Bas van der Veldt schrok wakker achter het stuur en wist dat het anders moest

Het is laat op de avond, ergens aan het eind van de jaren 90. Plots schrikt Bas wakker. Niet van een beltoon of wekker. Wél van het geluid van autobanden op de verdrijvingsstrook. Niet zomaar autobanden, zíjn autobanden. Bas geeft een ruk aan zijn stuur en kan ternauwernood voorkomen dat hij vol de berm inrijdt.

Bas, dan in de twintig, is oververmoeid. Hij werkt veel te hard als productmanager bij AFAS, dat grote en kleine bedrijven via software helpt hun administratie op orde te houden. ,,Ik had roofbouw gepleegd op mijn lichaam, zo simpel is het”, zegt hij 24 jaar later tegen het AD. ,,Ik had een acute vorm van de ziekte van Pfeiffer en dat krijg je niet zomaar. Maar ik dacht: niet zeuren, gewoon doorgaan. Ik had zóveel te doen, zóveel te bereiken.”

In het begin sputterde ik nog tegen, maar uit­ein­de­lijk ben ik maar op bed gaan liggen. Een dag later werd ik wakker

Bas vindt uiteindelijk de weg naar huis en rolt zijn bed in. De volgende ochtend gaat de wekker weer vroeg. Hij poetst zijn tanden, springt onder de douche en trekt zijn pak aan. Als hij de voordeur achter zich dicht wil trekken, staat daar plots zijn vriendin, Lucia. ‘Kom nog even mee naar de slaapkamer’, vraagt ze. Bas gehoorzaamt en loopt naar binnen. Voor hij het goed en wel weet, is de deur achter hem dichtgetrokken en op slot gedraaid.

,,In het begin sputterde ik nog tegen, maar uiteindelijk ben ik maar op bed gaan liggen. Pas een dag later werd ik wakker.” Langzaam wordt hem duidelijk: dit nóóit meer. ,,Het was hét moment dat ik leerde ‘nee’ te zeggen. Tot dat moment zei ik op álles ja. Klinkt makkelijker dan het is hoor en het ging zeker niet zonder slag of stoot, maar zonder dát moment had ik dat niet geleerd.” Gezond van lijf en leden klimt Bas op binnen AFAS, om in 2008 uiteindelijk de directiehamer over te nemen van vader Ton, die het softwarebedrijf in 1996 oprichtte.

Lees ook: Kaartverkoop gestart: gamechanger Bas van der Veldt (AFAS) op LEF-event

Onder Bas’ leiding groeit AFAS uit tot een bedrijf waar je bijna niet meer omheen kan. De naam staat op het Circustheater in Scheveningen, op concertzaal AFAS Live in Amsterdam en op het voetbalstadion van Alkmaar (tot 2025) en op dat van het Belgische Mechelen. De softwaremarktleider heeft meer dan 12.000 bedrijven in het klantenbestand, waardoor in totaal 2,8 miljoen Nederlanders hun salaris krijgen uitbetaald of vrije dagen kunnen aanvragen via het systeem van AFAS.

218 miljoen euro

Nog wat cijfers: vorig jaar bedroeg de omzet 218 miljoen euro (een groei van 14 procent ten opzichte van 2020), waar onderaan de streep een winst van bijna 84 miljoen euro van overbleef (een stijging van 7 procent). 600 medewerkers waren hiervoor verantwoordelijk, zo’n 50 meer dan het jaar daarvoor. Onder hen softwarekenners maar ook schoonmakers, beveiligers én een chef-kok.

Ze opereren vanuit het vorig jaar geopende ‘clubhuis’ in Leusden, dat bijna zeven voetbalvelden groot is. Het biedt 525 werkplekken, een restaurant voor 680 eters, een enorm auditorium én een theater met 850 zitplaatsen. In dat theater ging vorig jaar september 14 de musical in première, een avondvullende voorstelling die al tot twee keer toe verlengd is. De medewerkers kunnen gratis sporten in een hal die zich met een druk op de knop laat aanpassen voor zo'n beetje iedere binnensport, en daarna kunnen ze een massage krijgen.

Spraakberichten gaan veel sneller dan tiepen

Het moge duidelijk zijn: dichterbij Silicon Valley kom je in Nederland niet, dan aan de Inspiratielaan (ja, zo heet de weg écht), aan de rand van het 30.000 inwoners tellende Leusden. Het tekent volgens Bas de manier waarop AFAS met zijn medewerkers omgaat. ,,Het is eigenlijk een abc’tje: als je liefde stopt in je mensen, stoppen zij die liefde in je klanten en dan rollen de euro’s vanzelf naar je toe.”

Klinkt als een dooddoener, ‘liefde in je mensen stoppen’. ,,Maar dat is het niet. Ik ben 30 procent van mijn tijd kwijt aan mijn mensen. En dan bedoel ik niet aan hun resultáten, nee, aan de ménsen.” Hoe? Bas pakt zijn telefoon uit zijn binnenzak, opent WhatsApp en scrolt door zijn lopende gesprekken. ,,Kijk, hier heb ik iemand die thuiszit na een operatie, hier iemand waarvan de moeder onlangs is overleden. Ik check dan persoonlijk in, om te kijken hoe het met ze gaat. Ik spreek de hele dag door spraakberichten in: véél sneller dan typen joh!”

De persoonlijke aanpak van Bas heeft inmiddels navolging gekregen: hij is een veelgevraagd spreker en hij is via platform NLGroeit mentor van (startende) ondernemers. Het resulteert ook in een goedgevulde prijzenkast: door De Ondernemer werd hij dit jaar verkozen tot meest inspirerende ondernemer van het jaar. In 2021 kreeg AFAS uit handen van internationaal platform Great Place to Work de onderscheiding van beste werkgever van Europa. ,,Een bevestiging van onze filosofie”, noemt de directeur het.

Lees ook: Marianne Timmer op LEF-event: 'Ik heb vaak mijn nek uitgestoken. Dat zit nu eenmaal in mij'

1400 sollicitanten, maar slechts 123 worden aangenomen

Die filosofie maakt dat AFAS ook een zeer gewilde werkgever is. Meer dan 1400 mensen solliciteerden vorig jaar bij het softwarebedrijf, zo blijkt uit het jaarverslag. Van hen werden slechts 123 ‘lid van de familie’, zoals Bas het noemt: nog geen tiende deel. ,,Als je mensen vertrouwen geeft, moet je ook weten dat het de júiste mensen zijn. En dat betekent dat je niet zomaar bij ons kan komen werken. Je moet een auditie doen waar je enthousiasme, kennis én liefde voor software vanaf moet spatten.”

Al deze mensen zijn dus bereid iedere dag naar Leusden te komen. Of Bas ooit heeft overwogen te verhuizen naar de ‘grote stad’, Amsterdam of Rotterdam? ,,Nooit”, zegt hij resoluut. ,,In Amsterdam mag je god op je blote knieën danken als je binnen een half uur geholpen wordt op een terras, hier is men gastvrij. En wij zijn zó sterk geworteld hier, dat kunnen en willen we niet uitwissen.” Ook het vorige hoofdkantoor, waar het bedrijf uit was gegroeid, staat in Leusden. Sterker nog: het staat op nog geen honderd meter afstand, aan de andere kant van de straat.

Als je mensen vertrouwen geeft, moet je ook weten dat het de júiste mensen zijn. En dat betekent dat je niet zomaar bij ons kan komen werken

Bij de verhuizing kocht AFAS dat pand én het buurgebouw om het te verhuren, maar dat buurgebouw heeft sinds begin dit jaar een hele andere bestemming: er wonen zo'n tweehonderd Oekraïense vluchtelingen in. ,,Piet Mars, één van onze oprichters, kwam na het zien van al die verschrikkelijke beelden uit Oost-Europa op de groepsapp: ‘Jongens, we moeten wát doen.’ Binnen een paar minuten had hij drie duimpjes omhoog, en hadden we twee miljoen euro uitgegeven om het pand helemaal te verbouwen. En binnen twee maanden was het klaar.”

Op de website van de Verenigde Naties

Die verbouwing slaagde dusdanig, dat zowel de Oekraïense ambassadeur als de UNHCR (de vluchtelingenorganisatie van de Verenigde Naties) het initiatief uitriepen tot een ‘toonbeeld van hoe opvang moet’. ,,Kijk, élke onderscheiding is natuurlijk fantastisch, maar als je plots genoemd wordt op de website van de Verenigde Naties, dan voel je écht dat je iets goed hebt gedaan.”

‘Goed doen’, dát is waar het volgens Bas om draait. Daarom heeft AFAS een eigen stichting, die geheel zelfstandig over de hele wereld goede doelen opzet en beheert. In deze AFAS Foundation stopte het moederbedrijf vorig jaar 7 miljoen euro, blijkt uit het jaarverslag. Hiervan zijn onder meer tienermoeders in Burundi, kwetsbare vrouwen in Congo en scholieren op Curaçao verder geholpen in hun leven.

Lees ook: Simpel.nl-oprichter De Rooij: ‘Geluk dwing je af door lef te tonen’

Moeder Theresa?

Maar voordat het nu écht lijkt alsof deze 49-jarige Leusdenaar de reïncarnatie van Moeder Theresa i: ook op hem is kritiek. Ieder jaar houdt het bedrijf een werknemerstevredenheidsonderzoek, waarin ook gevraagd wordt naar het optreden van de leider. ‘Drammer’ is dan een veelgehoorde typering. ,,‘Bas heeft zich in z’n hoofd gehaald dat we geen vlees meer mogen eten, dus ligt het niet meer in de kantine’, hoor je dan. En ik ben fel tegen roken, dus als je dat als werknemer doet, dan zul je daarvan horen. Uit liefde.”

Terechte kritiek, zegt Bas. ,,Maar ik ben er niet om het iedereen naar de zin te maken, wel om dóór te gaan.” Waar dat ‘doorgaan’ eindigt? ,,Pfff... Het is in ieder geval niet zo dat iets als het verdubbelen van de omzet het heilige doel is. Alle bedragen die jij genoemd hebt, had ik bijvoorbeeld niet kunnen oplepelen. Eigenlijk gaat het er vooral om: wát we doen, willen we nog een beetje beter doen. En daarmee de wereld wat beter maken. Of is dat erg cliché?”