Bakker stopt, bloemist vertrekt en notenkraam ging failliet: hoe een van de grootste markten leegloopt

Ooit gold de Afrikaandermarkt in Rotterdam-Zuid als een van de grootste markten van het land. Dat is al lang niet meer zo. Weliswaar zijn er officieel nog zo’n 250 standplaatsen, maar die worden lang niet allemaal meer bezet. Integendeel, de goedkoopste markt van de stad kampt met een groeiend aantal lege plekken, is te lezen bij het AD.

De bakker zag er geen brood meer in. De notenkraam ging failliet. De bloemenman emigreerde naar Thailand. De groenteverkoper werd vrachtwagenchauffeur. De poelier wilde niet langer in het weekeinde werken. En de kaasboer met pensioen in zicht laat weten dat zijn zoon het niet overneemt. Het zijn slechts een aantal voorbeelden van wat op de markt gaande is.

Marktkoopvrouw Ayfer Arslan ziet dat haar vertrekkende collega’s letterlijk een leegte achterlaten. Tegenover haar groente- en fruitkraam ontbreekt deze zaterdag vrijwel een hele rij kramen. ,,Ik hou niet van zielig doen, maar dit is echt om te huilen”. Want nieuwkomers dienen zich niet aan. ,,Ik vrees echt voor de toekomst van deze markt.”

'Kosten voor standplaats, kraam en elektriciteit gingen omhoog na corona'

De ellende begon in coronatijd, toen in Rotterdam alle markten werden stilgelegd. ,,Terwijl ze elders gewoon doordraaiden, mochten wij hier van de ene op de andere dag niet meer komen. Vier maanden lang hadden we geen inkomsten en de collega’s die geen voedsel verkopen, nog langer. Veel kooplieden zijn die klap nog niet te boven, maar de kosten voor standplaats, kraam en elektriciteit gaan ondertussen wel flink omhoog”, zegt Ayfer, die namens belangenvereniging Vetra strijdt voor lagere marktgelden. ,,Het is gewoon niet meer op te brengen.”

Toch kost een zak met twintig limoenen in haar kraam slechts één euro. Hoe ze daarvan kan leven? Ayfer wijst naar de bomvolle pallets achter haar kraam. ,,Door heel veel te verkopen, ik moet het van drukte hebben”, zegt ze. ,,Op Zuid wonen mensen met weinig geld, ik kan hier geen dure spullen verkopen. Dus vraag ik op andere markten wat meer.”

Ook vishandelaren Rinus en Joke Bijster maken zich zorgen om de toekomst van de markt. ,,Wij staan hier al meer dan 30 jaar, wij zitten onze tijd hier nog wel uit, maar ik zie voor jongeren geen toekomst meer”, zegt Rinus. De aangekondigde verhoging van acht procent voor standplaatshuur vindt het echtpaar pittig. ,,Ik weet niet wat dat voor de markt gaat betekenen, maar het wordt hier steeds leger”, zegt Joke. ,,Ik betaal meer aan huur dan een winkelier”, vult Rinus aan.

Dat zegt ook Rachid Abdellati, die vier kramen met groenten en fruit drijft. Toen hij de huurprijzen van enkele leegstaande winkelpanden rondom het Afrikaanderplein bekeek, schrok hij zich een hoedje. ,,Ik betaal meer per vierkante meter dan iemand in een winkel. En voor die hoge prijs word je nog behandeld als grof vuil ook.”

'Nergens zo slecht behandeld als in Rotterdam'

Rachid staat op markten in de hele regio, maar nergens voelt hij zich zo slecht behandeld als in Rotterdam. ,,Als ik hier aan het einde van een marktdag wegga, moet ik dat melden aan de marktmeester. Ik ben toch geen klein kind? Ik ben een ondernemer.”

Om de haverklap breidt Rotterdam de regelgeving rond markten uit en dat maakt het leven van een koopman er niet makkelijker op, ervaart Rachid. ,,Ik heb een ontheffing voor de milieuzone moeten aanschaffen, voor twee vrachtwagens 400 euro per jaar. Maar ik mag ze niet achter de kraam parkeren. Na het uitladen moeten ze naar de Spaanse Polder, voor ik inpak moet ik ze daar weer gaan halen. Ik denk dat het minder uitstoot geeft als ik ze hier gewoon kan laten staan.”

En dan is er nog de kwestie rond de plastic zakjes, die de gemoederen bezighoudt. Kooplieden mogen ze niet meer voor op de kraam hangen, zodat klanten ze niet meer zelf kunnen pakken. ,,Hang je ze verkeerd, dan word je twee weken geschorst”, zegt Rachid. ,,Maar het is helemaal niet praktisch. Ik heb twintig meter kraam, ik ren de hele dag op en neer om mensen tasjes aan te geven.”

'Markt wordt steeds duurder en strenger'

Bayran Arslan is een van de kooplieden die stopte. ,,Het wordt steeds duurder en strenger, ik had er genoeg van”, zegt hij. ,,Ik heb 42 jaar op de markt gestaan, ben als jongetje van 13 begonnen, maar ik zag het niet meer zitten.” Bayran haalde zijn diploma als vrachtwagenchauffeur en werkt nu voor een transportbedrijf. Dat bevalt goed. ,,Ik heb minder stress en verdien tenminste iets. Op de markt was ik soms al blij dat ik uit de kosten kwam. En daar moet je dan echt heel hard voor werken. Dat ging niet meer, je wilt toch ook een keertje op vakantie kunnen.”

Zijn zus Ayfer ziet ook de andere kant van die keuze. ,,Het doet mijn broer pijn om niet meer op de markt te staan. Het is een manier van leven. Dat beseffen de mensen die de regels maar blijven aanscherpen niet”, zegt ze. En vlak ook de sociale kant van de markt niet uit. ,,Veel mensen hebben gewoon weinig te besteden. Op de markt kun je nog terecht met een kleine beurs.”