Dit bouwbedrijf stampt elk jaar een heel dorp uit de grond: 'Komt geen bouwvakker aan te pas'

Geruisloos druk de robotarm strips in een grijze laag lijm. ,,Flexibele steenstrips van 6 millimeter dik, ze bestaan voornamelijk uit zand. Als de lijm is gedroogd ziet het eruit als een voeg’’, vertelt Gerard Peelen, bedrijfsleider bij Plegt-Vos in Langeveen, tegen het AD.

,,De strips zijn in alle kleurvariaties en reliëfs te krijgen. De lijm, dus de voeg in wit, grijs en antraciet. Je ziet het verschil met echt metselwerk niet.’’ Hier in een fabriekshal in Langeveen bouwt de aannemer al jaren bouwelementen, gevels en kozijnen voor de bouwprojecten van de aannemer. Het was vooruitstrevend twintig jaar geleden, maar valt in het niet bij de nieuwe fabriek in Almelo die over een paar maanden in bedrijf gaat.

,,Dit wordt de eerste van vijf hallen’’, vertelt innovatiemanager Berri de Jonge in de nieuwe fabriek in Almelo aan het begin van de lopende band. ,,Als zal hier sneller gaan. Die steenstriprobot plakt hier tien keer vlugger dan die in Langeveen, hij vervangt 160 metselaars.’’

Robots gaan het werk doen. Ze spijkeren het houten frame van een gevel in elkaar, brengen het plaatmateriaal en de isolatie aan, lijmen de steenstrips, keren de gevel, frezen de gaten voor de stopcontacten, monteren de kozijnen, zetten leidingen vast, alles.

Parttimers aan de slag in de robotfabriek van Plegt-Vos

De Jonge: ,,De mensen die hier werken hoeven geen bouwvakker te zijn. En dat is maar goed ook, want bijna niemand wordt nog metselaar. In de fabriek in Langeveen werkt een vrouw die eerst in de horeca haar brood verdiende maar niet tevreden was over de werktijden. Mensen zoals zij gaan hier de huizen bouwen. Ze bevoorraden de machines, maar bouwen niets. We richten ons bij het vinden van personeel ook op parttimers. Voor het zware tilwerk zijn machines.’’

Prefab-huizen uit de fabriek zijn volgens de bouwwereld én minister Hugo de Jonge (Volkshuisvesting) de enige manier om toch de enorme honger naar nieuwbouwwoningen te kunnen stillen. Eén miljoen huizen in tien jaar is de opgave om het woningtekort weg te kunnen werken. Hoogleraar woningmarkt Peter Boelhouwer denkt dat de helft van die woningen prefab kunnen zijn. ,,Veel grote bouwers zijn ermee bezig. Ook Van Wijnen bouwt een fabriek in Heerenveen. BPD Bouwfonds, de grootste woningbouwontwikkelaar van het land, heeft gezegd dat ze de helft van hun productie met dit soort woningen willen. Woningcorporaties willen het ook. Industrieel gebouwde huizen zijn goedkoper, prijs-kwaliteitverhouding is goed, er zijn veel minder bouwfouten én je hebt geen bouwvakkers nodig.’’

Logistiek moet kloppen anders valt proces stil

De grote uitdaging is dat er genoeg afname is, waarschuwt Boelhouwer. De fabrieken zijn te groot en te duur om stil te laten staan. Logistiek moeten aanvoer van bouwmaterialen en beschikbare bouwplaatsen op elkaar afgestemd zijn. ,,Wij hebben een pipeline aan opdrachten van twee tot drie jaar nodig. Voorspelbaarheid van het werk is vereist’’, beaamt De Jonge.

De huizen gaan op de vrachtwagen als bouwpakket naar de bouwplaats waar fundering en vloer al gestort zijn. Een hijskraan tilt de bouwelementen op de plaats. De constructie haakt in elkaar en wordt verankerd. ,,Binnen één werkdag is het huis wind- en waterdicht. Nog vier weken afbouw, voor keuken en badkamer en dergelijke en het huis is af. Dat kunnen grondgebonden huizen zijn, maar ook hoogbouw. De winst in bouwtijd is enorm, bij traditionele bouw ben je zestien tot twintig weken kwijt.’’

De tekst verder gaat onder de foto.

Plegt-Vos hakte twee jaar terug toen corona de wereld platlegde de knoop door om vol in te zetten op fabrieksmatige bouw. Innovatiemanager De Jonge: ,,We dachten: wat er ook gebeurt, de woningbehoefte blijft. We zagen ook dat personeelsproblemen steeds groter werden. De eerste hal gaat in mei open. Eind dit jaar beginnen we met de bouw van hal twee, waar we ook het, nu nog betonnen, casco van de woning van hout gaan maken. De volledige woning is dan van hout. Dat is vele malen duurzamer”. Ook de verdiepingsvloeren. En zo komen er uiteindelijk vijf fabriekshallen van 125 bij 45 meter in Almelo.

In ploegendienst worden dertig huizen per week gemaakt

Hal nummer 1 van Plegt-Vos begint rustig met dertig huizen per week, maar zodra de vraag aantrekt gaat het gas erop. Dan kan er in ploegendiensten worden gebouwd. Berri de Jonge: ,,In vijf hallen kunnen we dan uiteindelijk, als we ook in ploegendiensten werken, tienduizend woningen per jaar bouwen. Ja, dat is ieder jaar een heel dorp. Dan schiet het op met de vraag naar honderdduizend huizen per jaar.’’

Ook belangrijk is dat fabrieksmatig bouwen goedkoper is. Boelhouwer: ,,Van Wijnen zegt dat ze voor 150.000 euro een woning kunnen bouwen, exclusief de grond.’’ Plegt-Vos houdt het op een besparing van 5 procent ten opzichte van traditionele bouw. ,,Maar als we opschalen, wordt dat 20 procent.’’

Peelen laat in de fabriek in Langeveen de verschillende steenstrips zien. ,,Ze zijn puur cosmetisch, mensen willen het. Wij leveren. Het beeld dat prefab eenheidsworst is, zit puur tussen de oren. We kunnen vrijwel elk gewenst gevelbeeld maken, in alle maten en uitstraling. De strips zijn in iedere kleur en structuur te krijgen en de robot kan ieder metselverband plakken. Zie je die gevel daar? Daar is nog echte steen gebruikt. Ik ben vijf dagen bezig geweest om een voeger te vinden die tijd had. En kijk toch eens wat een troep het geeft.’’