,,Zolang supermarkten het alleen roepen, is er nog niet zoveel aan de hand”, zegt consumentenpsycholoog Patrick Wessels over de kans dat mensen nu gaan hamsteren. ,,Maar zodra de eerste consumenten in de supermarkt een leeg schap zien, daar een foto van maken en die op internet zetten, kan het heel hard gaan”, weet hij. ,,Want dan voelen mensen ineens de urgentie om te gaan inslaan. Ook als dat totaal overbodig is”, legt hij uit aan Trouw.
En overbodig is het. Lisa Martis, woordvoerder van brancheorganisatie Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL), wil het woord hamsteren niet eens in de mond nemen. Want er is geen tekort aan producten. ,,We trekken nu aan de bel, want we willen voorkomen dat de schappen straks leeg zijn omdat een groot deel van de vakkenvullers in quarantaine zit”, zegt ze. Tegelijkertijd weet ze dat er al filialen zijn waar de broodafdeling noodgedwongen dicht is geweest.
En dus vraagt CBL-directeur Marc Jansen het kabinet om de quarantainemaatregelen te versoepelen voor supermarktpersoneel. Ze willen dat hun medewerkers – mits niet zelf besmet en klachtenvrij – niet meer in quarantaine hoeven. Voor meer besmettingen op de werkvloer zijn ze niet bang. ,,Medewerkers dragen een mondkapje en houden afstand. En blijven bij klachten dus sowieso thuis”, vult Martis aan.
Lees ook: Quarantaineplicht: Centraal Bureau Levensmiddelen vreest voor lege schappen supermarkten
Lees ook: FNV Handel kaatst bal terug naar supermarkten: bescherm je personeel beter
Boosteren kan niet
Het kabinet heeft de quarantaineregels tijdens de laatste persconferentie weliswaar versoepeld, maar dat geldt alleen voor mensen die recent corona hebben gehad, of minimaal een week geleden een boosterprik hebben gekregen en klachtenvrij zijn. Maar juist in supermarkten is veel personeel jonger dan 18 jaar. Zij komen niet in aanmerking voor de boostervaccinatie, legt Jansen uit. ,,Den Haag moet daarom nu handelen”, zegt hij.
Een hele slimme actie van de supermarkten, vindt consumentenpsycholoog Wessels. ,,Ze leggen daarmee de verantwoordelijkheid voor het rondkrijgen van hun roosters bij de overheid en minder bij zichzelf. Ze zeggen als het ware: dit overkomt ons. In plaats van: wij hebben de verantwoordelijkheid om dit op te lossen en we gaan meer mensen aannemen. En ze koppelen tegelijkertijd hun eigen probleem, een personeelstekort, aan een probleem van de consument: lege schappen.”
Volgens CBL is dit een unieke situatie waar geen enkele sector zich op kan voorbereiden. Bovendien zijn werknemers niet altijd multi-inzetbaar. De mensen van de broodafdeling, kassamedewerkers en vakkenvullers hebben allemaal specifieke kennis. Die kunnen elkaar niet zomaar vervangen, laat Martis weten, die zelf op een broodafdeling werkte. De supermarkten hopen snel te horen of het kabinet bereid is een uitzondering te maken voor hun medewerkers. Want, zegt CBL, boodschappen zijn een eerste levensbehoefte, daar moeten we mensen in blijven voorzien.
Zodra mensen zien dat spullen onuitgepakt in dozen in de winkel staan – waar dat normaal niet zo is – krijgen ze het idee dat er iets mis is. En dan denken ze al snel: nu staat het in dozen, straks is het op. Het zou me niet verbazen als mensen dan meer gaan meenemen
Consumentenpsycholoog Patrick Wessels
Niet in het schap, maar in dozen
Maar kan het dan niet praktischer, door gewoon de spullen in dozen neer te zetten? ,,Het zou best kunnen dat supermarkten daarvoor gaan kiezen, omdat alles netjes in de schappen zetten ook weer tijd en mankracht kost”, zegt Martis.
Consumentenpsycholoog Wessels hoopt dat het supermarkten lukt om dat te voorkomen. ,,Zodra mensen zien dat spullen onuitgepakt in dozen in de winkel staan – waar dat normaal niet zo is – krijgen ze het idee dat er iets mis is”, zegt hij. ,,En dan denken ze al snel: nu staat het in dozen, straks is het op. Het zou me niet verbazen als mensen dan meer gaan meenemen.”
Het zou het beste zijn als supermarktmedewerkers heel netjes en rustig hun werk kunnen blijven doen. ,,Als ze door de winkel rennen en geen tijd hebben voor vragen omdat er drie collega’s ziek zijn, dan wordt de consument ook zenuwachtig.” Volgens Wessels kunnen supermarkten beter helemaal geen publiciteit zoeken over dit onderwerp. ,,Maar niet alle supermarktmedewerkers hebben een cursus woordvoering gehad. Dus als er problemen zijn, zullen consumenten daar uiteindelijk wel van horen.”
