Geen luxeboot meer uit Zaandam

Bouwen en zeezeilen, de talenten van Chris Gongriep hielden elkaar nauw in evenwicht. De 'G' uit de Amsterdamse vastgoedreus G&S, bouwde in de jaren tachtig Bullewijk vol kantoren en herhaalde dat het vorige decennium aan de Zuidas.

Half december maakte de zeventigjarige Gongriep aan die Zuidas een einde aan zijn leven. Waar zijn vastgoedactiviteiten, al langer in handen van Volker Wessels, doorgaan, valt nu het doek voor zijn professionele maritieme activiteiten.

Bijna dertig jaar geleden zet Gongriep onder de rook van Amsterdam een eigen werfje op, allereerst om zijn eigen boten af te bouwen. Maar als Holland Jachtbouw leverde de werf sindsdien tientallen privéschepen af - veelal zeilboten maar ook motorjachten - met de 62 meter lange schoener Athos in 2010 als uitschieter.

Gongrieps dochter heeft besloten de werf niet voort te zetten. Als de laatste twee schepen - waaronder de 51 meter lange schoener Rainbow II - zijn afgebouwd, wordt het bedrijf beëindigd. De 23 medewerkers verliezen dan hun baan.

Alleen het terrein en de drie scheepshallen aan de Isaac Baarthaven op de noordelijke IJoever komen in handen van luxescheepsbouwer Koninklijke Huisman. Maar die kan nog niet beloven er weer actief te worden. "Helaas kunnen we Holland Jachtbouw zelf niet overnemen," zegt topman Roemer Boogaard van Huisman. "Daarvoor hebben we nog te weinig zicht op activiteiten die er plaats kunnen vinden. Het risico is te groot. We hebben nu met de eigenaar afgesproken dat we het terrein en de loodsen exclusief huren zodat we er in de toekomst gebruik van kunnen maken. Alleen kan ik daar nog geen garanties voor geven."

"Holland Jachtbouw is een gewaardeerde collega, met prachtige producten. Het is tragisch dat het zo is gelopen, maar we hopen in hun voetsporen te kunnen treden."

Huisman, sinds 2014 grotendeels in handen van Waddenveerdienst Rederij Doeksen, is één van de vooraanstaande superjachtbouwers in de wereld, vooral vanwege zijn zeiljachten tot negentig meter. Zo bouwde de werf drie zeiljachten voor de Amerikaanse IT-ondernemer Jim Clark, waaronder in 2004 de negentig meter lange schoener Athena, die door de eigenaar zelf werd voorzien van allerhande elektronica, wat naar verluidt een prijskaartje van 100 miljoen euro opleverde.

Maar de afgelopen jaren is de belangstelling voor superzeiljachten danig afgenomen terwijl de vraag naar kapitale motorjachten op peil bleef. Zo werd in 2015 maar één zeiljacht van meer dan 40 meter besteld, tegen 156 supermotorjachten. In dat jaar leed Huisman, op een omzet van 68 miljoen euro, 2,3 miljoen verlies.

De vooruitzichten zijn inmiddels verbeterd. Half 2016 had Huisman, waar 280 mensen werken, voor 220 miljoen euro opdrachten uitstaan, waaronder die voor het grootste aluminiumjacht ter wereld, een 81 meter lang zeiljacht voor een Aziatische klant.

"Onze verwachtingen zijn positief," zegt Boogaard. "De vraag naar onze schepen neemt toe. We hebben drie nieuwbouwschepen op stapel staan en we verwachten dat er in de toekomst meer opdrachten komen, die mogelijk in Zaandam kunnen plaatsvinden."

Naast thuisbasis Vollenhove, in de kop van Overijssel, opent het bedrijf dit jaar een tweede werf in het Duitse Emden, aan de Eems. Daar wil Huisman zeil- en motorjachten gaan bouwen die langer zijn dan het maximum van zestig meter, dat in Vollenhove mogelijk is.

"Behalve met zeiljachten willen we ook vaker actief worden bij de bouw van luxe motorjachten tot 65 meter," zegt Boogaard. "En we willen een grotere rol spelen bij het herstel en de renovatie van bestaande zeilschepen en motorjachten. Dat zou deels in Zaandam kunnen plaatsvinden, maar ik sluit niet uit dat er in de toekomst ook weer nieuwbouw kan plaatsvinden, misschien wel van motorjachten."

Mogelijk wordt binnenkort al een zeiljacht dat op de hellingen in Vollenhove wordt gebouwd, in Zaandam van een mast voorzien. "Maar pas als de handtekeningen zijn gezet, weten we dat zeker. En voordat een project dan van start gaat, ben je zo een jaar verder." Tot dan gaat het terrein op slot. Een aantal medewerkers van Holland Jachtbouw gaat nu in Vollenhove aan de slag. "We zijn altijd op zoek naar geschoold talent. En ik sluit niet uit dat, als we in Zaandam weer actief worden, we de werknemers goed kunnen gebruiken."

-----

Met zestien werven, waaronder die van Huisman en Feadship, maar ook de megawerven van Oceanco en Heesen en een orderportefeuille van circa 4 miljard euro is Nederland de belangrijkste bouwer ter wereld van superjachten groter dan veertig meter. In Duitsland en Italië worden weliswaar meer miljonairsspeeltjes gebouwd, maar in Nederland zijn de schepen kapitaler. Amsterdam stevent daarbij af op een prominente rol in superjachtland, waar schepen gemiddeld een miljoen euro per strekkende meter kosten, maar het prijskaartje afhankelijk van de uitrusting gemakkelijk tot twee- à driehonderd miljoen euro kan oplopen. In 2019 opent Koninklijke Van Lent aan de Basisweg een splinternieuwe werf, waar jachten tot 160 meter kunnen worden gebouwd. Van Lent, dat met de Aalsmeerse branchegenoot Koninklijke De Vries als Feadship samenwerkt, groeit aan de Kaag uit zijn jasje.

Gerelateerde artikelen Royal Van Lent bouwt superjachten voor miljardairs Amsterdamse haven krijgt scheepswerf voor superjachten Jachtenbouwer Amels uit Vlissingen bouwt jacht van 2500 ton