Hét advies van 'aanklotend' succesondernemer Frans van Leeuwen: ‘Neem jezelf niet zo serieus’

Je kunt rustig zeggen dat Van Leeuwen (36) een ervaren aankloter is. Dat begon in zijn jeugd met kattenkwaad uithalen en groeide uit tot het massaal naar beneden gooien van spullen in zijn studententijd, inclusief grote elektrische apparaten.

De vriendentraditie ontstond met het uit het raam gooien van een bierflesje, vertelt hij aan De Stentor. ,,Het werd steeds gekker. Er ging van alles naar buiten, tot een magnetron en wasmachine aan toe. En dan kijken of zo’n apparaat het overleeft van de derde of zesde verdieping. Natuurlijk niet. We leenden zelfs extra studiefinanciering om nieuwe spullen te gooien. Krankzinnig natuurlijk. Er kwamen zelfs speciaal mensen naar kijken.’’

'Vooral mannen kunnen er baat bij hebben door maar wat aan te rommelen'

,,We deden het wel gecontroleerd: er stond beneden iemand op de uitkijk. Ik zou het nu niet meer doen, maar ik vond het fantastisch. We hadden er enorm veel lol van en we deden er niet iemand kwaad mee, behalve dat het dom en lomp was.’’

Het is een extreem voorbeeld van verveling, lol trappen en wat Van Leeuwen omschrijft als aankloten. Na een burn-out een paar jaar geleden besefte hij dat hij te veel was bezig geweest met presteren –’ik wilde het perfecte leven leiden’ – en te weinig met aankloten.

Dat leidde tot het recent gepubliceerde boek Aankloten, kloot je zelf succesvol. Vooral mannen kunnen er baat bij hebben door maar wat aan te rommelen, denkt Van Leeuwen.

Wat versta je onder aankloten?

,,Het is geen harde definitie, maar ik omschrijf het als maar wat aanrommelen en niet doelgericht te werk gaan. Het een soort staat van zijn. Gewoon dingen aan het toeval overlaten, open staan voor falen en je kwetsbaar durven opstellen. Want als je zegt dat je alles lukt, dan kom je überhaupt nooit op het punt om maar wat aan te kloten. Dat is voor mij de grote les geweest.’’

Hoe doe je het?

,,Even liggen zijn op de bank, een geintje uithalen met vrienden of een nutteloze hobby uitvoeren. Het is voor iedereen natuurlijk anders: geef er je eigen invulling aan.’’

Heb je de laatste tijd lekker aangekloot?

,,Mooi voorbeeld: mijn vrouw vroeg of ik een zwembadje voor in de tuin wilde kopen voor onze kinderen. Dan haal ik een groot zwembad bij Decathlon en ga zonder de instructies te lezen aan de slag. Na twee weken zwommen er kikkervisjes in en overal waren vliegen en muggen. Blijkt er chloor en nog een ander spul in te moeten, maar daar had ik geen idee van. Mijn vrouw was boos: ze vond dat ik er een potje van maakte.’’

,,Uiteindelijk heb ik alles gelezen en het is goed gekomen. Dus lekker aangekloot, beetje gezeur van gehad en gefaald, maar nu weet ik veel van zwembaden. Het was heel leuk en het is een mooi verhaal voor later geworden.’’

Via mavo, CIOS en hbo kwam Frans van Leeuwen uiteindelijk op de universiteit terecht

Het aankloten zat er vroeg in. Tijdens zijn jeugd in Culemborg haalde hij eindeloos kattenkwaad uit. Maar zijn leraren waren niet blij met het volproppen van de gootsteen met wc-papier en andere ongein, en de kleine Frans belandde in het speciaal onderwijs. Via mavo, CIOS en hbo kwam hij uiteindelijk op de universiteit terecht.

Terugkijkend constateert Van Leeuwen dat zijn studentenperiode bestond uit de perfecte mix van ontspanning en inspanning. Met zijn vrienden gooide hij niet alleen wasmachines naar buiten, ze namen elkaar ook te grazen. Hij plaatste een advertentie op Marktplaats voor een gratis af te halen inboedel – inclusief Playstation – met het telefoonnummer van een vriend er bij. ,,Hij werd helemaal gek gebeld. Het was voor ons een goede manier om te ontstressen in de tentamenperiode.’’

Serieuzer door masterdiploma Bestuurs- en Organisatiewetenschap

Tijdens het behalen van zijn masterdiploma Bestuurs- en Organisatiewetenschap werd Van Leeuwen serieuzer en in zijn werkende leven slipten de dagen vol. ,,Ik deed van alles. Begon na een paar jaar werkervaring een eigen bedrijf in Utrecht dat ik groot wilde maken, ging marathons lopen en feestte er maar op los. Ik heb een grote prestatiedrang en kan doorslaan.’’

,,Een periode trainde ik zeven dagen per week in de sportschool. Ik wilde breed worden, een kast zoals ze dat noemen. Ik was ook bezig mijn huis te verbouwen: het was veel te veel tegelijk. Ik ontleende er mijn status aan. Ging ik de marathon van Tokyo lopen, wilde ik ook 20.000 euro voor een goed doel ophalen. Dat gaf zoveel stress, ik had het geld beter zelf kunnen ophoesten. Veel millennials worden bevangen door het het beste uit jezelf willen halen, in alles. Dat had ik ook.’’

'De stressklachten wuifde ik weg, tot dat ik compleet onderuit ging'

In 2018, op zijn 32ste, werd het te veel en kreeg van Leeuwen een zware burn-out. ,,Alles leek juist goed te gaan. De omzet van het bedrijf – we geven vitaliteitstrainingen aan bedrijven – was stabiel, we hadden geld om leuke dingen te doen en nog geen kinderen. De stressklachten wuifde ik weg, tot dat ik compleet onderuit ging.’’

,,Ik kon niets meer, was een kasplantje. Nog geen appje kon ik versturen. Mijn carrière is voorbij, dacht ik. Ik werd angstig en depressief. De eerste weken en maanden waren horror. Met hulp van een psycholoog en mediteren ben ik eruit geklommen.’’

Ervaringen van andere mannen met een burn-out

Dat nota bene hij, die bedrijven adviseert hoe het personeel fit moet blijven, een burn-out kreeg, is kolderiek, grijnst Van Leeuwen. ,,Ik kan er nu hard om lachen. Zo zie je maar: bij de loodgieter thuis lekt de kraan. Je kunt veel weten van een thema, maar het toch compleet verkeerd doen.’’

Nadat hij uit het diepste dal was gekomen, zocht hij naar ervaringen van andere mannen met een burn-out. ,,Als het om psychologie gaat, kom je als snel in de spirituele en vrouwenhoek terecht. Ik miste de humoristische en platte kant. Ik wil er ook gewoon om kunnen lachen en niet meteen naar yoga moeten.’’

Een betere balans tussen in- en ontspanning vinden

Het besef groeide dat juist de simpele dingen hem er weer bovenop hielpen. In de tuin rommelen, met een bal spelen. Niet bezig zijn met prestaties. Hij was het aankloten, waar hij vroeger zo bedreven in was, uit het oog verloren.

Met een pleidooi om meer aan te kloten, hoopt hij dat mensen een betere balans tussen in- en ontspanning vinden, ook als ze niet zijn opgebrand. ,,Het kan je al na tien minuten meer energie opleveren. Laat het los om in alles te presteren en neem jezelf niet zo serieus. Het is geen gouden formule, maar voor mij werkt het goed om ook 80 procent te presteren en 20 procent aan te kloten.’’

Voor mensen met een baan en gezinsleven zal dat toch onhaalbaar lijken?

,,Ik denk dat het kan, maar dan moet je je werk anders inrichten. Meer rust nemen dus. Ik ga zelf vaak even liggen op de bank of hangmat op kantoor. Of ik neem een halve dag vrij als ik merk dat de stress oploopt. Als je een dag geen zin hebt om te werken, moet je zomaar een dag vrij kunnen nemen. Als je de dag erna twee keer productiever bent, is het gek dat veel bedrijven het niet toestaan.’’

Een leraar kan niet zomaar de klas naar huis sturen.

,,Ik heb ook niet dé oplossing, maar het moet toch op een andere manier kunnen. Bij kantoorwerk kan het vaak wel. Zelfs na corona werken veel mensen weer volledig op kantoor. Ze hebben de ruimte voor meer vrijheid niet gekregen of gepakt. Er zou meer tijd moeten zijn om aan te kloten.’’

Jouw jonge kinderen mogen eindeloos aankloten?

,,Dat is een lastige. Natuurlijk wil ik dat ze lekker kunnen aankloten, maar wel binnen bepaalde kaders. Ik zie hoeveel de maatschappij tegenwoordig verwacht. Al in groep 3 krijgen ze een Cito-toets. Daar vind ik wel wat van.’’

Waarom werkt aankloten vooral voor mannen goed?

,,Omdat het vaak wat platter is, met humor. Vrouwen vinden al snel iets niet kunnen. Mannen zijn van nature betere aankloters. Ik houd nog steeds van ongein uithalen. Ik heb hier eens een rotte vis in het systeemplafond verstopt boven de werkplek van een collega. Na een paar dagen ging het zo stinken; we hebben er zo hard om gelachen. Dan merk je: met elkaar lachen is heel stressverlagend.’’