Wesley Terhaerdt
Advocaat
Wesley Terhaerdt is advocaat bij Bierman Advocaten en begeleidt ondernemers die te maken hebben met een problematische schuldenlast. Ondernemers met vragen kunnen geheel vrijblijvend contact met hem opnemen via terhaerdt@bierman.nl.
Als een onderneming geen bezittingen meer heeft, is het mogelijk om deze zonder faillissement te beëindigen door middel van een zogenoemde ‘turboliquidatie’. Een turboliquidatie is snel, (kosten)efficiënt en geruisloos. Tegelijkertijd is zij weinig transparant en misbruikgevoelig. Daarom zijn de regels voor de turboliquidatie aangescherpt. In deze expertblog bespreekt advocaat Wesley Terhaerdt de ins en outs van de turboliquidatie en legt hij uit wat de nieuwe wetgeving concreet voor jou als ondernemer betekent.
Wat is een turboliquidatie
Heeft een onderneming geen bezittingen (‘baten’), maar nog wel schulden? Of heeft een onderneming geen baten én geen schulden? Dan kan zij worden beëindigd door middel van een ontbinding zonder vereffening, oftewel een ‘turboliquidatie’. Bij een turboliquidatie houdt de onderneming direct op te bestaan zodra de aandeelhouder besluit met de onderneming te stoppen. In dat geval hoeft er geen wettelijke vereffening van het vermogen (een financiële afwikkeling) van de onderneming plaats te vinden en hoeft de onderneming géén verantwoording af te leggen aan haar schuldeisers.
Lees ook: Dreigend faillissement? Vier tips voor ondernemers in zwaar weer
Een turboliquidatie is een relatief snelle, goedkope en laagdrempelige manier om – zonder faillissement – een onderneming te beëindigen. Deze beëindigingswijze komt dan ook geregeld voor. Zo werden in 2022 bijna 40.000 ondernemingen ‘geturboliquideerd’. Ter vergelijking: in 2022 werden slechts 2.144 bedrijven failliet verklaard.
Misbruik van de turboliquidatie
Het laagdrempelige karakter van de turboliquidatie kent ook een keerzijde: de turboliquidatie wordt namelijk geregeld misbruikt.
Zo zag ik in mijn praktijk bijvoorbeeld een onderneming met een omvangrijke schuldenlast, die verzweeg dat er nog baten waren, om deze voor zijn eigen gebruik in te kunnen zetten. Door ten onrechte de turboliquidatie te gebruiken, werden de baten niet onder de schuldeisers verdeeld. De schuldeisers werden geconfronteerd met een klant die ‘opeens’ niet meer bestond en bleven met lege handen achter.
Een ander voorbeeld – dat volgt uit de rechtspraak – is een ondernemer die zijn bezittingen overhevelde naar een nieuw door hem opgerichte onderneming en zijn schulden ‘achterliet’ in de oude onderneming. Terwijl deze ondernemer zijn activiteiten ongehinderd voortzette, bleven de schuldeisers van de oude onderneming achter met een lege en geturboliquideerde vennootschap.
Lees ook: Dit bedrijf start ophefuitverkoop om faillissement te voorkomen
Iedereen voelt aan dat dit niet zou moeten kunnen. In principe mag dit ook niet. Het is onrechtmatig om op deze wijze gebruik te maken van de turboliquidatie en een bestuurder kan daarvoor zelfs aansprakelijk worden gesteld. Het probleem is alleen dat schuldeisers hiertegen nauwelijks kunnen optreden. Zij hebben geen inzicht in (de financiële situatie van) de onderneming en kunnen bijvoorbeeld niet zien dát er baten zijn verzwegen of dát er baten zijn overgeheveld naar een nieuwe onderneming.
Nieuwe wetgeving over turboliquidaties
Om deze problematiek tegen te gaan, zijn de regels voor de turboliquidatie onlangs aangescherpt. Op 15 november 2023 is de ‘Tijdelijke wet transparantie turboliquidatie’ in werking getreden. Deze wet heeft als doel de transparantie te vergroten, de rechtsbescherming van schuldeisers te verbeteren en misbruik van de turboliquidatie effectiever te bestrijden.
De wet turboliquidatie introduceert daarvoor een verantwoordings- en bekendmakingsverplichting voor het bestuur. Deze verplichting houdt in dat het bestuur van de onderneming – binnen veertien dagen na de turboliquidatie – diverse (financiële) informatie en stukken openbaar dient te maken. Denk in dit verband bijvoorbeeld aan een staat van baten en lasten of een schriftelijke beschrijving van de reden dat er geen baten (meer) zijn. Op deze wijze legt de onderneming verantwoording af over de turboliquidatie en kunnen schuldeisers zich een beeld vormen van (de financiële situatie van) de onderneming.
Iedereen voelt aan dat dit niet zou moeten kunnen. In principe mag dit ook niet. Het probleem is alleen dat schuldeisers hiertegen nauwelijks kunnen optreden.
Maar wat nu als het bestuur niet aan deze verantwoordings- en bekendmakingsverplichting voldoet? Dan kunnen schuldeisers de rechter vragen om alle boeken, bescheiden en andere gegevensdragers van de onderneming te mogen raadplegen (‘het inzagerecht’). Ook is in dat geval sprake van een strafbaar economisch delict.
Als de schending van de verantwoordings- en bekenmakingsverplichting ook nog gepaard gaat met een doelbewuste benadeling van één of meer schuldeisers en een eerdere betrokkenheid bij een faillissement of turboliquidatie, kan door de rechtbank zelfs een bestuursverbod worden opgelegd. Het bestuur in kwestie mag dan gedurende een periode van maximaal vijf jaar geen functie als bestuurder of commissaris bekleden.
Wat betekent dit concreet voor jou als ondernemer?
Wil je als ondernemer jouw onderneming zonder bezittingen beëindigen? Dan dien je door de inwerkingtreding van de wet turboliquidatie aan nadere voorschriften en formaliteiten te voldoen. Het formulier ‘Tijdelijke wet transparantie turboliquidatie’ van de Kamer van Koophandel kan je helpen bij het verzamelen van de juiste informatie en documenten.
Heb je als ondernemer daarentegen te maken met een klant of afnemer die ‘ineens’ niet meer bestaat? Via de Kamer van Koophandel krijg je inzicht in de financiële situatie van de onderneming en de achtergrond van de turboliquidatie. Als daaruit blijkt dat er misbruik wordt gemaakt van de turboliquidatie, heb je nu meer mogelijkheden om hier succesvol tegen op te treden.
