Van Gool (ceo OTTO Work Force) pleit voor verplichte uitzendvergunning

Vergelijk het met een hete aardappel die steeds wordt doorgeschoven. Onlangs was er dan toch een Kameroverleg over de bevindingen van Roemer. ,,Ruim drie maanden na presentatie van dat rapport! Roemer pleit voor invoering van een verplichte uitzendvergunning. Dat roepen wij bij OTTO al jaren. In de afgelopen twintig jaar zijn er in Nederland bijna 11.000 uitzendbureaus bijgekomen, waarvan er maar drie op de tien gecertificeerd zijn en slechts één op de tien aangesloten is bij een branchevereniging.”

,,De zelfregulering is mislukt, daar moet je eerlijk over zijn. Het wemelt van plof-bv’s voor wie arbeidsmigranten tweederangsburgers zijn. Maar grote kans dat serieuze maatregelen om die wildgroei aan te pakken, worden doorgeschoven naar een nieuw kabinet. Dat is jammer genoeg ook Nederland”, verzucht Van Gool in het AD.

OTTO Work Force is sinds 2000 in rap tempo uitgegroeid tot trendsetter in arbeidsbemiddeling op de Europese markt. Maar vorig jaar was daar ineens corona en vluchtten naar verluidt veel arbeidsmigranten terug naar huis. Hoe komt u de crisis door?

(kijkt enigszins verbaasd) ,,Heel goed! De omzet van OTTO Holding tikte in 2020 voor het eerst de half miljard aan. Ik ben twintig jaar geleden aan de keukentafel begonnen met vier Poolse medewerkers. We zitten nu op een aantal van ruim twintigduizend. Het geheim? Heel simpel. Ik heb een prima team dat goed zorgt voor onze medewerkers. Het beeld van arbeidsmigranten die vanwege corona weg wilden, herken ik niet. Wij kregen het juist hartstikke druk.”

,,OTTO levert veel personeel aan de distributiecentra van de grootste supermarkten en die schreeuwden om meer handjes. Of we in tien dagen tijd 1500 extra mensen beschikbaar hadden! Dan moet je heel snel schakelen. Omscholing hielp daarbij. Door corona nam de personeelsvraag bij modeketens en productiebedrijven af. Medewerkers die daar vrij kwamen, hebben we richting distributiecentra geleid.”

,,Inzet is dat we altijd eerst zoeken naar mensen die lokaal of regionaal beschikbaar zijn en pas daarna, als het niet anders kan, kijken we letterlijk verder. Nog iets: 40 procent van onze arbeidsmigranten heeft een vast contract en nog eens 40 procent een overeenkomst met gegarandeerde uren. Dat biedt zekerheid; dan pak je niet zomaar je koffers om terug te reizen.”

Toch bracht corona veel problemen aan het licht. Belabberde informatie over coronamaatregelen. Zieke arbeidsmigranten die toch gingen werken uit angst om baan en woonruimte te verliezen. Teveel migranten in busjes. Beelden van smerige werkomstandigheden in slachthuizen.

,,Het zijn de malafide bedrijven aan de onderkant van de markt die daar verantwoordelijk voor zijn. Ik heb vanwege het Aanjaagteam diverse keren met Roemer gesproken. We dringen niet voor niets aan op die uitzendvergunning. Als enige land in Europa werkt Nederland daar niet mee.”

,,Voer een waarborgsom in van 75.000 euro voordat iemand kan starten met een uitzendbedrijf. In de horeca is afgifte van een vergunning afhankelijk van een BIBOB-toets om criminele praktijken te voorkomen. Dat zou ook helpen in de uitzendbranche. Bij huisvesting kun je gaan werken met een sterren-beoordelingssysteem zoals bij hotels. Daar kun je dan de huurprijs aan koppelen. Er is van alles mogelijk, maar de politiek moet wel knopen doorhakken.”

,,Goed ondernemerschap betekent afbreukrisico’s beteugelen. Voordat toenmalig minister Bruins in februari 2020 de eerste coronabesmetting in Nederland bevestigde, had OTTO al een preventieteam voor corona in de benen en een dashboard voor het ziekteverzuim. Begin maart liep het verzuim dagelijks op met één procent. Lijkt weinig, maar dat is echt veel. Schrikken dus.”

,,De behoefte aan informatie bij het personeel was heel groot. Bij het callcenter, 24/7 in de lucht, kwamen tot wel tweeduizend vragen per dag binnen! Dat is normaal achthonderd. We zaten er strak op: bij hoofdpijn direct thuis blijven. Fitnessruimten, heel belangrijk voor arbeidsmigranten, moesten dicht.”

,,Maar als goed werkgever moet je alternatieven bieden. We zetten extra taaltrainingen op touw, regelden attenties voor familie in het thuisland. Wie goed doet, goed ontmoet. Zorg dat mensen zich gewaardeerd en thuis voelen. De tevredenheidsscore kwam vorig jaar uit op 8,4 en dát in een coronajaar. Daar ben ik trots op. Door de vergrijzing blijven arbeidsmigranten hard nodig. Dan moet je dus goed voor ze zorgen.”

Er zijn ook geluiden dat de vraag naar buitenlandse werknemers juist gaat afvlakken als gevolg van robotisering. In de glastuinbouw worden tomaten nog met de hand geplukt, straks gaat dat machinaal. Daar heb je geen Poolse mensen meer voor nodig.

,,Het klopt dat er over tien jaar weinig Polen meer naar Nederland komen. Ook daar krimpt de beroepsbevolking en slaat vergrijzing toe, nog sneller dan in Nederland. Poolse inzet is dan hard nodig in Polen zelf. In Nederland zie je ook dat per 65-plusser steeds minder werkenden beschikbaar zijn: in 2000 waren dat nog 4,5 werkenden; in 2060 slechts 2,2. Dus blijft er grote vraag naar buitenlandse arbeid. Je ziet het in de technische beroepen zoals loodgieters en elektriciens, maar zeker ook in de zorg. Er komen steeds meer ouderen. Wie gaat voor hen zorgen? Kijk naar wat er in Duitsland gebeurt.”

Daar worden arbeidsmigranten voor ingevlogen?

,,Precies. En dat zijn vooral mensen uit Azië. Wij sorteren daar al op voor. Sinds 2018 is OTTO Work Force in handen van de Japanse multinational Outsourcing met wereldwijd 86.000 werknemers. Internationale arbeidsbemiddeling is hét werkterrein van Outsourcing. Dat geeft mij de gelegenheid om een brug vanuit Azië te bouwen. Ik schat in dat we binnen vijf jaar werknemers uit vooral Indonesië, Vietnam en de Filipijnen naar Nederland halen. Mijn idee is om met tijdelijke vergunningen te werken van drie tot vijf jaar.”

Die mensen moeten weer wel ergens wonen. U weet als geen ander hoe moeizaam de huisvesting van arbeidsmigranten gaat. Overal en altijd verzet en bezwaarprocedures.

,,Naast mijn werk voor OTTO heb ik samen met Karolina Swoboda het bedrijf KaFra Housing opgericht om heel snel tijdelijke huisvesting te realiseren. We kiezen strategisch voor álle urgent woningzoekenden. Dus niet alleen arbeidsmigranten, maar ook studenten, expats en statushouders; de zogeheten magic mix. Daar ligt de maatschappelijke vraag en daarmee is er ook meer draagvlak.”

,,Door grootschaliger en flexibel te bouwen aan de rand van woonwijken en bedrijventerreinen haal je druk weg van de lokale woningmarkt. In Waalwijk heeft KaFra huisvesting voor 400 mensen gerealiseerd. In Tilburg hopen we binnenkort vergunning te krijgen. Dat zijn gemeenten, net zoals Venray, die hun nek uitsteken.”

,,In Venray verrijst momenteel de KaFra Tower. Een woontoren voor 92 mensen die in zes weken kant en klaar neergezet wordt en net zo makkelijk weer afgebroken kan worden. De gemeente heeft vergunning verstrekt voor tien jaar, daarna kunnen we een verlenging van vijf jaar aanvragen. Na vijftien jaar is het einde verhaal. Dat schept duidelijkheid. Het voordeel is dat je zo’n toren weer heel snel ergens anders kunt bouwen. We oriënteren ons inmiddels ook op West-Brabant. Breda heeft ook stappen te zetten rond de huisvesting van arbeidsmigranten.”

Hebben arbeidsmigranten zelf nog wat in te brengen over hun huisvesting?

,,We vragen geregeld wat ze belangrijk vinden of wat er anders moet. Voorbeeld: volgens de Stichting Normering Flexwonen moeten de koelkasten een inhoud hebben van dertig liter per persoon. Veel arbeidsmigranten vinden dat veel te weinig. Ze kunnen hun boodschappen niet kwijt. Dus hebben we in de vierpersoons-appartementen van Kafra Tower een koelkast van driehonderd liter ingebouwd. Daar worden ze gegarandeerd blij van."