Deze vondst brengt Ruud wereldwijde groei: kippen van Kipster krijgen alleen nog afgedankte etensresten

Ver voordat Ruud Zanders succes had met het ‘groene’ Kipster, ging hij failliet als één van grootste pluimveehouders van Nederland, schrijft het AD. De vele miljoenen kippen van hem en zijn broer zaten in megastallen van Polen tot aan Frankrijk, waar alles was gericht op schaalvergroting.

De broers behaalden een omzet van meer dan 40 miljoen euro, maar de broers gingen op de fles, een gevolg van een te onstuimige groei en uitbraken van vogelgriep. Lichtelijk berooid ging Zanders lesgeven aan de landbouwhogeschool in Dronten, waar op een dag Afrikanen op bezoek kwamen, die benieuwd waren naar het succes van de Nederlandse pluimveehouderij.

Zanders vertelde trots wat voor granen en maïs aan de kippen werd gegeven, vol met essentiële voedingsstoffen om de kip zo veel mogelijk eieren te laten leggen. ,,Maar die Afrikanen zeiden tegen mij: als wij zulk goed voer van het land hadden gehaald, dan hadden we het zelf gegeten.’’

Dat zette Zanders aan het denken. ,,Nederlandse boeren roepen graag heel hard tegen elkaar dat ze de beste landbouw ter wereld hebben. Maar door al dat goede voedsel eerst door de maag van een kip of koe te halen, blijft aan het einde van het liedje veel minder voedsel over voor de mens.’’

Met die les in zijn achterhoofd werd Kipster geboren, in Venray. Daar kuieren achter een metershoge raam 24.000 witte kippen rond. Ze worden het grootste deel gevoed met reststromen van het land en industrie: onverkoopbaar beschuit, kapotte knäckebröd en oud brood. Voor 5 procent moeten de Kipsterkippen het nog hebben van mineralen en vitamines. De kippen hebben struikjes om te schuilen en klimrekken om in te spelen. Ze kunnen nu weer naar buiten, nadat ze vanwege de aanhoudende vogelgriep maandenlang binnen moesten blijven.

15 miljoen Kipster-eieren per jaar

Het concept van Kipster heeft succes, het bedrijf verkoopt zijn eieren exclusief aan Lidl: meer dan 15 miljoen stuks per jaar. Eerst waren er drie Kipsterstallen in Nederland, recent volgden vier nieuwe stallen in de Verenigde Staten. In Amerika worden de eieren door Kroger verkocht, de tweede grootste supermarkt van dat land.

Net als met Lidl heeft Kipster ook met die supermarkt een afnamegarantie bedongen. Er zijn bovendien vergaande plannen voor Pigster, een bedrijf waar de varkens ook met etensresten gevoerd zullen worden.

Een schreeuwer is Zanders niet, maar toch weten media hem vaak te vinden. Vooral vanwege zijn uitgesproken mening over de toekomst van de landbouw, die in zijn eigen ogen zal moeten veranderen. Hij is ook voorzitter van de Caring Farmers, een groep van 350 boeren die vindt dat de landbouw dieren moet ‘erkennen als levende intelligente wezens met emoties en gevoelens.’

Of hij zijn eigen kippen dan niet zielig vindt? Zanders heeft aan het begin van het gesprek verteld over ‘de oerkip’, die vrijuit door het bos kon fladderen en hoogstens 20 eieren per jaar legde. Hij vindt dat dat dier weinig te maken heeft met de leghen van nu, die jaarlijks gemakkelijk 300 eieren produceert.

Dieren houden voor voedselvoorziening

Zanders, na enig nadenken: ,,Commercieel dieren houden op een diervriendelijke manier is bijna niet te doen. Maar zolang wij als mensen de arrogantie hebben om dieren te moeten houden voor onze voedselvoorziening moeten we dat wel zo milieu- en diervriendelijk mogelijk doen.’’

Vandaar dat hij allerlei ‘concessies’ moet doen. De moeilijkste van allemaal: ,,Ze moeten dood als wij dat zeggen.’’

Dat is Zanders ten voeten uit. Zijn teksten lijken op die van een klimaat- of dierenactivist, maar in werkelijkheid is hij nog altijd kippenboer. Maar wel eentje die in een Tesla rijdt, een spijkerbroek met sneakers draagt, en ‘meetings’ en ‘calls’ heeft via zijn laptop.

Hij zegt dat hij zich zorgen maakt over de planeet die hij voor zijn twee kinderen achterlaat. Hij is kritisch over de rol die ‘zijn’ landbouw daar in speelt. Zijn toekomstvisie is vrij simpel: het moet met minder vlees en dieren.

Veel collega’s zijn daarom kritisch, noemen hem ‘nestbevuiler’, ‘collaborateur’ of erger. Zijn broer ging verder in de traditionele pluimveehouderij. ,,Nee, wij hebben geen ruzie. Dat hoeft ook niet, we zijn het gewoon niet altijd met elkaar eens. Hij komt nu nog steeds in Afrika en ziet daar dat mensen honger hebben. Daar heeft hij ook punt. En of ik andere boeren afval? Ik vertel alleen hoe ik denk dat we een beter voedselsysteem kunnen inrichten.’’