Bestaanszekerheid: ook voor mkb-ondernemers? Die verhoging van het minimumloon, hoe dan? En al die regels… Ondernemers gaan in gesprek met lijsttrekkers van politieke partijen in De Ondernemer Kiest. Kijk mee op maandag 20 november, van 10.00 tot 16.00 uur op De Ondernemer en AD.nl/economie, luister mee op New Business Radio. Wil je op de hoogte blijven over alles omtrent de verkiezingen, politiek en ondernemen? Laat je mailadres hieronder achter.
De Ondernemer Kiest is een initiatief van De Ondernemer, AD(R), New Business Radio en ONL
De opdracht is een moeilijke. Na dertien jaar Mark Rutte zorgen dat haar partij niet compleet wordt afgerekend op alles wat er in die periode is misgegaan. Yesilgöz knikt, is soms ook kritisch op Rutte (‘Ik loop niet weg voor wat niet goed was’), maar breekt in het verkiezingsprogramma niet met het verleden. Nog steeds presenteert ze haar partij als een veilige keuze, rechts van het midden, voor de middengroepen in ons land. ,,Onze ruggengraat”, zegt ze tegen het AD, terwijl ze lezersvragen beantwoordt.
Tegelijk wordt u verweten bedrijven te veel te paaien. AD-Lezer Rudy Dek uit Veenendaal wil bijvoorbeeld weten of mensen zo rijk mogen worden als ze willen? Zijn er beperkingen?
,,Nee, als je hard werkt, je best doet en je verdient daardoor veel geld: daar is niets mis mee. Ik wil mensen niet straffen omdat zij succes hebben.”
Maar het gaat ook om de gegroeide kloof tussen arm en rijk. Dat is toch wel een probleem?
,,Nou ja, ik vind het niet slecht als je zegt: die kloof mag kleiner. Bij mij is het dan wel: hoe zorg je ervoor dat mensen die weinig geld hebben, meer geld kunnen krijgen. Dat ze aan het werk kunnen, uit armoede kunnen komen.”
Om dat te betalen moet u van rijke mensen een grotere bijdrage vragen, zeggen andere partijen.
,,Dat doen we al! En mensen die veel verdienen, wíllen ook bijdragen. Ik ken ondernemers die worstelen met de regels waar groeiende bedrijven mee kampen. Daar wil ik overigens iets aan doen. Maar die bedrijven zeggen: joh, ik wil bijdragen. Ik kan niet wachten op het moment dat ik zoveel winst maak, dat ik een miljoen euro belasting moet betalen. Als je meer verdient, betaal je ook meer. Dat vind ik ook logisch. Maar er zijn partijen die zeggen, doe er nóg meer belasting bovenop. Dat wil ik niet.”
GroenLinks-PvdA, bijvoorbeeld. Dat wordt dus lastig samenwerken.
,,Op een gegeven moment krijg je een breekpunt, zeggen economen. Dan gaan bedrijven weg of kopje onder. Ik vind dat een enorm risico.”
Lezer Hans Roelofs uit Zwolle wil het weten: Zou u dan wel gaan regeren met Frans Timmermans?
,,Hij wil de belasting de komende kabinetsperiode op bedrijven verhogen met 25 miljard euro. Dan raak je kleine ondernemers, middelgrote, grote ondernemers, de middengroepen, pensioenen. Hij kijkt dan niet verder dan vier jaar, maar wat denkt hij? Dat de wereld daarna ophoudt te bestaan? Alleen al het MKB zorgt voor vijf miljoen banen. Het is eigenlijk een soort vijandigheid richting ondernemers. Doen alsof dat allemaal rijke ceo’s zijn die niet duizenden banen leveren.”
Nou, dat wordt een lastige formatie met Timmermans.
,,De verschillen zijn heel groot.”
Hij heeft al gezegd: ik wil eigenlijk niet met de VVD.
,,Ja, hij is heel veel met ons bezig. Ik iets minder met hem. Maar het risico op waterige compromissen, zeg ik dan toch maar even, met de partij van Timmermans is wel groot. Ook op klimaat, door enerzijds geen kernenergie te willen, maar anderzijds hoge doelen neer te leggen. Toen ik staatssecretaris was, kwam ik weleens buitenlandse collega’s tegen die zeiden: wij hebben hele hoge klimaatdoelen neergelegd. Dan vroeg ik: hoe ga je die halen dan? Dan kreeg ik als antwoord: dat is aan mijn opvolger. Die ziet dan maar.”
Pieter Omtzigt wil de expatregeling verder versoberen. Dat is een belastingvoordeel waarvan bijvoorbeeld buitenlandse werknemers bij ASML profiteren. De VVD is daar als enige partij tegen. Waarom?
,,Omdat het funest is! Dat zeggen de deskundigen hierover. Straks kunnen we niet meer concurreren met de rest van Europa.”
Maar waarom zouden buitenlandse ict’ers minder belasting hoeven te betalen dan Nederlanders?
,,Je brengt ons land op achterstand als je hen niet meer naar hier kunt halen.”
Omtzigt is geen domme man.
,,Nee, maar hij is ook niet overal deskundig in. Hij is gewoon een politicus. Een heel slimme, goede politicus. Maar ons vestigingsklimaat verder verslechteren met zulke ingrepen, vind ik echt gokken met de toekomst van het land. En ook als je doet alsof bedrijven bestaan uit één ceo. Alsof die op een berg met geld zitten als een soort Dagobert Duck... dan heb je niet begrepen dat het over zo veel banen gaat.”
Met NSC wordt het dus ook moeilijk. De formatie wordt weer een drama.
,,Als de puzzel er zo voor komt te liggen als het nu lijkt in de peilingen, wordt het moeilijk ja.”
In uw verkiezingsprogramma stond nog dat u voor bijna gratis kinderopvang bent. Maar bij de doorrekening van het Centraal Planbureau bleek dat u dat plan hebt losgelaten. Heeft u de kiezer misleid?
,,Nee, wij zeggen: het is nu niet haalbaar, maar we doen het in 2030.”
Deze uitleg zat er in het verkiezingsprogramma niet bij.
,,Dan ben ik extra blij dat u mij de vraag stelt en ik het kan toelichten. Want ik wil alleen dingen zeggen die ik kan waarmaken.’’
Andere partijen willen het eerder dan 2030.
,,Als het morgen had gekund... Maar er zijn onvoldoende mensen te vinden voor de opvang. Ik wil in mijn verkiezingsprogramma geen verwachtingen wekken die ik niet kan waarmaken.”
Lezer Michel Lintermans uit Deurne wijst erop dat u zelf vluchteling was, maar minder asiel wil toestaan. Zijn vraag: hoe rijmt u dat?
,,Ik kan dat juist goed rijmen, juist omdat ik dat meisje van 8 was dat hiernaartoe kwam en alle kansen kon krijgen. Je moet er namelijk kunnen zijn voor de echte vluchtelingen. Maar dat kan nu niet, omdat het systeem verstopt raakt vanwege de hoge instroom.”
Na de val van het kabinet was het verhaal: de VVD wil gezinnen uit elkaar rukken, omdat uw partij gezinshereniging wil beperken.
,,Dat is echt onzin. Echt onzin. Het heeft niet eens op tafel gelegen, het kan niet eens, volgens verdragen. En ik wil dat ook niet. We willen wel kijken waarom Nederland aantrekkelijker voor migranten is. En dan kijken we ook naar Duitsland. Hoe het daar gaat, met strenger beleid rond gezinshereniging. Maar is Duitsland gezinnen uit elkaar aan het rukken? Nee. En het wordt gezegd door mensen die wegrennen van de problemen, omdat het niet lekker klinkt in je hoofd om ook migranten te weigeren. Maar ze vergeten: dan laat je dus mensen die je nodig hebben, in de steek. Alleen maar omdat je mensen naar de mond wil praten, of omdat iedereen opvangen verheven klinkt.”
Straks moet u misschien hierover afspraken maken met andere partijen. In de vorige formatie kwamen jullie niet verder dan dat er ‘grip’ moest komen op migratie. Kan dat zo nog een keer?
,,Nee, dat zou echt heel stom zijn. We moeten hier meteen heel concreet naar kijken. Er moet iets gebeuren. Gelukkig zie ik dat meer partijen erkennen. Over hoe dan, moet je nu wel heldere afspraken maken.”
Als we in een coalitie belanden, zullen ook weer dingen niet goed gaan
Dilan Yesilgöz lijsttrekker VVD
Lezer Monique Vreeswijk uit Zoetermeer heeft een volwassen dochter met een goede baan die geen huis kan vinden. De VVD was de partij die de verhuurdersheffing invoerde. Van uw mantra bouwen, bouwen, bouwen kwam daardoor weinig terecht.
,,Ons denken heeft ook niet stilgestaan. We hebben de verhuurdersheffing ook weer afgeschaft. Er wordt te weinig gebouwd, dus er is regie van de overheid nodig. Heel veel regels zitten in de weg. De juridische procedures zijn complex. De vergunningaanvraag duurt eindeloos. Maar dat zijn geen natuurwetten. Dat pakken we op.”
Wat u zegt is: geef de VVD een tweede kans, want al deden we de verkeerde dingen, we hebben ons op tijd bedacht.
,,Wat ik zeg is: ons denken staat niet stil. Je ontwikkelt je. Ik vind dat onderdeel van leiderschap. We hebben lessen te leren van de afgelopen jaren. Het is aan de kiezer of we die kans krijgen. Als we in een coalitie belanden, zullen ook weer dingen niet goed gaan. Dingen doen zonder fouten te maken, gaat niet. In het gewone leven niet. En in de politiek ook niet.”
U zou wel eens de eerste vrouwelijke premier kunnen worden, maar daar horen we u niet over in de campagne.
,,Ik heb nooit in mijn leven die vrouw-kaart getrokken. Bij niks. Dus dat past nu ook niet. Ik heb helemaal aan het begin tegen het campagneteam gezegd: jullie kunnen alles analyseren van wat werkt, maar we gaan niks doen wat niet bij mij past. Het moet authentiek zijn. En dit zou nooit bij mij gepast hebben.”
U ziet dat dan als een zwaktebod?
Nee, het is voor mij oprecht niet relevant. Tegelijk zeg ik: het is 2023, het is echt heel gek dat we nog geen vrouwelijke leider van het land hebben gehad. Dus wordt wel tijd. Maar als u mij dan zou vragen: wat is dan vrouwelijk leiderschap? Daar heb ik geen antwoord op. Het kan best zijn dat uw en mijn leiderschap heel erg op elkaar lijken en die van mij en een andere vrouw heel anders is. Ik hou niet van dat soort hokjes. Daar heb ik nooit van gehouden.”
