Twee plakkerige handjes steken uit boven de toonbank van IJssalon Aris Laan. Soy (5) heeft zijn ijsje alweer op. Hij heeft zo’n opa en oma waar alle kinderen van dromen: Aris (83) en Gré (74) Laan zitten in het ijs. „Opa, u zei dat ik er nog eentje mocht als ik deze helemaal opat.” De wenkbrauwen van Aris Laan schieten omhoog. „Éerst die handen wassen, ze zien er niet uit.”
Het ijs van Laan is beroemd in Den Helder, schrijft de Volkskrant. ‘IJs van Laan, daar gaat je pik van staan’, luidt de legende. Al meer dan vijftig jaar verkoopt het echtpaar zelfgemaakt ijs. Geen hippe smaken: alleen klassiek vanille-roomijs, volgens het recept van de opa van Aris. Glazen coupes, papieren parapluutjes en een stevige toef slagroom doen de rest.
Lees ook: Van peen en uien tot matcha en Dubai: dit familiebedrijf verkoopt jaarlijks 9 miljoen bolletjes ijs
De opmars van ijssalons: warmere weersomstandigheden als factor
Het afgelopen decennium zijn er veel ijssalons in Nederland bijgekomen. In 2015 waren er volgens de Kamer van Koophandel nog 594 zaken. Begin dit jaar stond de teller op 949. Volgens Edwin van Es, voorzitter van de Vereniging van Ambachtelijke IJsbereiders, ligt het aantal ijsverkooppunten echter dichter bij de 1.800. Dat komt doordat ambachtelijke ijssalons hun zelfgemaakte ijs ook doorverkopen aan derden, die het vervolgens zelf weer aanbieden.
Door de klimaatverandering is het warmer en dat is goed voor de ijsverkoop
Edwin van Es Vereniging van Ambachtelijke IJsbereiders
De toename is volgens Van Es onder meer te verklaren doordat het Nederlandse klimaat zich er steeds meer voor is gaan lenen. „Het is door de klimaatverandering warmer geworden, dat is natuurlijk goed voor de ijsverkoop.” Toch hoeft het volgens Van Es niet tropisch heet te zijn voor een mooie omzet: „Zolang het maar droog is.’’
IJssalons kunnen door aanhoudend warm weer ook een langere periode openblijven. Soms passen ijssalons zelfs hun assortiment aan om het hele jaar de deuren open te houden. Zo verkocht keten IJscuypje in het verleden tijdens de wintermaanden stamppot. Bij Aris Laan hebben ze op een blauwe maandag nog ’s winters vuurwerk verkocht. „Maar na de ramp in Enschede mocht dat allemaal niet meer”, zegt Aris. „Toen kwamen er regeltjes.”
Lees ook: Roderick daagt met eigen ijsje grote merken uit: ‘Dit jaar verkopen we 2,5 miljoen stuks’
Buffelen in de zomer
Aris Laan is ongeveer van mei tot september geopend. Gré: „Anders heb je ook geen tijd om het geld uit te geven.” In de winter gaan ze daarom op reis. Voorheen avontuurlijke reizen naar de andere kant van de wereld, tegenwoordig meestal Spanje.
Een paar maanden per jaar werken en voor de rest vakantie vieren, dat klinkt als muziek in de oren. „Jonge mensen denken misschien dat het een gouden verdienmodel is”, zegt Aris. „Je kan er ook goed je boterham mee verdienen”, reageert Gré. Aris: „Dan moet je wel met je kont aan de slag. In de zomer is het niets anders dan buffelen.” Gré: „Dat is waar, het is hollen of stilstaan in een ijssalon.”
Ook Van Es, van de vakvereniging, ziet dat veel mensen de ijsbranche onderschatten. „Mensen denken: ik maak simpelweg een ijsje en het geld loopt vanzelf binnen. Maar er gaat veel tijd en passie zitten in het zelf maken van ijs. Vaak verdwijnen zulke zaken net zo snel als ze gekomen zijn.”
Familietraditie en vasthouden aan het ambacht
Bij Aris Laan is het een zoete inval. De zaak zit vol met stamgasten. „We komen hier dagelijks even onze bloedsuiker op peil houden”, grapt iemand. Jenny (73) en Jan (78) eten al twintig jaar lang elke dag die de winkel open is ijs bij Laan. Die toewijding leverde ze zelfs een eigen coupe op: de Jan met noga en de Jenny met advocaat. Voor Jan staan al twee lege glazen op tafel. Het is nog niet genoeg: „Mag ik er nog eentje Aris?”
Aan de muren in de ijssalon hangt kunst. Om de zes weken mag er een nieuwe kunstenaar exposeren. Gré en Aris doen dat in samenwerking met beeldend kunstenaar Emo Verkerk, die ze uit de kroeg in Den Helder kennen. Op dit moment hangt er wat abstracts aan de muren. Niet echt het genre van het echtpaar. Aris: „Wat het moet voorstellen? Ik heb geen flauw idee.”
Vorig jaar was er een overzichtstentoonstelling in de kunsthal van Den Helder, met 78 kunstenaars die de afgelopen twintig jaar in de ijssalon hingen. Volgens het echtpaar kwamen er zelfs bezoekers vanuit Limburg op af, die allemaal ook even langs de ijssalon kwamen.
Lees ook: Thomas opent ‘dessertclub’ achter zijn ijssalon om de winter door te komen
Nog niet met pensioen
Gré en Aris rommelen op hun oude dag nog lekker door in de zaak. Hun zoon wil de ijssalon niet overnemen, daar hebben ze respect voor. „Als er een opvolger was, zouden we al met pensioen zijn”, biecht Gré op. „Van met pensioen gaan, word je oud”, roept Aris die langs loopt met lege coupes op zijn dienblad. Voor hem was er jaren geleden geen optie: hij moest het ijs in. „Ik heb zes oudere zussen”, vertelt Aris. „Vader ging net zolang door totdat er een zoon was die de zaak kon overnemen.”
Veel ijssalons zijn wel wat oubollig, of in elk geval nostalgisch, dus na een overname moet er vaak nog flink geïnvesteerd worden
Edwin van Es
Als een ijssalon stopt, ziet Van Es dat die meestal snel overgenomen wordt. „Vorig jaar zijn er een stuk of tien ambachtelijke ijssalons gestopt, en die waren allemaal vrij snel verkocht. Veel ijssalons zijn wel wat oubollig, of in elk geval nostalgisch, dus na een overname moet er vaak nog flink geïnvesteerd worden.”
De stamgasten vertrekken en Aris en Gré ruimen de lege coupes van een groep Duitse toeristen af. Kleinzoon Soy wordt zoet gehouden met oma’s telefoon. „Zo, nu moet ik even gaan zitten hoor”, zucht Aris, maar voor hij goed en wel naast zijn kleinkind is neergeploft, staat de volgende klant alweer in de zaak. Ook een oude bekende van het echtpaar, en dat verbaast hen niks. „Elke Helderse is in deze zaak opgegroeid.”
Lees ook: Bappie Tetteroo opent ijssalon ter nagedachtenis aan vader
