Brand New Day: ‘Meer pensioen maar ook meer zorgen over toekomstig inkomen’

Het aantal ondernemers en zzp’ers dat bezig is met zijn of haar pensioenopbouw is in de afgelopen twee jaar flink toegenomen. Waar in 2021 nog 48 procent van de zzp’ers (aanvullend) pensioen opbouwde, is dat percentage in 2023 gestegen naar 68 procent. Toch groeien de zorgen over het ‘potje voor later’. Dat blijkt uit een recent representatief onderzoek van Brand New Day. De Ondernemer spreekt Joost Tieland, directeur van de pensioenbank, over deze en andere opmerkelijke cijfers en trends uit het onderzoek. Plus: heeft hij nog raad voor deze groep?

Toegenomen media-aandacht voor pensioenen

De flinke stijging van het aantal ondernemers en zzp’ers dat bezig is met een pensioenopbouw, is daar volgens Tieland een specifieke aanleiding voor? ,,Ik denk dat het voor een groot deel te danken is aan de toegenomen media-aandacht voor pensioenen de afgelopen twee jaar. Daarnaast zien we dat pensioenopbouw echt meer een ‘ding’ aan het worden is onder relatief jongere ondernemers. De gemiddelde leeftijd van mensen die bij ons klant worden, zie je eveneens dalen. Die leeftijd was lange tijd medio veertig. Nu zal het gemiddelde rond de veertig jaar liggen. Sinds de start van Brand New Day zie je ook dat de mensen die bij ons binnenkomen steeds jonger zijn. Naast de vijftigers en veertigers, meer dertigers en twintigers. Men start jonger met ondernemen en is bewust van het belang van een goede pensioenopbouw.’’

Het besef dat een pensioen niet gegarandeerd is

Uit het onderzoek blijkt verder dat meer dan de helft van de ondervraagden zich zorgen maakt of ze na hun 67e wel voldoende inkomen zullen hebben. Hoe groot is die zorg? Tieland: ,,Voor de meeste ondernemers en zzp’ers is het vooral een onderliggende zorg. Veel mensen binnen deze groep beseffen dat een pensioen niet gegarandeerd is. Ze weten dat ze elke maand een bedrag opzij moeten zetten. Dat doen ze echter vaak te weinig.’’

,,Het was tot het recente pensioenakkoord ook niet mogelijk om elke maand genoeg geld opzij te zetten. Nu is dat wel mogelijk en kun je als zelfstandige of ondernemer net zoveel pensioen opbouwen in de zogenaamde derde pijler als werknemers die bij hun werkgever een pensioenregeling in de tweede pijler hebben. De fiscale discriminatie van ondernemers is door de goedkeuring van het pensioenakkoord rechtgetrokken en per direct ingegaan. Wij zeggen dat je als ondernemer en zzp’er elke week één dag voor je pensioen moet werken en de andere vier dagen voor je inkomen. Met andere woorden: 20 procent van wat je verdient zou aan je pensioenopbouw moeten worden besteed. Dat zien we helaas nog te weinig.’’

Sparen en beleggen mét fiscaal voordeel

Nog een opmerkelijk punt uit het Brand New Day-onderzoek: van het deel van de onderzochte groep die wel bezig is met het sparen voor hun pensioen, doen de meesten het zonder fiscaal voordeel (44 procent, ten opzichte van 26 procent in 2021). Het bezit van een eigen woning is voor 43 procent ook een manier om geld op te bouwen voor later. Sparen en/of beleggen mét fiscaal voordeel doet 30 procent van de ondernemers. Daarbij wordt volgens de bank zelden de maximale jaarlijkse fiscale ruimte benut. Sterker, ruim de helft benut slechts tot 40 procent van de jaarruimte.

,,Kijk wat voor jou persoonlijk het slimste is wanneer het aankomt op die fiscale voordelen. Wanneer je net als ondernemer bent gestart wil je misschien nog niet al te veel in de pensioenpot stoppen, maar wil je juist een buffer opbouwen zodat je flexibeler bent of voor de periode dat je even wat minder opdrachten of klanten hebt. Maar na een of twee jaar, wanneer je wat meer steady bent als zelfstandig ondernemer, is het goed om uit te zoeken hoe je zo voordelig mogelijk je pensioen kunt opbouwen. Een bedrag waar je zo min mogelijk belasting over hoeft te betalen.’’

Tieland: ,,Sparen en beleggen voor je pensioen levert je belastingvoordelen op. Het bedrag dat je jaarlijks in je pensioenpot stopt, is aftrekbaar bij de inkomstenbelasting. Bovendien telt het voor je pensioen gereserveerde vermogen niet mee als vermogen in Box 3. Dat betekent dat je daarover geen vermogensbelasting betaalt.’’

Pas tarieven aan op loon, verzekeringen en pensioen

Nog een advies van Tieland aan zelfstandig ondernemers: ,,Neem het bedrag dat je kwijt bent aan pensioenopbouw ook mee in de tarieven die je aan je klant rekent. Op die manier bouw je relatief eenvoudig nog beter aan dat bedrag waardoor je na je pensionering er warmpjes bijzit. Ik merk dat veel zzp’ers daar nu nog te weinig over nadenken. Ze kijken vooral naar wat ze kunnen vragen aan hun opdrachtgever, wat een marktconform tarief is. Maar wat nu het loon is en wat er gebruikt gaat worden voor verzekeringen en pensioenopbouw, daar moet vaak beter naar gekeken worden. Doe jezelf niet te kort. Pas je tarieven aan op loon, verzekeringen en pensioen. En neem een bepaalde opdracht niet aan wanneer men niet aan jouw gewenste uurtarief kan voldoen.’’

Sparen of beleggen: wat is het populairste?

Sparen en beleggen zijn de populairste vormen van pensioenopbouw. Ziet Tieland daar nog verschuivingen? ,,Je ziet dat mensen nu weer iets meer sparen omdat de rentes omhoog krabbelen. Het is weer wat aantrekkelijker geworden in vergelijking met beleggen’’, aldus Tieland. ,,Wij zien dat de beleggingsrekening vooral wordt gezien als het opbouwproduct bij de wat jongere mensen, van 25 tot 45 gemiddeld. De spaarrekening is wat populairder bij de oudere groep, vanaf 55, 60 jaar. Zij willen kort voor hun pensioen wat minder risico lopen. Dat is overigens best opvallend. Wij Nederlanders zijn geen beleggers. Maar wanneer het om het pensioen gaat, begrijpt men dat het wat meer schommelt. Het is minder een probleem. Daarnaast beseft men dat het beleggen meer oplevert dan sparen, zeker wanneer je rond de 30 start met pensioenopbouw door middel van beleggen.’’

Advies voor de startende zelfstandig ondernemer

Hoe dan ook: advies inwinnen is belangrijk wanneer het aankomt op pensioenopbouw. Bij wie kan een startende zelfstandig ondernemer het beste terecht voor dat advies? Tieland: ,,Het meest waardevolle advies komt in eerste instantie van collega-ondernemers. Vraag die mensen hoe ze tegen dit onderwerp aankijken en hoe zij geld apart zetten voor een pensioen. Dat is het meest onafhankelijke advies dat er is. Win ook informatie in bij je financieel adviseur, accountant of je belastingadviseur. Een financieel adviseur mag ook adviseren over producten. Wij als bank mogen alleen maar informatie overbrengen, hetzelfde geldt veelal voor belastingadviseurs en accountants. Maar ze zijn wel goed in het creëren van een overzicht van jouw mogelijkheden en financiële situatie. Je hoeft niet direct naar een bank te rennen. Dat komt later wel.’’

Volgens Joost Tieland stellen veel zelfstandige ondernemers het goed regelen van hun pensioen uit omdat ze denken dat het ingewikkeld en veel werk is. ,,Dat valt mee. Je kan het zo ingewikkeld en zo simpel maken als dat je zelf wilt. Nogmaals: laat je vooraf goed informeren. Door collega’s, vrienden en familie. Ga een kwartiertje op internet zoeken welke aanbieders er zijn en vergelijk ze met elkaar. Ga een gesprek aan met een of meerdere aanbieders en maak daarna rustig je keuze.’’