‘Steek je loonsverhoging voor een deel in scholing’

In zo’n beetje alle cao’s zijn reeds regelingen opgenomen voor omscholing en bijscholing. Telkens blijkt: werknemers maken er weinig gebruik van. Hoe komt dat, denkt u?"Mensen zijn lang niet altijd bekend met die potjes. Bovendien hebben werkenden de neiging om achterover te leunen, te wachten op wat gaat komen. Ze gaan ervan uit dat wanneer zij ontslagen worden wel een vergoeding meekrijgen of snel weer een baan vinden." De realiteit is anders…"Vroeger was het normaal om 40 jaar lang bij dezelfde werkgever te werken. Dat is verleden tijd. Net als de goudgerande vertrekregelingen. We moeten nu tot ons 67ste werken. Wie op zijn 50ste zijn baan verliest, moet dus nog 17 jaar werken. Wie de eindstreep wil halen, moet investeren in zichzelf." De sleutel is ontwikkeling?"Technologische ontwikkeling en robotisering bedreigen banen. Binnen nu en 10 jaar zullen auto’s rondrijden zonder chauffeurs. Dat betekent dat een chauffeur zich zal moeten omscholen naar een ander beroep. Wellicht een vak dat we nu nog niet kennen. Straks hebben we drie banen in drie verschillende sectoren. Daar moeten we ons op voorbereiden." Als we niet weten welke banen ontstaan, hoe moeten werknemers zich dan voorbereiden?"Het begint met het bewustzijn dat jij in de cockpit zit, jij bent verantwoordelijk voor jouw eigen ontwikkeling." Leuk, méér bewustzijn, maar heeft een werknemer niet meer aan iets praktisch als een ‘persoonlijke dashboard’, waarmee hij precies kan zien waar hij nieuw werk kan vinden, welke vaardigheden hij nog moet ontwikkelen of welke scholing nodig is?"Zeker, het heeft geen zin om alleen tegen werknemers te zeggen dat ze zich moeten ontwikkelen, zonder ze van gereedschappen te voorzien. Dan is het niet meer dan een loze kreet."Wat biedt CNV?"We hebben eind vorig jaar een bv opgericht, ‘James’ genaamd. Daarin werken we samen met startup XS2talent. Niet winst maken, maar werkenden bewust maken van en helpen in hun loopbaan is het doel." Wat doet James?"James is er voor iedereen, niet alleen voor CNV-leden. Hij maakt werkenden sterk. Zo kunnen mensen via deze site trainingen volgen, vragen stellen, bijeenkomsten bijwonen, persoonlijk advies inwinnen, coaches vinden, hun cv en motivatie online zetten. We werken daarin onder andere samen met uitkeringsinstantie UWV. En voor de zomer komen we met zo’n persoonlijke dashboard." Wie betaalt de rekening?"Transitievergoedingen, vakantiegelden, verlofuren, winstdeling. In sommige cao’s zijn al afspraken gemaakt dat brutogelden kunnen worden gestort in James en worden gebruikt voor scholing. XS2talent is de enige die van de toezichthouder De Nederlandsche Bank toestemming heeft om dit aan te bieden. Zie het als een soort leerrekening. Niet om een caravan of nieuw bankstel te kopen, maar exclusief voor scholing." Zal zo’n leerrekening aanslaan?"Er zijn zo’n 450 cao’s, bijna de helft heeft reeds à la carte mogelijkheden waarbij bijvoorbeeld vakantiegeld, verlofuren of winstdeling gebruikt kunnen worden voor de aanschaf van een privécomputer of worden omgezet in extra verlof. Een kleine stap om ook scholing op te nemen. Bij Philip Morris hebben 50 tot 100 mensen hun transitievergoeding gestort in James, als onderdeel van het sociaal plan. Ik verwacht dat we dit jaar in meer cao’s à la carte afspraken kunnen maken en dat dit een vliegwieleffect kan hebben." Hoe zit het met werkgevers, zijn die hiervoor te porren?"Een werkgever die mensen opleidt, doet dat liever niet voor de buurman. Maar dat is op de korte termijn gericht. Werkgevers moeten blij zijn met een werknemer die bezig is met zijn eigen ontwikkeling. Wij maken ons al langer hard voor een persoonlijk budget. We willen dat in de cao’s afspraken worden gemaakt dat 0,5 procent beschikbaar komt voor zo’n ontwikkelbudget. In plaats van 3 procent loonsverhoging zeggen wij 2,5 procent, en dan 0,5 procent naar scholing." Zullen werknemers hier dan wél gebruik van maken?"Zo’n persoonlijk budget, dat onvervreembaar is van de persoon en buiten de onderneming moet zijn geplaatst, kan zeker bijdragen aan meer bewustzijn. Uiteindelijk kunnen we er niet omheen: ontwikkeling wordt steeds belangrijker."