1 op 3 kleine ondernemers technisch failliet: ‘Ze zitten echt in een spagaat’

In de onlangs uitgegeven Kleinbedrijf Index werd pijnlijk duidelijk dat het iets beter gaat met het kleinbedrijf, maar dat alsnog ruim de helft van de ondernemers niet normaal kan rondkomen. Eén op de drie bedrijven is namelijk technisch failliet, ruim een kwart van de ondernemers verdient minder dan het minimumloon en een derde verdient zelfs minder dan bijstandsniveau.

Voor ondernemer Ralph van Dam komen de cijfers echter niet als een verrassing. Als faillissementexpert (een van zijn bedrijven ging failliet) komt hij bijna dagelijks schrijnende gevallen tegen van ondernemers die zichzelf te kort doen.

,,Ik was laatst bij een ondernemer in Zeist die sinds de jaren zeventig een wasserette had. Hij vertelde me dat het aantal klanten al jaren terugliep en dat hij het liefst zou willen stoppen, maar dat hij door de stijgende energielasten moet doorwerken om de schade te herstellen. Typisch voor een ondernemer: toch zag hij de toekomst met vertrouwen tegemoet. Maar diep van binnen voel je: dit is tegen beter weten in.”

Is jouw bedrijf technisch failliet

Om te achterhalen of je bedrijf technisch failliet is, heeft Van Dam vier vragen:

• Is er sprake van structurele winst uit de onderneming?
• Kun je lopende schulden aflossen uit de winst die je maakt met je bedrijf?
• Kun je een reëel inkomen genereren, dat hoger ligt dan bijstandsniveau en minimumloon?
• Is er binnen zes maanden sprake van het inlopen van schulden en investeren in nieuw perspectief?

,,De meeste ondernemers die zich dit afvragen, zitten al in noodweer. Zij investeren bijvoorbeeld sinds jaren niet meer en hun machines zijn al jaren geleden afgeschreven.”

Waarom stoppen deze ondernemers er niet gewoon mee? Dat is volgens Van Dam makkelijker gezegd dan gedaan. ,,Dit zijn vaak mensen met een eenmanszaak of VOF en die schuldenlast slaat door naar hun privé. Bij een faillissement ga je keihard de schuldsanering in en als het tegenzit achtervolgen jouw schuldeisers je tot wel twintig jaar.” Bovendien ontleent de ondernemer vaak zijn identiteit aan zijn bedrijf, ziet Van Dam. ,,Die man met zijn wasserette werkt met hart en ziel, dag in dag uit in zijn bedrijf. Daarvan afscheid nemen is heel moeilijk. Ze zitten echt in een spagaat.”

Kritisch kijken naar bedrijfsvoering

Toch raad Van Dam ondernemers in zwaar weer aan om kritisch naar hun bedrijfsvoering te kijken. ,,Kijk of je in de kern levensvatbaar bent. Haal excessen eruit zoals corona, de energiecrisis en de gierende inflatie en kijk wat tijdelijke negatieve factoren zijn en wat er structureel niet goed is. Is de situatie ontstaan door een eenmalig risico, zoals corona, dan kun je bijvoorbeeld gaan saneren, herstructureren en herfinancieren. Stel je hebt vijf ton schuld. Die breng je terug naar 1,5 ton en voor dat bedrag krijg je financiering. Daar betaal je de schuldeiser mee af, waardoor je een schone balans hebt en weer normale omzetten kunt draaien.”

Ondernemers moeten volgens Van Dam alles op alles zetten om een faillissement te voorkomen. ,,Sluit bijvoorbeeld een akkoord met je schuldeisers en zorg dat je gaat saneren, want een faillissement betekent einde oefening. Je geeft het roer uit handen en je staat als ondernemer helemaal aan de zijlijn.”

Verder kijken dan ondernemerschap

In de praktijk ziet Van Dam helaas maar al te vaak dat ondernemers niet in staat zijn om verder te kijken dan hun eigen bedrijf. ,,Ze komen niet op het punt om te onderzoeken of ze ten eerste verder willen met de onderneming. Ten tweede moeten ze zich afvragen wat er moet gebeuren om het bedrijf goed voort te zetten. En kun je niet door: hoe wikkel je het af? Ten derde moet er gekeken worden wat de mogelijkheden zijn na het ondernemen. Te veel ondernemers houden krampachtig vast aan het ondernemerschap. Maar misschien kun je beter in loondienst werken.”

Tot slot rijst de vraag of je het deze ondernemers kwalijk kunt nemen. In hoeverre is er sprake van slecht ondernemerschap? ,,Eerlijk gezegd is dat voor een deel waar”, stelt Van Dam. ,,Dan is iemand wel expert, maar geen echte ondernemer. Maar een groot deel van de ondernemers verkeert in zwaar weer door corona en de energiecrisis. Hen kun je het niet kwalijk nemen.”