EZ-minister Karremans werkt aan nieuw plan tegen regeldruk: ‘Maar morgen niet 500 regels geschrapt’

„Ik ben nu bezig met een nieuwe, verbeterde aanpak, omdat ik zie dat een aantal dingen echt wel wat scherper en beter kunnen’’, zei demissionair minister van Economische Zaken, Vincent Karremans, donderdag in gesprek met De Ondernemer. Vrijdag 5 september presenteert hij zijn verbeterde aanpak aan de Tweede Kamer, waarna ook meer duidelijk wordt over de invulling van het plan.

Regeldruk is al langer een speerpunt van Economische Zaken. Karremans voorganger, PVV-minister Dirk Beljaarts, probeerde het probleem aan te pakken met het Pact Ondernemingsklimaat: een actieplan van wensen en zorgen waarin de overheid samen met het bedrijfsleven concrete maatregelen zou vastleggen. De deadline voor dit plan lag oorspronkelijk op deze zomer.

Reëel beeld scheppen voor ondernemers

Karremans wil met zijn vernieuwde aanpak verder gaan dan dit pact en vooral kijken naar de kern van het probleem. „Een pact sluiten is voor elke ondernemer nooit een doel op zich. Het gaat nooit om nog meer papier of een groepsfoto, maar om het resultaat.’’ Toch wil hij geen verwachtingen scheppen die hij niet kan waarmaken.

„Wat wil je dan dat ik zeg? Dat morgen 500 regels zijn geschrapt? Daarmee ben ik toch de boel aan het voorliegen.’’ Volgens hem is het belangrijk ondernemers uit te leggen hoe het proces werkt en reëel te zijn over tempo en effect. „Achter elke regel zit een zorg, bijvoorbeeld gezondheid of milieu. Die zorg moet je op een andere manier oplossen. Die is vaak gerechtvaardigd.’’

Drie kernoorzaken van regeldruk

Volgens Karremans is het falen van eerdere pogingen om regeldruk te verminderen te verklaren door drie structurele mechanismen. Allereerst het geloof dat regels alles oplossen. „De politiek denkt vaak dat een probleem kan worden opgelost door iets te verbieden of een regel in te stellen. Dan denken we dat het probleem is opgelost, maar dat is vaak niet zo. Ondernemers die toch al te kwader trouw zijn, houden zich ook niet aan nieuwe regels. Wat je dan krijgt, is dat goedwillende ondernemers nog meer regels te verwerken hebben.’’

Ten tweede signaleert Karremans te veel wantrouwen richting bedrijven: ,,In de overheid zit te veel wantrouwen richting de private sector. Kijk maar naar Kamerbrieven: heel vaak staat daar benadrukt dat iets een ‘commercieel bedrijf’ is. Natuurlijk is elk bedrijf commercieel, anders ben je een stichting. Maar dat wantrouwen leidt ertoe dat er regels worden gemaakt om iets af te dwingen dat veel bedrijven uit zichzelf al goed doen.’’

Tot slot heeft de overheid volgens hem de neiging om elk risico ‘weg te mitigeren’. ,,In Amerika hebben ze ook regels, maar daar wordt niet alles tot in den treure dichtgetimmerd. Bij ons wordt bijvoorbeeld de toelating van medicijnen zó zorgvuldig gedaan dat we tot op de duizendste achter de komma risico’s wegwerken. Dat zorgt voor veel extra regels, zonder dat goed wordt afgewogen wat de voordelen zijn van toelating.’’

Lees ook: EZ-minister Karremans waarschuwt: ‘Volgende Mollie of Coolblue komt mogelijk niet uit Nederland’

Cultuurverandering nodig

De oplossing ligt volgens Karremans niet alleen in andere wetgeving, maar in een andere manier van werken binnen de overheid. ,,Dat is gedragsverandering, dus cultuurverandering. En dat zijn de moeilijkste dingen om te bewerkstelligen. Ik ga ook niet vertellen dat ik dit morgen heb opgelost.’’

Ondanks de complexiteit wil hij het concrete resultaat niet uit het oog verliezen. ,,In elk beleidsstuk dat ik naar de Kamer stuur, komen meetbare doelen. Zodat niet alleen ik kan checken hoe het gaat, maar ook de Kamer de voortgang kan controleren. Als iets niet werkt, moet je dat inzichtelijk hebben. Anders blijf je doormodderen met iets wat niet werkt.’’

Lees ook: EZ-minister Dirk Beljaarts: ‘Dit kabinet is pro-bedrijfsleven’

Samenwerking met ondernemers

Een belangrijke pijler in zijn aanpak, is ondernemers zelf betrekken. „Ik heb woensdag nog een groep ondernemers uit de AI-sector gevraagd om samen met mij een nieuwe AI-strategie te maken. Wat ik niet ga doen, is alleen maar ambtenaren aan het werk zetten. Nee, meteen ondernemers aan tafel en barrières benoemen. Want het gaat om uitvoering, uitvoering, uitvoering. Daar is de overheid de afgelopen tijd niet in uitgeblonken.’’

Volgens Karremans is het cruciaal dat ondernemers begrijpen dat het proces tijd kost. ,,Je moet goed verwachtingen managen, maar ook vertellen wat we wél doen. Die nieuwe aanpak gaat meer opleveren dan voorheen. Anders hou ik het niet vol. En daar moet je me ook op afrekenen.’’

Lees ook: Ondernemer Martijn Verspeek legt uit: dit is ‘meestribbelen’ met regeldruk