Vrijwilligerswerk onder werktijd stimuleren? Doen, en wel hierom

Bij Disney geldt de regel dat werknemers 40 uur per jaar onder werktijd vrijwilligerswerk mogen doen, als het overeenkomt met de visie van het bedrijf. Hoe bedrijven hun werknemersvrijwilligerswerk (vaak onderdeel van een beleid als social return on investment of Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO)) invullen, verschilt enorm volgens Angelique Ottens. Ottens is oprichter van maatschappelijk organisatiebureau Sharity en bemiddelt al tien jaar tussen bedrijven die een maatschappelijke bijdrage willen leveren en maatschappelijke instanties, stichtingen en verenigingen.

Programmeerles en hackathons

‘Sommigen organiseren eens per jaar een grote, gezamenlijke vrijwilligersdag waarbij alle werknemers een dag de handen uit de mouwen steken voor een goed doel’, zegt ze. ‘Anderen moedigen hun werknemers aan om eens per maand vrijwilligerswerk te doen of maken twee uur per week vrij. En bij ING mogen sinds januari dit jaar alle 60-plussers een dag per week beschikbaar zijn voor vrijwilligerswerk. De activiteiten variëren van werk in de zorg tot het delen van de eigen vaardigheden. Veel grote bedrijven, zoals bijvoorbeeld Nestlé, laten hun werknemers sollicitatietrainingen geven aan kansarme jongeren. Bij Uber verzorgen de webontwikkelaars gratis programmeerles en wordt er een paar keer per jaar een grote hackathon georganiseerd.’

Dat het werk even blijft liggen, vindt Snijders niet erg. ‘Het is heel dankbaar om iets terug te doen op deze manier’, zegt ze. ‘Vooral als je normaal bij een commercieel bedrijf werkt.’ Ook directeur van basisschool Over de Slinge, Ruud van Orsouw, heeft een team van elf leraren opgetrommeld om mee te doen aan de inpakmarathon. ‘Het is de tweede keer dat we met de school een maatschappelijk verantwoord uitje organiseren’, zegt hij. ‘Deelname is vrijwillig en de activiteiten worden op een vrije middag gepland, maar de leraren zijn ontzettend enthousiast. Vorige keer waren er meer dan twintig mensen mee.’

Veel grote corporates hebben een speciale afdeling, die zich bezighoudt met liefdadigheid, of zelfs een eigen stichting, zoals de ABN Amro Foundation. Als ze de expertise echter niet zelf in huis hebben, kloppen ze aan bij organisatiebureaus zoals die van Ottens. ‘Bedrijven die om mijn hulp vragen hebben vaak een idee dat ze iets zouden willen bijdragen, maar weten niet hoe’, zegt Ottens. ‘Doneren aan bekende goede doelen is gemakkelijk – die zijn goed vindbaar en je hoeft geen fysieke actie te ondernemen. Maar als je bijvoorbeeld, zoals een bedrijf laatst, op zoek bent naar veertig kansarme vrouwen om een project mee op te zetten, is dat lastiger. Die staan niet op de straathoek te wachten.’

Confronterend

In de agenda van Stichting Jarige Job zijn de vrijwilligersdagen al tot maart 2019 ingeboekt. ‘De meest uiteenlopende bedrijven komen bij ons inpakken’, vertelt directeur en oprichter Huib Lloyd van achter zijn Batmanmasker. ‘Van grote corporaties als PostNL, KLM en Nationale Nederlanden tot scholen en gemeenten. Meestal beginnen ze de dag met een vergadering en gaan daarna de cadeautjes inpakken. Zo uitgebreid als vandaag is het niet altijd, maar er is altijd muziek en ook de loper wordt elke keer uitgerold. Cadeautjes inpakken voor kinderen terwijl je er zelf een feestje van maakt, maakt het vrijwilligerswerk tastbaar en enthousiasmerend.’

Maar vrijwilligerswerk kan ook confronterend zijn, weet Ottens: ‘Een dag met een gehandicapt kind op pad of voor een oudere zorgen; niet iedereen zit daarop te wachten.’ Ze adviseert bedrijven daarom om werknemers de keuze te bieden uit verschillende vrijwilligerswerkzaamheden. ‘Een beetje sturing is echter wel gewenst’, zegt ze. ‘Als alles zelf ingevuld moet worden, blijft de werknemer liever achter het bureau zitten.’

Gouden koets

Onderzoeker Lonneke Roza, gepromoveerd op onderzoek naar bedrijfsfilantropie aan de Rotterdam School of Management, ziet de toenemende populariteit van werknemersvrijwilligerswerk als een positieve, maatschappelijke trend. Roza: ‘Hoogopgeleide werknemers treden buiten hun eigen gouden koets. Ze komen in Rotterdam-Zuid of de Bijlmer en zien bijvoorbeeld hoe anderen met zes kinderen in een driekamerwoning leven. Deze interactie zorgt niet enkel voor meer onderling begrip, maar ook voor sociale innovaties van producten en diensten die bedrijven ontwikkelen. Zo heeft verzekeraar ASR een speciale verzekering ontwikkeld voor kwetsbare jongeren, nadat werknemers via vrijwilligerswerk met deze groep in contact waren gekomen en meer inzicht kregen in hun specifieke behoeften.’

Ook Roza is het met Ottens eens dat de werknemer vrijheid moet krijgen in het zelf indelen van het vrijwilligerswerk: ‘Hoe meer het vrijwilligerswerk een verlengde van de rol bij het bedrijf is en het bedrijf er direct voordelen uit haalt, hoe minder de werknemer het nog als liefdadigheid ziet.’