Bakker Johan Pater (Amarant) wil van gas af, maar er is onvoldoende stroom

Een van de ovens van Johan Pater bakt met gemak vierduizend broden per uur. Pater heeft verspreid over Nederland vier industriële bakkerijen met meerdere ovens. Die broodfabrieken draaien 24 uur per dag om ook nog eens twintigduizend bolletjes en tweeduizend andere broden per uur, per oven, te bakken. De tienduizenden broden gaan naar grote eindklanten als supermarkten, maar ook naar zijn eigen bakkerswinkels in bijvoorbeeld Amsterdam.

In de wereld van het brood is Pater met Amarant Bakkers, waar vijfhonderd mensen werken, een grote en bekende speler, dus ook met een enorme gas- en elektrarekening. Enkele weken geleden haalde hij de media, omdat netbeheerders Liander en Stedin niet instaat bleken om de bakkersfabrieken in de nabije toekomst van voldoende stroom te voorzien. Pater heeft namelijk de ambitie om al zijn ovens en andere apparatuur van het gas af te halen en aan te sluiten op het stroomnet. Het was voor de lobbyisten van VNO-NCW en MKB-Nederland weer eens aanleiding de betrokken ministers te wijzen op dit probleem, dat zich inmiddels voordoet bij honderden ondernemers door geheel Nederland. ‘We moeten van het gas af, maar de netbeheerders kunnen niet voldoende capaciteit leveren’

De ceo’s van de netbeheerders hebben zich na het mediaoffensiefje nog niet gemeld bij Johan. Pater. Het verbaast hem niet. ,,We kunnen het met vele honderden roepen. Ik ben de enige niet met dit probleem. We hebben als familiebedrijf uitgesproken dat we gaan verduurzamen, maar de problemen bij de netbeheerders zet een rem om van gas over te gaan naar elektra.”

In de broodfabriek in Avenhorn (NH) van Amarant moeten drie nieuwe ovens komen, vertelt Pater. ,,Wat we nu gaan doen, is dat we de branderkamers nog stoken op gas. Als we in de toekomst grote aansluitingen krijgen op het elektriciteitsnet dan bouwen we die kamers om. Maar zo’n extra stap zet wel een rem op je investeringen. Het zure is dat we dubbel worden gepakt. Er is niet alleen onvoldoende netwerkcapaciteit, maar ook worden we geconfronteerd met een premie op gas (verhoging energiebelasting/red.).”

Amarant is in bezit van de familie Pater, die ook mede-eigenaar is in Bake Five, een coöperatie van vier familiebakkerijen. Naast John (3^e generatie), meer dan veertig jaar al bakker, zitten twee van de vier kinderen in de directie. ,,Ik ben nu meer bezig met de bakkerij van de toekomst. Volgend jaar bestaan we een eeuw en ik hoop dan virtueel die bakkerij te kunnen presenteren,” vertelt Johan Pater. ,,Het gaat om totale nieuwbouw met ovens met een laag energieverbruik. Verder betrekken we onze stroom van zonneweiden en windmolens. Maar verduurzaming gaat bij ons verder. We hebben samen met twaalf Nederlandse akkerbouwers Het Graanschap opgericht. Van 80 tot 100 hectare van deze boeren betrekken we lokaal duurzaam geteeld graan, de rest komt uit Duitsland en Frankrijk.”

Jullie worden sinds corona door meerdere plagen getroffen, een daarvan is het tekort aan personeel. Het zijn turbulente tijden?

,,Personeel is een probleem, dan moet je daar automatiseren wat er te automatiseren valt. Daarnaast moeten we af van in de nacht werken. Het bakkersvak moet socialer worden om zo nieuwe medewerkers te binden. Verder zijn we slimmer geworden in onze assortimentskeuzes. We wisten echt niet dat de graanprijzen gingen verdubbelen en energieprijzen vertienvoudigen. Hoe je daar als ondernemer mee omgaat? Dat is maar net wat voor type ondernemer je bent. Ik zie veel kansen. Het komt nu wat meer op ondernemen aan: het schudt ons ook allemaal weer eens goed wakker. Het vergt creativiteit, je moet alert wezen. Goed scherp aan de wind varen. Zelf gedij ik er wel goed onder.”

Je bent een bekende bakker, al meer dan veertig jaar actief. Wat is je advies aan de nieuwe generatie die vaak met kleinere broodwinkels begint?

,,,Zoek vooral de kansen en ga niet bij de pakken neerzitten. Zorg dat je onderscheidend bent, anders te doen dan wat de massa doet. Maak er geen mainstream product van, maar iets speciaals. Die kleinere broodwinkels zorgen voor zo veel meer aanbod en variatie dan vroeger.”

Kom bij Pater niet aan met de logica dat brood toch gewoon brood is. Die kortzichtigheid irriteert hem. ,,Als ondernemer met een bakkerij kun je zoveel doen om je te onderscheiden. Waarmee? In het bakproces, receptuur en herkomst van grondstoffen. Amarant is niet voor niets die samenwerking in Het Graanschap aangegaan. Brood is meer dan een ‘onderlegger’ voor je beleg. Laat aan de consument zien wat je aan het doen bent.”