In de wereld van het zeezeilen is Bouwe Bekking wereldberoemd. Voor de zevende maal zeilde hij de Volvo Ocean Race en daarnaast is hij schipper van zeilboten van industriëlen en koningshuizen. Zoals het team van en rond F1-coureur Max Verstappen wordt samengesteld, zo is ook Bekking bezig om de beste zeilers bij hem aan boord te krijgen. De grote verrassing was dat hij bij de vorige Volvo Ocean Race een psycholoog aan zijn team toevoegde. Het was toen sponsor Schouten en Nelissen die Director Coaching Van Bostel beschikbaar stelde. In de huidige race is zij op persoonlijke titel teruggevraagd en coacht ze het team naast haar baan.
Onbenut potentieel
Wat doet Van Boxtel op de Brunel? “De laatste 5 dagen van een stop-over ben ik met de bemanning bezig. Deze race heeft Bekking geen voorbereidingstijd gehad, dat is een enorm nadeel. Zijn bemanning heeft elkaar en de boot tijdens de race goed leren kennen. Na een etappe komt eerst de ellende op tafel. Zeilers willen gehoord worden. Dat parkeren we. Eerst wil ik weten wat er retegoed ging. Hoe werk jij als je floreert? Waar zit je groei? Ik kijk naar welk potentieel je onbenut hebt gelaten, dat doe ik ook zo in het bedrijfsleven. Hoe kun jij sneller groeien? Ik kijk niet alleen naar jou als individu, maar juist ook naar het team.”
Overlijden John Fisher
Het overlijden van de Engelse zeezeiler John Fisher van team Sun Hung Kai/Scallywag 26/27 maart in de zuidelijke oceaan geeft aan dat deze race niet zonder gevaren is. De zeilteams moeten daarom tot in de finesse met elkaar samenwerken, en dat nog eens onder extreme spanning, uren en dagen achtereen. Veerkracht is vereist, zegt Van Boxtel nuchter. “Het is een drama. Ze zijn diep getroffen. Ik help hen erover te praten en het niet in hun grote teen te stoppen. Ervaring leert dat de meesten dan veerkrachtig genoeg zijn om dit te verwerken.”
Leiderschapskwaliteiten
Bouwe Bekking staat aan het hoofd van Team Brunel. “Deze man heeft zich in zijn leven een aantal keren moeten heruitvinden, die kwaliteit zou iedereen moeten hebben. Best knap voor een man op leeftijd – Bekking is 54 - die al decennia schipper is. In deze race heeft hij zijn leiderschap weer deels aan moeten passen. Met veel jonge mensen aan boord vanuit verschillende expertises, zonder oude getrouwen als middenlaag heeft Bekking nu de stap moeten maken naar meer ‘ondertitelen’, uitleggen en samen creëren.”
Babyboomers en millennials
Van Boxtel haalt een ontwikkeling aan die zowel op land als aan boord speelt: babyboomers die leiding geven aan millennials. Ervaring overdragen en oor hebben voor nieuwe perspectieven van jonge professionals is een uitdagende combinatie. “En voor een millennial die leiding krijgt van een babyboomer is het net zo ingewikkeld. Het betekent dat de jonkies op de Brunel hun mond moeten durven opentrekken, dat is complex als je met god zelf aan boord zit. En voor de ervaren Volvo zeilers betekent het dat ze de nieuwe perspectieven van jonge America’s cup zeilers moeten verbinden aan hun ervaring in het oceaan racen.“
Gemixte teams
Volvo Ocean Race heeft voor het eerst vrouwelijke zeilers verplicht gesteld aan boord. Terwijl de vrouw in het bedrijfsleven is ‘ingeburgerd’, blijkt dat buitengaats toch nog een ander verhaal. In de cultuur van mannelijke zeilers loopt het niet vanzelfsprekend. Niet alleen bij Brunel is Van Boxtel daar stevig mee aan het werk, ook andere teams vragen om haar advies. “Het is veel ingewikkelder dan de buitenwacht van tevoren had voorzien. In het bedrijfsleven zijn we daarin vaak verder. We weten dat gemixte teams beter werken. Als Volvo het niet als regel had gesteld, waren er weinig gemixte teams geweest."
Metafoor voor het bedrijfsleven
Van Boxtel gebruikt de Volvo Ocean Race als metafoor voor leiderschap en teamontwikkeling in de huidig snel veranderende wereld. "Zeilen en bedrijfsleven zitten in wat we de VUCA-wereld (Volatile, Uncertain, Complex and Ambiguous) noemen. Het hedendaagse bedrijfsleven kan in deze wereld ook niet lang vooruit plannen. Ze moeten snel anticiperen op veranderingen die ze niet kunnen voorzien, en daarbinnen moeten ze zo duurzaam mogelijk met hun mensen omgaan en excellente resultaten behalen. Op zee is de situatie niet veel anders. De teamleden van Brunel zijn constant alert om elke situatie de meest briljante oplossing te kiezen."
Kompas
Zeilers hebben hun kompas staan", gaat Van Boxtel verder. "Die zitten daar niet omdat ze een functie vervullen, maar omdat ze elkaar nodig hebben om het allermooiste te doen wat ze kennen: oceaanzeilen. Ze komen iedere vier uur uit hun bed om die boot zo snel mogelijk te laten varen, dat is hun vak. Ze hebben een gezamenlijke stip op de horizon. Ze vinden hun werk verschrikkelijk mooi en gaan er voor de volle 100 procent voor, ze trainen hun mentale en lichamelijke fitheid om zover mogelijk te komen.”
Lees ook: 'Oceanpreneur' steekt zeilend en zonder budget de oceanen over
Innovatief denken
Moet je een directie niet samenstellen zoals Bekking dat doet, voor elke positie de beste? “Waar je in ieder geval voor moet zorgen is dat je voldoende perspectieven aan tafel hebt om innovatief, creatief, out of the box te kunnen denken. De wereld verandert zo snel, je moet kansen zien, die verzilveren en blijven vernieuwen. Team Brunel is zo samengesteld. Het betekent dat je vanuit verschillende invalshoeken naar kansen en problemen kijkt. Niet zeven jaar werken met dezelfde mensen met dezelfde achtergrond, gedragsstijlen, blik op de wereld, zelfde sociaaleconomische statuur. Dan kijk je allemaal door dezelfde bril en ziet de wereld er al snel heel overzichtelijk uit. Grote bedrijven halen verschillende expertises en zelfs kinderconsultants in huis voor het verkrijgen van andere perspectieven.”
Startups
Eigenaren van startups mogen Van Boxtel zeker bellen. "Wat ik zo geweldig vind aan zo’n startup is dat mensen ontzettend enthousiast en bevlogen van start gaan, en blijven gaan. Dit blijkt echter vaak ook de grootste valkuil. Je moet daar ook werken aan reflectie en verdieping. Als het om samenwerkingsgedrag, leercurves en omgaan met teleurstellingen gaat, dan zijn ze daar niet mee bezig. Iedereen holt vooral vooruit. De drive zit in datgene wat je op de markt wilt brengen. Maar hoe moet je met elkaar functioneren, hoe houd je de frisse blik, hoe creëer je veerkracht, het mentale stuk, om als groep duurzaam succesvol te zijn?
Op zee is de situatie niet veel anders. De teamleden van Brunel zijn constant alert om elke situatie de meest briljante oplossing te kiezen
Anje-Marijcke van Boxtel, psycholoog Team Brunel
