CPB ziet inflatie komende jaren dalen, wel ruimte voor meer loon

De inflatie is door onder meer de sterke stijging van de vraag naar goederen en diensten na de coronapandemie gestegen. Dat leidde namelijk tot leveringsproblemen, zoals bij computerchips. Maar ook andere zaken zijn lastiger te krijgen, onder meer door lockdowns in landen als China, maar ook door de oorlog in Oekraïne. Die leidde, mede door de sancties tegen Rusland ook voor hoge prijzen voor gas en olie, en daarmee ook die van stroom.

Als de prijzen dit jaar niet meer stijgen, komt de gemiddelde inflatie volgens de Europees geharmoniseerde meetmethode al op 8,7 procent uit in Nederland, stelt het CPB. Maar volgend jaar is de inflatie al veel lager omdat de grootste prijsstijgingen van energie dan naar verwachting al in de prijs zitten verwerkt. Verder ziet het CPB mogelijkheden dat de problemen in leveringsketens minder erg worden.

Geen sprake van loonprijsspiraal bij verhogen lonen

Ondanks de hoge inflatie kunnen de lonen volgens het CPB in veel gevallen omhoog zonder risico op een loonprijsspiraal waarbij bedrijven de hoge lonen door gaan rekenen in hun prijzen en zo nieuwe inflatie aanwakkeren. Omdat veel bedrijven hun prijzen ook konden verhogen is de ruilvoet, de verhouding tussen de exportprijs en de importprijs, vorig jaar slechts met 0,5 procent verslechterd. Daarbij komt dat bedrijfswinsten al jaren stijgen, maar vooral huishoudens voor de extra energie betalen. Een eenmalige loongolf kan die scheefgroei rechttrekken, aldus het planbureau.

Om een loonspiraal te voorkomen moet terughoudendheid getoond worden aan de cao-onderhandelingstafel. Een automatische prijscompensatie, waarbij het loon telkens met minimaal de inflatie toeneemt, zou zo'n spiraal wel kunnen aanwakkeren.

Op de middellange termijn, tussen de drie en vijf jaar vooruit, ziet het CPB een goede kans dat de inflatie stabiel rond de 2 procent komt te liggen. Daarvoor is wel geloofwaardig beleid van de Europese Centrale Bank (ECB) voor nodig, waar huishoudens, bedrijven en financiële markten vertrouwen in hebben. Als bedrijven en huishoudens denken dat de economie het minder goed doet de komende jaren, kan de inflatie ook weer stabiel onder de 2 procent komen te liggen.

FNV eist dat werkgevers met hogere salarissen over de brug komen

Vakbond FNV grijpt de scenario-onderzoeken van het CPB aan om werkgevers te dwingen de lonen te gaan verhogen. Het CPB constateert namelijk dat daar genoeg ruimte voor is bij bedrijven. ,,Werkgevers hebben de sleutel in handen om de pijn van de inflatie bij miljoenen werkenden weg te nemen. Dat moeten zij nu zo snel mogelijk gaan doen”, stelt Zakaria Boufangacha, vicevoorzitter FNV.

,,Maar werkgevers proberen de bal bij de overheid te leggen, die mag continu pleisters plakken en mensen compenseren voor de gestegen kosten. Wij zijn blij dat het CPB zich duidelijk uitspreekt dat hogere lonen, in de vorm van een loongolf, de oplossing zijn. Bang voor een loon-prijsspiraal hoeven we niet te zijn. Er is nu eerder sprake van een winst-prijsspiraal.”

De FNV wil dat de lonen op zijn minst meestijgen met de inflatie. Er is op veel plekken zelfs ruimte voor meer loonstijging. ,,Ondanks de trend van hogere lonen gaan miljoenen mensen er fors op achteruit in koopkracht. Het deel van de welvaart dat naar werkenden gaat, loopt al jaren terug."