Weg met de postvakantiedip: zó houd je het vakantiegevoel in coronatijd

De 56-jarige Amarens de Lange kon er vroeger nog wel van ­balen, als ze na een lange vakantie thuiskwam. Maar de ­office manager uit de Amsterdamse Watergraafsmeer wordt er steeds ­beter in. ,,Het voornemen is altijd om je niet meer zo te ­laten opjagen door je werk,” zegt ze, ,,maar vaak denk je na twee uur op je werk alweer: o god, hoe ga ik dit doen?”

Deze keer deed ze het anders: na haar vakantie met gezin en vrienden in het Twentse Denekamp probeerde ze actief haar ­vakantiegevoel vast te houden. Haar man Nico Gielen (58) tegen het Parool: ,,Amarens loopt nog regelmatig door de straat met een wc-rol onder haar arm.”

Hoe kun je, net als De Lange en ­Gielen, dat vakantiegevoel vasthouden, rekening houdend met een mogelijk coronagolf(je) in het vooruitzicht?

1. Zorg voor een zachte landing

Psycholoog Thijs Launspach, schrijver van het boek ­Fokking druk, raadt aan om tijd in te plannen voor het ­terugkomen, zoals je ook de tijd neemt om je vertrek goed te ­regelen. Je hoeft niet in een uur je achterstallige mails weg te werken, en ja, je mag zeker eerst een rondje maken langs alle collega’s in de (virtuele) kantoortuin om bij te kletsen over de wc’s op de camping of je prachtige Airbnb.

Onderzoeker Jessica de Bloom van de Rijksuniversiteit Groningen, die veel onderzoek deed naar het ­effect van ­vakantie op werkstress, adviseert om pas op de woensdag te beginnen met werken. Lukt dat niet? Wees dan slim en laat je ‘out of office‘ (automatische antwoord) nog twee ­dagen doorlopen, om ruimte voor jezelf te creëren. Zeker met thuiswerken is dat belangrijk, zodat je niet ­direct het werk weer de overhand laat nemen in je dagelijks leven. Launspach voegt eraan toe: weersta de verleiding dubbel zo hard te werken na terugkomst. ,,Dat houd je een week vol en daarna ben je weer zo overwerkt als voorheen.”

2. Doorbreek de dagelijkse sleur

De Bloom adviseert ook om dingen nét even anders te doen als je terug bent in Nederland. Ga bijvoorbeeld boodschappen doen bij een andere supermarkt, zoek een kroeg op waar je nog nooit bent geweest of leer een nieuwe ­gewoonte aan, zoals de auteur van dit stuk, die voor het eerst in twee jaar een sportschool bezocht.

Office manager De Lange gooit het over een andere boeg en eet later op de dag, zoals ze op vakantie deed. Ze heeft haar tuin leuk aangekleed met sfeerverlichting, zodat ze er ’s avonds nog ‘uitgebreid’ kan zitten. En door haar werk laat ze zich niet weerhouden, want ,,toen ik op vakantie was, ging het ook allemaal prima zonder mij".

3. Doe leuke dingen in de avond en weekenden

Voor De Lange blijft het daar niet bij: ze is veel meer buiten op de vrije momenten die ze heeft. ,,We gaan lekker uit eten of pakken nog een terrasje.” Vergeet niet dat die heerlijke pasta of die gegrilde vis niet enkel in Italië of Griekenland te vinden is, maar ook in de talloze Amsterdamse ­horecazaken; zo houdt je vakantie niet op Schiphol op.

En wat nu als dat niet lukt, in het geval we weer met coronabeperkingen te maken krijgen? Psycholoog Launspach: ,,Dat is geen stress, dat is teleurstelling. Heel rot, maar je kunt er niets aan doen.” Focus dan vooral op de dingen waar je wél controle over hebt: contact met je naasten, projecten in en rond het huis en (thuis)werk.

Als je angstig wordt van corona, is het misschien ook slim voor jezelf een ‘stress-stop’ in te bouwen, zegt arbeidspsycholoog Tosca Gort. ,,Kijk niet alleen maar naar Op1, maar ga gewoon je leven leiden. Dat geldt ook voor sociale media.”

Vroeger was men op vakantie echt in de pauzestand: ­internet was duur, of je had geen verbinding. Nu zit iedereen constant op de telefoon, zeker met al het coronanieuws. ,,Als het je al is gelukt om je mobiel aan de kant te leggen op vakantie, houd dat dan nog even vast.”

4. Maar plan niet te veel leuks

Te veel plannen kan ook een keerzijde hebben. Is je week al dichtgetimmerd met allerlei sportafspraken, een koffietje her en der en elke dag van de week een eetafspraak? Pas dan op, zegt Gort. ,,Ook van leuke dingen kun je een burn-out krijgen. Overspannenheidsklachten komen vaak voort uit omstandigheden buiten het werk om: de kinderen, een scheiding, het dagelijks leven.”

Wat ze daarmee wil zeggen, is: prikkels zijn prikkels, ook als het leuke prikkels zijn. En een teveel aan prikkels ontneemt het vakantiegevoel, want op vakantie ervaar je juist amper prikkels. Deins er niet voor terug eventjes geen afspraken in te plannen. Launspach herkent dat. ,,Pak in de weekenden en avonden ook je rust. Net van vakantie terug zijn betekent natuurlijk niet dat je voor de komende paar maanden geen rust meer nodig hebt.”

5. Wacht met je hele leven overhoop gooien

Op vakantie ga je van een enorm gereguleerd leven plots naar absolute vrijheid. Dat levert chaos op, zegt arbeidspsycholoog Gort. Logisch dat je dan gaat twijfelen en ­nadenken over je relatie, je baan, je vriendschappen of je huis. Maar dat betekent niet dat je meteen je baan moet opzeggen bij thuiskomst, of het uit moet maken met je partner. ,,Je vervalt in patronen als je terug bent,” zegt Gort. ,,Maar waarom doen wij mensen dat? Omdat het werkt. Je weet wie wat doet, je weet dat het werkt, en dat levert geen gezeur op.”

Het andere uiterste van het spectrum is echter ook ­onwenselijk: zódanig vastlopen in patronen dat je niet meer kunt ontspannen (in dat geval: zie tips 2, 3 en 4).

Vakantie is juist leuk omdat het een balansoefening is, zegt Gort. Juist omdat je de rest van de tijd werkt, kun je zo heerlijk ontspannen op vakantie. Als je de hele tijd op ­vakantie bent, is dat gevoel ook niet meer zo veel waard. ,,Je hebt wel mensen die met een busje de hort op gaan, maar dat zijn uitzonderingen. De meeste mensen worden daar niet happy van.” Haar conclusie is dan ook dat je het vakantiegevoel niet altijd kunt vasthouden.

Launspach voegt toe: niet alle plannen die je op vakantie maakt over een andere inrichting van je leven zullen uitkomen, en houd daar van tevoren rekening mee. Dan voorkom je teleurstelling. Stel je dus ook vooraf in op mogelijke coronabeperkingen in het najaar. ,,Houd er rekening mee dat niet alles van een leien dakje gaat, dat beperkt de teleurstelling,” zegt Launspach. Zo kan de situatie alleen maar op iets beters uitlopen dan je had verwacht.

6. Neem de tijd voor ‘lifehacks’ om je leven aangenamer te maken

Wat arbeidspsycholoog Gort in haar praktijk altijd ­adviseert, is: inventariseer wat je dagelijks leven nou echt makkelijker maakt, en neem daar de tijd voor. Neem het initiatief tot persoonlijk leiderschap.

Word je gek van de tweeduizend ongelezen mails die je moet doorspitten? Neem een kwartier om ze in de juiste mappen te sorteren. Wil je vaker wandelen? Download een app die je een melding geeft zodra het tijd is om even bij je scherm weg te gaan. Stoort die piepende deur of dat kapotte gordijn in huis je? Maak het, of laat het maken. Heb je geen tijd om schoon te maken in de dagelijkse hectiek, ­zeker met het thuiswerken? Investeer dan eens wél in een schoonmaker.

Of, rigoureuzer: stop eens een tijdje met alcohol en ­cafeïne en zie wat het met je doet. Gort drinkt ook al jaren geen alcohol meer, omdat haar baan zo veeleisend is. ,,Al weet ik dat Amsterdammers bekend staan om hun gezonde levensstijl.”

Vraag de buurmeisjes het animatieprogramma te verzorgen

Het gaat erom: verhoog je levenskwaliteit, ook in het ­dagelijks leven. De Lange heeft daar ook een andere oplossing voor gevonden, namelijk: korter en vaker op vakantie, in plaats van één keer per jaar een heel lange. ,,Dan heb je meteen het vooruitzicht van de volgende vakantie.” Als naar het buitenland reizen moeilijk wordt, kun je ook het binnenland ontdekken, zoals De Lange dit jaar deed.

Gielen: ,,Tot die tijd kun je de buurmeisjes vragen om het animatieprogramma te verzorgen. Dan waan je je toch op een Italiaanse camping in de Watergraafsmeer.”