Stressbestrijder Suzan Kuijsten: 'Stress op de werkvloer is niet het probleem, maar het gebrek aan herstel'

Begin deze week kwamen verschillende arbodiensten en verzekeringsconcern Interpolis met verontrustende cijfers over het ziekteverzuim. Dat was in februari opnieuw verder toegenomen. Griep bleek niet alleen de boosdoener. De arbodiensten constateren dat het aantal medewerkers dat langer dan zes weken uitvalt door stress nog altijd groeit. Tijdens het vierde Stresstival in de Duif in Amsterdam ging Suzan Kuijsten in op het toepassen van slim stressmanagement op de werkvloer. Zij schreef het boek Gek op Stress, maar niet altijd.

,,Stress heeft ten onrechte een heel slecht imago, terwijl stress in beginsel functioneel en gezond is mits we er op een slimmere manier mee omgaan”, is de prikkelende openingszin van Kuijsten. ,,Het is in de basis functioneel en nuttig. Het helpt ons namelijk scherp te zijn bij een sollicitatie, deadlines halen of op tijd komen. Eigenlijk zijn we gek op stress. Maar wanneer iemand altijd maar strest en niet voldoende herstelt, komt er te veel druk op het stress-systeem te staan. Dan heb je inderdaad hét recept voor allerlei stressklachten in handen. Stress op zich is dus niet het probleem, maar vooral het gebrek aan herstel.”

Wat moet een werkgever doen om zijn werknemer te laten herstellen?

,,Stimuleer het bewust inbouwen van pauzes. In de bouw heb je gewoon schafttijd. Er staat dan echt niemand op de steiger. Er zijn bedrijven die tussen twaalf en twee nooit vergaderen, of las e-mailvrije dagen in. Regel het werk zo in dat er voldoende herstelruimte is. Verdere tips om te ontstressen? Verslijt een hond, geef de plantjes water, staar naar buiten, ga lummelen. Het hoeft niet groots en meeslepend te zijn.”

Hoe heeft het zover kunnen komen? We weten inmiddels toch wel dat langdurige stress niet goed is.

,,We zijn te veel stress met zijn allen volkomen normaal gaan vinden. De digitale revolutie speelt daarbij een rol. We zijn altijd bereikbaar, en hebben de neiging gelijk te reageren. Wat doen we bij pauzes? Hup die mobiel op, dat is hard werken voor je brein. Al die natuurlijke rustmomenten zijn eruit gesloopt. Alles is belangrijk. De Britse bedrijfspsycholoog en managementgoeroe Tony Crabbe (hij werkt voor bedrijven zoals Disney en Microsoft, red.) zegt: ‘Ben je te druk, dan ben je te lui om te kiezen’. Door niet te kiezen weet je eigenlijk niet goed wat van waarde is.”

Kuijsten gruwt van een werkgever die met hapsnapbeleid het probleem van stress op het werk wil oplossen. Zij wil dat het bedrijf van die eigenaar een sterke focus en een sterke strategie heeft. ,,Als alles urgent en belangrijk is, gaat iedereen overal op lopen. Uiteindelijk ga je geen kant op. Stressmanagement is niet alleen het probleem van het individu, maar van het collectief. De werkgever en zijn of haar werknemers zullen het gezamenlijk moeten aanpakken. Er zal zowel aan de systeem- als een de gedragsknop gedraaid moeten worden. Er is dan wel een ‘ijsbrekerprogramma’ nodig waarbij het gehele bedrijf dezelfde taal gaat spreken.”

Zou die eigenaar, directeur, of ceo niet een voorbeeldfunctie moeten hebben?

,,Ik maak onderscheid tussen de horizontale en verticale macht. Verticale macht, de ceo of de eigenaar, hebben een belangrijke voorbeeldfunctie. Zij scheppen de kaders en cultuur en zetten de toon. Maar het verspreiden van gezond stressgedrag zit in de horizontale macht. Dat zijn de bepalende leiders op de werkvloer, de informele leiders.”