Actueel

Hoe Tebulo marktleider werd met innovatieve robots voor staalindustrie

beeld deondernemer
Leestijd 6 minuten
Lees verder onder de advertentie

De online promotiefilm van Tebulo Industrial Robotics biedt een kijkje in de ziel van de robotbouwer. Zwoele klanken van melodische elektromuziek begeleiden autonome knip- en spuitrobots die soepel om hun assen draaien boven metersdikke rollen staalplaat. Iemand anders denkt bij het horen van dit nummer – Intro, van The XX – wellicht aan een perfecte afdaling van de skipiste of aan een nachtelijke zwempartij op een tropisch eiland. De robotmakers van Tebulo vinden het uitstekend passen bij een harmonische dans der machines.

Topspelers uit de internationale staal- en aluminiumindustrie kloppen aan bij robotfabrikant Tebulo in het Noord-Hollandse Warmenhuizen, nabij Alkmaar. Omringd door herkauwende melkkoeien en kwetterende eksters sleutelen ingenieurs hier aan innovatieve robots voor de zware en middelzware metaalindustrie. ArcelorMittal, de grootste staalproducent ter wereld, is klant. Zo ook de Chinese gigant Baosteel, het Duitse ThyssenKrupp, het Indiase en ook in IJmuiden gevestigde Tata Steel, en zo verder.

Lees ook: Dit familiebedrijf verkoopt over de hele wereld inpakmachines en -robots

Lees verder onder de advertentie

Tebulo is marktleider in gepatenteerde destrappers en in markeerrobots –uitleg volgt– die onder zeer hoge temperaturen werken. Zo’n vijftien tot twintig stuks komen er ieder jaar uit de werkplaats in Warmenhuizen. De autonome robots worden ingezet aan de lopende band van de wereldwijde metaalindustrie die 24 uur per dag, 7 dagen per week sissend en stomend roodgloeiende plakken staal en aluminium uitspuugt.

Dat lijkt niet veel, vijftien tot twintig stuks, maar één moderne staalproductielijn brengt jaarlijks al snel 5 miljoen ton aan metaal voort. Tebulo heeft inmiddels aan zo’n driehonderd productielijnen wereldwijd een robot geleverd.

‘Als je kijkt naar fabrieken en namen in de staalindustrie, dan kunnen we inmiddels bijna overal wel een vlaggetje neerzetten,’ zegt Rob Beentjes, directeur van Tebulo Industrial Robotics. ‘Lang niet alle lijnen zijn geautomatiseerd, en we hebben ook een aantal grote concurrenten. Maar in China bijvoorbeeld zijn er maar bar weinig staalfabrieken waar wij geen apparatuur hebben neergezet.’

Lees verder onder de advertentie

Tekenbureau Louwman ontstond in 1974 als ingenieursbureau in Wognum, een dorpje bij Hoorn. Aanvankelijk leverden Henk Louwman en zijn medewerkers technische tekeningen voor pijpleidingsystemen, midden jaren tachtig gingen ze machines bouwen. In 1991 werd Tekenbureau Louwman Tebulo. De machinebouwtak ging vanaf dat moment verder als aparte bv, inmiddels bekend onder de naam Tebulo Industrial Robotics.

Lees ook: Krachtige planning succesfactor Zeeuws staalbouwbedrijf

China

De omslag naar robots kwam in de jaren negentig, tijdens China’s opkomst als economische grootmacht. Tandenknarsend keken ambitieuze Tebulo-technici hoe een Oostenrijkse concurrent al vrij snel de Chinese markt opging en rap groeide. Maar Tebulo-eigenaar en oprichter Louwman – ‘een goede vent, maar een nuchtere West-Fries’ – moest er aanvankelijk niets van hebben, zegt Beentjes. Tebulo had een mooi klantenbestand, verdiende prima, en deed niet eens aan beurzen en advertenties – laat staan avonturen aan de andere kant van de wereld.

Lees verder onder de advertentie

Totdat een grote Duitse leverancier van productielijnen voor de staalindustrie een opdracht aannam om een grote lijn neer te zetten in China en tegen Tebulo zei: kunnen jullie ons robots leveren? Dat was in 1995. Tien jaar later gingen vier van de vijf robots die uit Tebulo’s werkplaats kwamen op de boot naar China.

Markeer- en destrapper-robot

De niche die Tebulo Industrial Robotics voor zichzelf heeft gecreëerd is een heel smalle: het bedrijf maakt vooral – maar niet alleen – destrapper-robots en markeerrobots voor hoge temperaturen. De destrapper-robot is een kniprobot die de metalen banden (straps) loshaalt waarmee rollen staalplaat van twintig tot dertig ton bij elkaar gehouden worden. De markeerrobot print een identificatiecode op staalrollen en -plakken als die net uit de oven komen en nog met een temperatuur van 400 tot 1.000 graden Celsius (afhankelijk van procedé en type) staan te gloeien.

Lees ook: Handelsmissie werpt vruchten af voor Bouman

Lees verder onder de advertentie

Dat doen de robots helemaal zelf: een menselijke kraandrijver zorgt dat er aan het begin van de lijn genoeg te markeren of te destrappen materiaal wordt aangeleverd, de robot handelt verder zijn eigen klusjes af. Daarin zit het verschil met een machine: die wordt doorgaans door iemand bediend.

‘Twintig jaar geleden stond er nog een grote vent met een tatoeage aan gloeiend hete producten te werken, maar dat ging weleens mis’, zegt Beentjes. ‘Ook met knipmachines kan het gebeuren dat iemand zo’n rol staalplaat van twintig ton verkeerd losmaakt, en een flap op zijn hoofd krijgt. Als dat een dikke plaat is, blijft er weinig van hem over.’

Technisch directeur Hans Spaans vult aan: ‘De samenleving accepteert dat soort risico’s voor werknemers niet meer. Er is grote behoefte aan veiligheid en automatisering: efficiëntere processen. Tegelijkertijd kunnen robots steeds meer en zijn ze steeds bestendiger. Het is net als met je laptop: hij wordt almaar beter en stabieler. Dus de vraag blijft stijgen.’

Lees verder onder de advertentie

De robots maakt Tebulo niet zelf, dat is een basismodel van de Zweedse fabrikant ABB Robotics: een op het eerste gezicht wat slungelig aandoend oranje gevaarte met een lange nek, een scharnier in het midden en één poot eronder. Komt de robot in actie, dan blijkt het een virtuoze machine die snel en op de millimeter nauwkeurig rond zes assen swingt om zijn klus te klaren. Dat type doet dienst in fabrieken over de hele wereld. Tebulo voorziet de robot van zelf ontworpen gereedschap (een kop), sensoren en software, en installeert ze bij de eindklant.

Nederland staat bekend om de export van robots voor veeteelt (zoals melkrobots), maar slechts een handvol Nederlandse robotbedrijven heeft een niche voor zichzelf veroverd in de zware industrie. Nieuwe technologie schept echter nieuwe mogelijkheden. Tot voor kort waren robots vooral bedreven in dezelfde taak op automatische piloot eindeloos uitvoeren, maar ‘vision’-technologie begint door te breken.

Ogen

Door de toevoeging van camera’s en bijbehorende software krijgen robots steeds vaker ogen die hen in staat stellen om variabele situaties af te handelen. Dus niet alleen standaard op 34 centimeter van de rand van een staalrol een knipbeweging maken, maar zelf kijken wat de diameter van zo’n rol is en waar precies de band zit die doorgeknipt moet worden.

Lees verder onder de advertentie

De ingenieurs van Tebulo genieten van dat soort experimenten. Vakidioten zijn ze, zegt technisch directeur Spaans zelf. De vraag naar ‘specials’ neemt de laatste tijd toe – robots die op verzoek van de klant op maat gemaakt worden voor een specifieke klus. Iedere keer opnieuw moeten ze naar de tekentafel, software schrijven, onderdelen laten maken en de robot aankleden. Een brein installeren, gereedschappen erop schroeven, kijken hoe hij zijn eerste stapjes maakt, en dan komt na installatie bij de klant de lakmoesproef.

‘Wat jij ziet is een robot die knipt’, zegt Spaans. ‘Maar ik weet wat er allemaal voor berekeningen door zijn hoofd gaan. Wanneer hij het dan doet – dat blijft gewoon kicken.’

beeld deondernemer
Lees verder onder de advertentie

Er is grote behoefte aan veiligheid en automatisering: efficiëntere processen

Hans Spaans, technisch directeur