Of hij daadwerkelijk over hem waakt, daar durft Matthias Quadekker (42) zijn hand niet voor in het vuur te steken. Die angst is gegrond: met temperaturen oplopend tot 1.200 graden Celsius zou in dat vuur van zijn hand niet meer overblijven dan as. Toch mag de heilige Eligius, beschermheer van de smeden, niet weg uit zijn atelier, schrijft het AD.
,,Er kan hier een heleboel gebeuren”, beseft hij. Dat wat in de loods aanwezig is, is óf loeiheet óf loodzwaar óf vlijmscherp. Van zijn linkerhand ontbreekt het middelste vingertopje. ,,Het ging even mis op de vlakbank.”
Handjevol messenmakers over
Exacte cijfers ontbreken, maar heel veel meer dan een handjevol messenmakers - zij die staal met vuur en aambeeld smeden - telt Nederland niet, want te arbeidsintensief. ,,Zover ik weet, zijn er vier, vijf andere bladesmiths in Nederland die op dit niveau en op deze schaal messen maken. In deze regio ben ik sowieso de enige.”
Matthias maakt gemiddeld vijf koksmessen per maand. Dat lijkt weinig, totdat je beseft hoeveel werk er in één mes zit, met name in de messen van damaststaal. ,,Ik vergelijk het met bladerdeeg. De patronen in die messen ontstaan door het damaststaal honderden keren om te vouwen en opnieuw uit te smeden. In die patronen zie je de vingerafdruk van de maker.”
Het hameren is oorverdovend
Ambacht niet op sterven na dood
Voor een echte MFF Quadekker van monostaal betaal je minimaal 800 euro, een van damast kost 1.000 euro. ,,Dat zijn vanaf-prijzen. Daarna is the sky the limit. Op verzoek heb ik eens trouwringen van overleden ouders verwerkt in het handvat.”
Dat het ambacht op sterven na dood is, is volgens hem niet helemaal het geval. ,,Tweehonderd jaar geleden had zowat elk dorp een smid. Die tijd is allang voorbij. Maar ik zie een herinteresse in oude ambachten. Misschien dat het ligt aan het algoritme, maar sinds de coronapandemie verschijnen op mijn socialemediakanalen steeds meer posts van mensen die fanatiek aan het timmeren, slijpen, breien en naaien zijn. Dankzij het Amerikaanse tv-programma Forged in Fire, een soort Idols voor smeden, heeft het maken van messen en zwaarden in met name Amerika een enorme vlucht genomen.”
Verdraagzame buren
Hij sluit niet uit dat er buiten die paar professionele messenmakers aardig wat hobbyisten zijn die thuis messen maken. ,,Je moet dan wel geen buren hebben of buren die heel verdraagzaam zijn. Het hameren is oorverdovend. En je hebt een tuin nodig, of een werkplaats waarvan je de deuren wagenwijd kunt openzetten zodra je de oven aansteekt. Die oven onttrekt te veel zuurstof. Zonder verse lucht ligt een koolstofmonoxidevergiftiging op de loer.”
Op mijn 13de stuurde mijn moeder mij naar een workshopachtige cursus smeden
Hij zou zich nooit kandidaat stellen voor Forged in Fire. ,,Het wedstrijdelement staat mij niet aan. Smeden moet je zorgvuldig doen. Als je te gehaast te werk gaat…” Matthias kijkt naar zijn linkerhand alsof hij wil zeggen dat die veel gehavender zou zijn als hij onder grote tijdsdruk zou moeten opereren.
Elke messenmaker in Nederland is autodidact, er bestaat hier immers geen erkende messenmakersopleiding. ,,Op mijn 13de stuurde mijn moeder mij naar een workshopachtige cursus smeden. Als kind was ik geobsedeerd door de middeleeuwse zwaarden en van fikkies stoken kon ik geen genoeg krijgen. Het bleef destijds bij die cursus. Tot ik een jaar of tien geleden een filmpje op YouTube zag van een messenmaker en opnieuw gefascineerd raakte. Op dat moment wist ik ‘t: ik ga dit doen.” Iets met ijzer dat je moet smeden als het heet is. ,,Klaarblijkelijk was ik er eerder niet rijp voor.”
Ook Floris Postmes leerde zichzelf het ambacht en maakt nu messen van duizenden euro’s. We bezochten de Limburger voor de videoserie Oog van de Meester. Die bekijk je hier terug.
