Waar moeten ondernemers voor hun financiering terecht? ‘Vroeger hadden ze meer financiële kennis’

Er was de afgelopen jaren veel te doen over de stand van het financieringsklimaat in Nederland. Van de Europese landen zou het er in Nederland het slechtst voorstaan en ondernemers wisten niet goed waar ze voor financiering moesten aankloppen. Menno Snel, oud-staatssecretaris van Financiën (kabinet-Rutte III), kreeg de opdracht om de markt voor mkb-financiering in Nederland te verbeteren. Een convenant vanuit verschillende financiële partijen moest ervoor gaan zorgen dat Nederland het beste mkb-financieringsklimaat van Europa kreeg. Hoe staat dat er nu voor?

„In dat convenant werd inderdaad gepleit om het beste financieringsklimaat te creëren”, zegt Erik van Vliet, expert mkb-financiering bij de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB). „Banken doen al die tijd al wat ze moeten doen. Het speelveld met financierders is alleen groter geworden. Voor ons was de belangrijkste vraag: hoe kunnen we ervoor zorgen dat de ondernemer met hun vraag bij het juiste loket terechtkomt?”

Financiële kennis ontbreekt bij ondernemers

Vanuit het convenant is de FinancieringGids van de Kamer van Koophandel gekomen. Het is een onafhankelijk en betrouwbaar platform waar ondernemers informatie kunnen vinden over verschillende manieren van geld lenen voor hun bedrijf. Ondernemers zijn nogal eens verontwaardigd wanneer zij geen financiering krijgen vanuit een bank. Van Vliet merkt dat dat regelmatig komt doordat bij ondernemers de financiële kennis ontbreekt. „Vroeger had je nog het middenstandsdiploma, waardoor ondernemers financiële kennis hadden, maar dat bestaat niet meer. Ik denk dat we specifiek voor financiële kennis nog een bredere oplossing in dit land moeten neerzetten.”

De afgelopen jaren is er de beweging dat ondernemers vooral voor kleine financiering tot 250.000 euro het vaker buiten de banken om zoeken. Van Vliet: „Ronald Kleverlaan van Stichting MKB Financiering heeft zich hard gemaakt om de non-bancaire partijen te laten groeien. Dat juichen wij van harte toe. Voor iedere fase van een bedrijf is er namelijk een andere financieringsbron. Als starter kom je snel terecht bij vrienden, familie of crowdfunding om je in je eerste stappen te ondersteunen. Als je een rendabel businessmodel hebt, dus je hebt iets wat werkt, waar je geld aan verdient, waar je wat vet op de botten voor kunt creëren. Dan ben je bij banken aan het juiste adres.”

Financieringskloof tussen man en vrouw

Onderbouwing met zoveel mogelijk data is dus belangrijk volgens Van Vliet, maar in de praktijk blijkt dat vooral vrouwelijke ondernemers andere blokkades ervaren. „Wat wij in de data zien is dat er slechts 10 procent van de totale financiering naar vrouwelijke ondernemers gaat”, zegt Marianne Bruijn, Managing Director van Code-V, een ecosysteem dat vrouwelijk ondernemerschap versnelt en vrouwelijke rolmodellen zichtbaarder maakt.

De misvatting wordt vaak gemaakt dat heel veel vrouwen zzp’er zijn er daardoor ook niet bij banken horen aan te kloppen. „Als je naar de percentages kijkt is de procentuele verdeling precies gelijk. Dus je hebt ongeveer 75 procent zzp’ers bij vrouwen, maar dat is bij mannen idem dito.”

Deze scheve verdeling in financiering heeft grote economische gevolgen. McKinsey berekende dat wanneer vrouwelijke ondernemers in Nederland evenveel financiering zouden ontvangen als hun mannelijke collega’s, dit jaarlijks 139 miljard euro zou opleveren. „Dit is geen klein verschil,’’ benadrukt Bruijn, „maar een potentieel waar Nederland ontzettend veel winst uit zou kunnen halen. Bovendien zijn vrouwelijke ondernemers vaak meer gericht op duurzaamheid en een inclusieve samenleving. Als meer kapitaal hun kant opgaat, kunnen deze thema’s ook binnen ondernemerskringen meer aandacht krijgen.’’

Bijna alle investeerders zijn man

Voor vrouwelijke ondernemers speelt een aantal barrières een grote rol. Eén daarvan is de zogeheten affinity bias. „Negentig procent van de investeerders is man. Zij herkennen zichzelf vaak meer in een mannelijke ondernemer en voelen daardoor automatisch meer vertrouwen. Bij een vrouw zijn er sneller vooroordelen, zoals de aanname dat zij haar business minder serieus kan nemen omdat ze bijvoorbeeld verantwoordelijk is voor de kinderen.’’

Hoewel data duidelijk aantoont dat vrouwelijke ondernemers uitstekend presteren, worden zij bij financieringsaanvragen nog te vaak in een verdedigende positie geduwd. ,,Vrouwen die pitchen op zoek naar financiering krijgen vaker vragen over risico’s, terwijl mannen vooral vragen krijgen over groei en potentieel. Dit zorgt ervoor dat vrouwen automatisch minder ruimte hebben om het positieve van hun bedrijf te benadrukken. Ze worden indirect richting een defensieve houding geduwd’’, legt Bruijn uit.

De oplossing voor het verkleinen van de financieringskloof zit volgens Bruijn in het vriendelijker maken van het financieringslandschap. „Financiering is een apart vak met veel masculiene taal. Dat zou een stuk inzichtelijker gemaakt kunnen worden met andere taal.” Ook pleit Bruijn voor events waar investeerders en vrouwelijke ondernemers elkaar ontmoeten. Mannen begeven zich automatisch al in netwerken waar makkelijker over geld gesproken wordt of ze zitten in beleggingsclubjes. Bruijn benadrukt ook nog het belang van vrouwelijke ondernemers. „Over het algemeen doen vrouwen het qua onderneming beter en groeien sneller.”

Lees ook: Wéér bijna geen vrouwen in Quote-lijst: ‘Miljarden aan potentieel, maar zichtbaarheid ontbreekt’