Tips, als je je ziek verveelt op je werk

Myrthe heeft een universitaire studie afgerond, in het buitenland gestudeerd en is beleidsmedewerker bij een aan de overheid gelieerde instantie. Klinkt als iemand die goed terecht is gekomen. Maar Myrthe verveelt zich dood. Of zoals ze zelf zegt: "Ik heb het gevoel dat mijn hersencellen afsterven. Mijn meerderen kunnen niet delegeren. Ze geven me niets inhoudelijks te doen. Wat ik op een dag doe? Ik lees veel kranten."

De bore-out, oftewel: je stierlijk vervelen op je werk. Rob Hoedeman, arts bij arbodienst Arboned, ziet per kwartaal iemand voorbijkomen waarvan hij denkt: hé, dat is een bore-out. En hij denkt dat het er in de komende jaren een stuk meer kunnen worden. "Er zijn tal van oorzaken voor, maar een belangrijke zit bij jongeren. Er komen steeds meer mensen die hoogopgeleid zijn, terwijl er niet voor iedereen een baan beschikbaar is op zijn of haar opleidingsniveau. Zodoende krijg je steeds meer hoogopgeleiden die lagere banen invullen."

Volgens de Vlaamse arts en burn-outspecialist Luc Swinnen heeft vijftien procent van de werkende bevolking te maken met burn-out- óf bore-outklachten. Ongeveer de helft is bore-out. Iemand met een bore-out vertoont dezelfde symptomen als iemand met de bekendere burn-out: stressklachten, continue vermoeidheid, cynisch zijn en jezelf zinloos voelen.

Stress bij verveling; is dat niet tegenstrijdig? Nee, zegt bedrijfsarts Hoedeman, want de minuten aftellen totdat je naar huis mag, kan enorm frustreren en daardoor júist voor stress zorgen. "Mensen met een burn-out en mensen met een bore-out doen hetzelfde. Ze voelen zich lang onprettig en praten er niet over, maar kiezen de overlevingsstrategie: ik zet door, hoewel ik me slecht voel. Je raakt steeds meer op een eiland. En daardoor gestrest. Als artsen spreken we ook liever niet van burn-out of bore-out, maar van stressgerelateerde klachten."

Myrthe praat er weinig over dat ze zich niet goed voelt, vertelt ze. "Omdat collega's altijd zeggen dat hun baan zo geweldig is en omdat niemand houdt van mensen die klagen." Ze probeert ondertussen op andere banen te solliciteren, maar: "De dag gaat zo langzaam voorbij dat ik me er vaak aan het einde van mijn werkdag niet toe kan zetten. Als je van je werk geen energie krijgt, kom je ook moe thuis."

De bore-out komt voor in alle lagen van de beroepsbevolking: bij jonge mensen die geen baan op hun niveau kunnen vinden, bij mensen die officieel op niveau werken maar te weinig inhoudelijk werk toevertrouwd krijgen, bij werknemers die erachter komen dat hun baan hen simpelweg niet interesseert en bij werknemers die gewoon weinig te doen hebben. Zo was het ziekteverzuim onder winkelpersoneel vorig jaar met dertig procent toegenomen ten opzichte van het jaar daarvoor. Een van de belangrijkste oorzaken was verveling, een gevolg van het slinkende aantal klanten in de winkel vanwege de crisis en almaar toenemende internetverkoop.

Niet interessant

De Vlaamse Frouke Vermeulen had zelf ooit een bore-out en coacht nu mensen die tegen hetzelfde aan lopen. Ze had een goede baan als projectmedewerker in een consultancybedrijf, maar vond het werk inhoudelijk niet interessant. "Er waren perioden dat het heel druk was, omdat we dan een project hadden, maar soms was er geen project en dan was er niets te doen. Ik vond die laatste perioden heel moeilijk. Daarnaast kwam ik erachter dat in de tijd dat we het wél druk hadden, ik het werk weinig zingevend vond."

Vermeulen schreef een boek over hoe je met verveling op je werk kunt omgaan: Vechten tegen verveling - gevangen in een bore-out. Ze schetst twee typen van de bore-out: of er is heel veel werk, maar het geeft geen voldoening, of het gaat om te weinig en te makkelijk werk.

In die laatste categorie viel Natasha (28) tot voor kort. Ze heeft net tot haar grote vreugde en opluchting een baan gevonden die ze heel erg leuk vindt, maar daarvoor werkte ze - tijdens en na haar universitaire studie - bijna twee jaar bij de Belastingdienst, afdeling bezwaren.

"Het was gewoon heel makkelijk," zegt ze over die functie. "De bedoeling was dat we vier brieven op een dag behandelden, maar de hogeropgeleiden onder ons hadden die brieven vaak om twaalf uur 's middags al af. Sommigen gingen dan stiekem aan hun scriptie werken of de rest van de middag Foreign Policy of De Correspondent lezen. De afdeling was een verzamelbak voor net-afgestudeerden die niet aan de bak kwamen. Voor het management waren we nummertjes."

Natasha's werk bestond eruit bezwaarbrieven te beoordelen, te toetsen of burgers terecht of onterecht bezwaar maakten. "Meestal was het onterecht en dat was heel makkelijk. Dan moest je alleen een standaardbrief terugsturen. Al heel snel ken je die codes daarvoor uit je hoofd. 'Bobko5vtdt'. Dat is de brief voor wie zijn aanvraag voor zorgtoeslag niet goed heeft ingevuld."

Aanrommelen

Vermeulen ziet in haar coachingspraktijk mensen van alle leeftijden, maar opvallend vindt ze dat het veelal jonge mensen zijn. Maarten Vogelaar van De Kwekerij, een platform voor twintigers in Amsterdam, begrijpt wel waarom. "Allereerst vormt je werk je en dat kost tijd. Dus de eerste tien jaar van je werkende leven rommel je vaak nog wat aan voordat je hebt uitgevonden wat je leuk vindt. Dan kan het dat je eerst iets treft dat niet inspireert."

Maar Vogelaar ziet ook twee andere ontwikkelingen: de huidige maatschappij is er een van beleving, van kicks. Een stomme baan of een waarin je je verveelt, past daar niet in. Daarnaast is een baan voor heel veel mensen niet meer datgene wat je doet omdat je nu eenmaal geld nodig hebt, maar een invulling van je bestaan. Een baan moet gaaf zijn. Niet middelmatig. Vogelaar: "Werken kan van tijd tot tijd natuurlijk ook gewoon best saai zijn."

Myrthe stelt dat het voor haar meespeelt dat ze weinig aansluiting vindt bij haar collega's, die allemaal een stuk ouder zijn, maar dat ze toch ook echt graag inhoudelijk iets anders wil. "Ik weet dat een ideale baan niet bestaat, maar ik merk wel dat het heel belangrijk is om iets te doen wat je boeit. Het is toch acht uur van de dag die je op zo'n plek doorbrengt."

De namen Myrthe en Natasha zijn gefingeerd.

Tips bij een bore-out

1. Praat erover met je huisarts, familie en vrienden. Veel mensen vinden het ongemakkelijk om over dit onderwerp te praten. Maar het is erkenning aan jezelf om het wel te doen. Dat lucht op.

2. Neem rust. Als het tot een bore-out komt, ben je vaak al heel lang over je eigen grenzen gegaan.

3. Probeer te bedenken wat je vroeger leuk vond. Mensen die het zat zijn op hun werk, weten vaak heel goed wat ze níet willen, maar niet wat ze wél leuk vinden. Probeer te bedenken wat vroeger je passies waren en waar je energie van kreeg.

4. Probeer jezelf te vergeven dat je in deze situatie zit en laat het toe als je er boos over bent.

5. Zoek hulp bij hulpverleners als je er zelf niet uitkomt.