Vitaliteitsexpert Martin Hersman: 'Zo'n Dry January is dikke onzin'

‘Volgend jaar ga ik het helemaal anders doen!’ Dit was in de jaren ‘90 een veelgebruikte quote tijdens de eerste schaatswedstrijden op De Uithof. Ja, tijdens de eerste wedstrijden: dan moest het seizoen moest nog beginnen! Maar mannen als Ben van den Burg, Jac Orie, Marnix ten Kortenaar, Bart Veldkamp en Gianni Romme waren al bezig met de voorbereiding van jaar daarop. Wat kunnen we daar nu om lachen.

Dry January

Het grappige is; deze uitspraak kwam ik afgelopen maand ook tegen. Op de rand van februari is het volhouden van goede voornemens veel mensen weer niet gelukt.

Neem Dry January. Persoonlijk vind ik zo’n maand zonder alcohol dikke onzin. De bewustwording is uiteraard goed, maar gedrag verander je er niet mee. Sterker nog, onderzoek toont aan dat deelnemers na die maand juist terugvallen in erger gedrag, omdat ‘ze het wel hebben verdiend’.

Het gaat om gedrag veranderen en dat lukt beter als je je proces aanpast en niet met het einddoel bezig bent. Een coach wil titels winnen en doet dat door de juiste spelers in te zetten en zijn atleten intensief te trainen op spelsituaties, zodat nieuwe spelers naadloos in het systeem passen. Een ondernemer wil met dubbele cijfers groeien en doet dat door de juiste mensen aan te nemen en continu te testen en te monitoren.

Winnaars en verliezers hebben vaak hetzelfde doel. Het verschil zit in het proces en hun gedrag. Als je het ‘totaal’ anders gaat doen’ is de kans op falen groot, want het is zo moeilijk om continu sterk te blijven. Diverse wetenschappers hebben proefondervindelijk aangetoond dat gedrag aanpassen ontzettend moeilijk is. Dat is ook de grootste uitdaging van leefstijlcoaches.

Wat ik vaak hoor: ‘vanaf nu ga ik elke dag hardlopen’ of ‘ik ga voortaan iedere avond vroeg naar bed’. Zoek een reëel doel en organiseer een proces dat je vol kunt houden. Kies voor gelijkmatigheid.

De beste tips geeft James Clear (Atomic Habits): ‘Koppel jouw gewenste gedrag aan iets dat al een gewoonte voor je is’. Bijvoorbeeld: ‘als ik een meeting in ga, pak ik een kop koffie en zet ik mijn mobiel op vliegtuigmodus’. Of: ‘op een netwerkborrel neem ik als eerste drankje een glas water’. De kans is dan groot dat je bij het tweede rondje weer water neemt.

Factor 37

Achteraf hadden we op De Uithof moeten zeggen: ‘Ik ga één ding anders doen en dat volhouden. Daarna pak ik het volgende verbeterpunt op'. Als ik tegenwoordig iemand hoor zeggen dat hij iets ‘compleet anders gaat doen’, geef ik ze een handvat naar gedrag om dat vol te houden. Weet dat 1 procent per dag verbeteren ervoor zorgt dat je jezelf met factor 37x verbetert na een jaar (reken maar na: 1.01 x 365).