, het optimisme, kan je als ondernemer zaken inbeelden als een nieuw bedrijf, een gelukkige organisatie of een gelukkige klant. Maar, tip van mij: DREAM BIG, maak het heel groot. Anders bereik je je doel nooit. De stap van droom naar doel is wel er een werkwoord aan toevoegen. Als je niet in actie komt om je droom te realiseren, dan blijft het een wens.”