Werkgeverschap in coronatijd: vitaliteit, wendbaarheid en soms afscheid

Het afgelopen jaar is zwaar geweest voor transportbedrijf Koopman uit Leek, Groningen. Als je jaarlijks tienduizenden nieuwe en gebruikte auto’s vervoert en fabrieken stoppen met productie, berijders minder kilometers maken en leasecontracten niet worden verlengd, is er minder werk voor de ruim 1000 mensen bij Koopman. Een deel van het personeel kon, vrijwillig, worden ingezet bij andere transportonderdelen binnen de groep, maar voor 15 medewerkers is ontslag aangevraagd en gekregen. Directeur HR Marjo Trouw: ,,We hebben gekeken naar het bedrijf over een paar jaar. Welke functies zouden er dan niet meer zijn door bijvoorbeeld automatisering of verandering in de markt? Zo kwamen we tot vijftien mensen van wie we helaas afscheid moesten nemen. We hebben met alle medewerkers een gesprek gevoerd en hun een keuze voorgelegd: niet meer werken en direct focus op de toekomst, of nog een paar maanden werken en ondertussen verder kijken. Ons doel is om iedere medewerker zo goed mogelijk te helpen om van werk naar werk te gaan. We stimuleren onze mensen om zich naar sectoren te bewegen die aan het groeien zijn, waar werk genoeg is.’’

Hulp bij het verbeteren van vaardigheden

Koopman heeft zich in dit traject laten begeleiden door Loopbaanbureau Matchcare. Trouw: ,,De overheid heeft ons enorm gesteund met de verschillende maatregelen. De medewerkers van wie we afscheid moeten nemen, krijgen een half jaar tot negen maanden begeleiding en scholing, we helpen hen bijvoorbeeld met het verbeteren van vaardigheden. Daarvoor heeft het bedrijf naast de steun van de overheid zelf ook per medewerker een vast bedrag beschikbaar gesteld, naast de wettelijk transitievergoeding en een vertrekvergoeding op basis van het aantal dienstjaren.”

Inmiddels geldt voor de meeste vertrekkende medewerkers dat zij de blik al volledig op de toekomst hebben gericht, een mooie prestatie. ,,De begeleiding die we nu aanbieden past bij de wijze waarop we ook onze eindejaargesprekken voeren. Deze gesprekken zijn meer dan een functioneringsgesprek en lang niet alle bedrijven doen dat. Wij vragen echt door: waar heb jij behoefte aan, hoe wil je jezelf verder ontwikkelen en hoe kunnen we je daarbij ondersteunen? Die vragen worden nog niet genoeg gesteld in Nederland.”

Niet iedereen weet van de (kosteloze) mogelijkheden die overheid biedt

Dat niet iedereen op de hoogte is van de - kosteloze - mogelijkheden die de overheid op dit moment biedt, merkt Gert-Jan Duis, HR-manager bij Tech Data Nederland uit Bodegraven. ,,Terwijl NL leert door echt een heel mooi initiatief is. Goed ook hoe snel de overheid ermee is gekomen.”

De crisis pakt voor Tech Data juist heel goed uit: de versnelde digitalisering die overal plaatsvindt, betekent meer werk: het bedrijf koopt hardware, software en diensten bij leveranciers en verkoopt dat weer aan resellers als Mediamarkt en Amac. Het contact met klanten gebeurt tegenwoordig vrijwel allemaal vanuit huis. Duis: ,,De klantbenadering is heel anders geworden, ik hoor vaak van sales dat de relatie door de crisis intenser is geworden, ondanks het digitale contact. Onze manier van werken is veranderd. Met nieuwe klanten een relatie opbouwen in coronatijd is lastig, maar dat geldt voor beide partijen. Daar is wederzijds begrip voor.”

Ontwikkeladvies helpt om bij te blijven

Bij Tech Data is veel gebruik gemaakt van de kosteloze ontwikkeladviezen die de overheid beschikbaar stelde. ,,Zo’n vijftig mensen hebben zich ervoor ingeschreven. Het past ook heel goed bij de wijze waarop HR bij ons aankijkt tegen de ontwikkeling van mensen binnen de organisatie. We zitten in een dynamische branche, met snelle veranderingen. Het is belangrijk om bij te blijven, wendbaar en weerbaar te zijn,” zegt Duis.

Tech Data heeft ook een eigen scholingsprogramma voor nieuwe medewerkers die uit de schoolbanken komen, het young professional programma. En een programma voor succession planning: als iemand promotie maakt, moet er ook iemand klaarstaan om die functie over te nemen. ,,Die interne ontwikkeling is nodig voor interne doorgroei, bij laterale groei door het wisselen van afdelingen, maar ook bij demotie. Daar wordt vaak negatief tegenaan gekeken, maar ik ben er een groot voorstander van als het past bij een fase in je werkzame leven om een stapje terug te doen. Bijvoorbeeld een manager die weer als professional de weg op wil. Waarom niet? Een ontwikkeladvies helpt zaken op een rijtje te zetten.”

Ook werk aan de winkel voor werknemer

Als de huidige ontwikkeladviezen via de overheid niet zonder kosten beschikbaar waren geweest, was Duis er dan ook aan begonnen? ,,Qua budget was dat een uitdaging geweest. Ik ben de overheid heel dankbaar en heb het met beide handen aangegrepen. Het is wel belangrijk om bij de medewerkers die zich opgeven te benadrukken dat van hen ook de nodige pro-activiteit wordt verwacht. Het is niet alleen achterover leunen, hun input is belangrijk. En er zit ook wat huiswerk bij, dat moet men zich wel realiseren. Maar het is een geweldig instrument en erg goed dat het wordt toegepast door externe partijen, want vreemde ogen dwingen en dat zorgt ervoor dat zaken nog sneller in beweging komen. Het zou mooi zijn als de overheid het structureel zou gaan toepassen.”

Plezier in het leven én in het werk

Werken vanuit huis, veel Nederlanders zijn er inmiddels zo’n negen maanden mee bezig. En dat kan af en toe leiden tot een korter lontje, merkt Tjitske Lambeck. Zij is manager HR bij Alfen in Almere, specialist in slimme energieoplossingen en een groeiende organisatie in de techniek voor wie werving, opleiding en behoud van mensen belangrijk is. Ook als mensen gedeeltelijk vanuit huis werken. ,,We bieden onze mensen nu de workshop ‘Werken aan Vitaliteit’ van MEPD aan. We kennen MEPD al van bijvoorbeeld coaching-trajecten. Juist in deze coronatijd merken we dat we onze medewerkers willen prikkelen met plezier in het leven én in het werk.”

Workshop helpt bij omgaan met werkdruk

De workshop is in de afgelopen maanden twee keer aangeboden, op vrijwillige basis. Lambeck: ,,Deze tijd is voor sommige medewerkers lastig. De ene groep medewerkers gaat door als altijd, andere hebben meer moeite met de huidige situatie. We zien, vooral bij onze jonge medewerkers, dat ze het zwaar hebben zonder de sociale contacten. Hun sociale leven wordt beperkter. Dan krijgen ze een wat korter lontje. Dat werkt niet alleen thuis door, maar ook op de werkvloer. Door het inzetten van de workshop ontstaat er meer bewustwording. Over het omgaan met werkdruk, over een gezonde leefstijl en hoe je daar zelf invloed op kunt uitoefenen. Zo zagen we tijdens de workshop dat mensen het prettig vinden om te merken dat ze niet de enige zijn die worstelen met bepaalde onderwerpen. Ze gaven elkaar tips hoe daarmee om te gaan.”

Met dank aan Oval, branche voor duurzame inzetbaarheid.