Achterhoeker bouwt kachels die niet roken

Bij wijze van demonstratie heeft Sjang van Daal een van zijn rocket stoves voor zijn huurboerderij in Gaanderen aangestoken. Hij pakt een ladder. Wie daar op staat kan van boven in de pijp de turbulentie van het vuur zien. Rook is niet waarneembaar.

En dat klopt ook, zegt de ingenieur werktuigbouwkunde, het komt door de bijna volledige verbranding met 1.150 graden. "De kachel heeft een rendement van 94,5 procent."

Overlast van rokende houtkachels is dus echt niet nodig. "We hebben het hier laten liggen met de regelgeving, het is wachten op Europese normen", zegt Van Daal. "In Duitsland hebben ze het veel beter geregeld, zijn ze veel strenger en zijn schoorsteenvegers oppermachtig."

Het kachels bouwen leerde hij in Denemarken. Net als het werken met leem, zoals hij op de deel van de boerderij kan laten zien. Geen gelikte showroom, het is wat het is: een kachel met een lemen muur en een aangebouwde zitbank die warm aanvoelen.

Hoewel zijn kachels voor een deel met openbaar beschikbare kennis gebouwd zijn, beschouwt Van Daal zich als pionier. Ook heeft hij een eigen uitvinding rond de beluchting ingebouwd, waardoor de kachels een extreem lage uitstoot kennen. Niet voor niets krijgt hij aanvragen van over de hele wereld om workshops te komen geven. "Zelfs uit India hebben mensen belangstelling. Om een ziekenhuis in de Himalaya te verwarmen, maar ook hebben we een project bedacht om huishoudens van betere zelfbouwkachels te voorzien. Nu worden mensen ziek van de rook, dat hoeft helemaal niet."

Low tech, high efficiency is het motto van Van Daal. "We maken alles veel te ingewikkeld." Voor doe-het-zelvers levert hij bouwpakketten, al bouwt hij ook kachels op maat naar de wens van klanten. Een woord dat hij zelf niet snel gebruikt. "Ik werk op basis van vertrouwen. Moet ook, want je bouwt iets dat 40, 50 jaar meegaat."

Het heeft even geduurd voor Van Daal zijn stek gevonden had. Samen met zijn vrouw Caroline en drie kinderen besloot hij in 2003 om een jaar door Canada te reizen met een camper; ze gaven de kinderen zelf les. Daarna woonden ze onder meer in Denemarken (waar hij kachels leerde bouwen) en in Noorwegen. "Daar zaten we met 1.390 inwoners in een gemeente zo groot als de provincie Utrecht." Vooral vanwege de kinderen besloten ze terug te keren naar Nederland. Nu zijn ze 'simpelweg gelukkig in de Achterhoek.' Aan werk voorlopig geen gebrek. "Ik werk nu aan een designkachel die over een jaar in Europa op de markt gebracht moet worden."

nvuurenleem.nl

Wie: Sjang van Daal (52), kachelbouwer uit Gaanderen.

Eigen baas sinds: 2013, toen hij fulltime bezig ging met Vuur en Leem.

Gerelateerde artikelen

Kachels voor types zonder haastEen Drentse lasser met meer dan 21.000 likes op Facebook?Rijnen Brandstoffen: de 'kolenboer' uit Tilburg