Waarom Chinese Candy Crush-eigenaar Tencent investeert in Nederlandse kassen

U heeft misschien nog nooit gehoord van Tencent, maar dat geldt niet voor de 1,4 miljard Chinezen. Tencent is het bedrijf achter superapp WeChat, de Chinese versie van WhatsApp, Facebook en onze pinpas ineen, met bijna een miljard gebruikers. Met dank aan de Great Chinese Firewall, die westerse techbedrijven toegang tot de markt verbiedt, kon Tencent uitgroeien tot het grootste internetbedrijf van China. In november passeerde het Facebook met een beurswaarde van meer dan 500 miljard dollar.

Tientallen miljoenen Chinezen zijn abonnee van Tencents versie van Spotify en Netflix, waar ze buitenlandse series kunnen kijken als Game of Thrones. Het meeste geld verdient het bedrijf echter met games, zoals het verslavende Honour of Kings - met 200 miljoen maandelijks betalende abonnees 's werelds meest winstgevende game. Weleens een potje Candy Crush Saga, World of Warcraft of Call of Duty gespeeld? Ook die spellen zijn eigendom van Tencent, dat ook significante aandelen heeft in westerse bedrijven als Snapchat, Spotify en Tesla.

Voor op het Westen

Als chief exploration officer van Tencent is de Amerikaan David Wallerstein (43) op zoek naar de WeChats en Tesla's van de toekomst. Hij beheert een pot van honderden miljoenen euro's aan investeringen in start-ups. Momenteel is hij in Wageningen voor zijn nieuwste investering: volledig zelfsturende kassen. Samen met de universiteit trapt hij maandag een wedstrijd af waarbij computers het opnemen tegen mensen om de opbrengsten van kassen te vergroten.

Achttien jaar geleden was Wallerstein de eerste buitenlander bij Tencent. ,,Toen waren we met 45 mensen, nu zijn dat er 40.000.'' Hij spreekt vloeiend Mandarijn en verdeelt zijn tijd tussen de wolkenkrabbers van Tencent in Shenzhen en Palo Alto in Californië, waar de investeringstak zit. Hij verwondert zich erover dat Europeanen nog steeds vooral naar Facebook en Google kijken voor wat er in de techwereld gebeurt. De ontwikkelingen in China zijn mogelijk al verder, zegt hij. ,,Wat daar allemaal gebeurt is moeilijk voor te stellen als je er nog nooit bent geweest. Mensen gaan er de deur uit zonder cash of creditcard, alle betalingen doen ze met hun telefoon. Maar ze gebruiken WeChat bijvoorbeeld ook om een afspraak te maken in het ziekenhuis. Zo'n beetje alle diensten die je via je telefoon of computer gebruikt, hebben we binnen de Tencentfamilie.'' Het is overigens niet zo dat Tencent geen concurrentie heeft, haast hij zich te zeggen. ,,Alibaba en Baidu zijn ook heel groot.''

Pony Ma

Die Grote Drie zijn nauw verweven met de Chinese overheid, die sociale media censureert en gebruikt om haar burgers in de gaten te houden. Tencent-oprichter Pony Ma, de op één na rijkste man van China (zakenblad Forbes schat zijn vermogen op 41 miljard euro), is lid van het Nationaal Volkscongres, het Chinese parlement. Hoe kan Wallerstein het als Amerikaan, opgevoed met het belang van vrije meningsuiting, verantwoorden om te werken voor een bedrijf dat niet maalt om wat we in het Westen als grondrechten zien? ,,Daar ga ik niet op in. We zijn een bedrijf dat zich aan de wetten houdt die door de overheid zijn vastgesteld. Het is niet mijn rol om die te verdedigen. Je zou er trouwens versteld van staan hoeveel debat er gaande is in China, hoeveel mensen wél kunnen zeggen.''

Bevlogen

Over waarom Tencent investeert in mensloze kassen, praat hij wel bevlogen. Thema's als klimaatverandering, de uitputting van de aarde en het wereldvoedselprobleem gaan hem als veganist persoonlijk aan het hart. ,,In National Geographic las ik een artikel over Wageningen Universiteit, en de fantastische dingen die ze hier in kassen doen. Ik heb ze spontaan gemaild met de vraag of we misschien samen aan oplossingen kunnen werken. Nu de wereldbevolking de 8 miljard nadert, is het veel efficiënter om groente te eten dan vlees. Een koe moet zóveel groen eten voordat je hem kan slachten! De opbrengst in kassen ligt tot wel tien keer hoger dan in de volle grond, en met kunstmatige intelligentie kunnen we die nog verder verbeteren. Computers kunnen dingen uitvogelen die het menselijk brein niet zou bedenken. Misschien help het wel om het licht heel vaak aan en uit te doen, of de warmte- of CO2-toevoer anders te reguleren. We weten het niet. Ik ben daar heel nieuwsgierig naar.''

Vliegende elektrische auto

Het experiment past naadloos in de missie van Tencent om de levens van mensen te verbeteren door middel van technologie, legt hij uit. ,,We hebben 1 miljard gebruikers. We kijken: wat hebben zij nodig? Dat gaat om gezondheid, om schone lucht, om mobiliteit.'' Daarom investeert Tencent bijvoorbeeld in Lilium Aviation, dat elektrische vliegende auto's bouwt. ,,Een heel belangrijke technologie, omdat mensen zich daarmee snel en schoon kunnen verplaatsen. In grote drukke steden als Amsterdam, maar ook in de armste delen van Afrika, waar geen wegen en bruggen zijn. Zo zijn we ook betrokken bij een start-up die een technologie ontwikkelt om kanker in je bloed op te sporen voordat je je ziek voelt. En in een bedrijf dat satellietdata inzet om de planeet beter te managen. Zoals voor precisielandbouw.''

Of de samenwerking met Wageningen Universiteit voor het Chinese conglomeraat - dat al zo veel westerse successen kopieerde - ook een manier is om de nieuwste snufjes in de geavanceerde Nederlandse glastuinbouw te bemachtigen? Nee, bezweert hij, die strategie is achterhaald. Tencent heeft niet de ambitie om zelf tomaten te gaan telen. ,,Onze strategie is om in een zo vroeg mogelijk stadium een aandeel te nemen in bedrijven met interessante technologieën, en die te helpen de Chinese markt te betreden. Wij hebben immers toegang tot heel veel gebruikers. Zo kunnen we ook Nederlandse ondernemers helpen hun bedrijf te laten groeien.''

Cynisme

Wat volgens Wallerstein ook achterhaald is: het cynisme over bedrijven die stellen de wereld te willen verbeteren. ,,We zouden ook alleen games kunnen maken. Het is verbijsterend hoe snel je heel veel geld kunt verdienen met games. Om de landbouwproductiviteit te verbeteren heb je een veel langere adem nodig.'' Hij begrijpt wel waar het cynisme vandaan komt. ,,Bedrijven hebben zich de afgelopen decennia niet goed gedragen. Maar de wereld verandert. Landen worden niet meer geleid op de manier die we gewend waren, internationale organisaties hebben aan kracht ingeboet. Intussen staan we voor grote uitdagingen, zoals klimaatverandering. Dat raakt ook onze 40.000 werknemers. Dat zijn geen robots die pas weer burger zijn als ze zich thuis hebben omgekleed, maar mensen die ook graag op een betere planeet leven. We profiteren allemaal van gezond voedsel, schone lucht. Laten we dáár met bedrijven om concurreren.''