Onze huidige, lineaire economie is gebaseerd op de aanname dat er een onuitputtelijke aanvoer van natuurlijke hulpbronnen tot onze beschikking staat. Hierdoor groeit de druk op het milieu nog steeds. Dit brengt de aarde en alles wat er op leeft in toenemende mate schade toe, aldus ABN AMRO.
Onder wetenschappers bestaat inmiddels brede overeenstemming dat het lineaire economische ‘take-make-waste’-model moet worden omgevormd tot een duurzame, circulaire economie. In tegenstelling tot een lineaire economie is het concept van een circulaire economie gebaseerd op het sterk verminderen van afvalproductie en vervuiling, het hergebruik en in gebruik houden van producten en materialen, en het bevorderen van de regeneratie van natuurlijke systemen. Op deze manier daalt de vraag naar grondstoffen en neemt onze afhankelijkheid van andere gebieden in de wereld af.
Naast de overheid hebben het bedrijfsleven en de financiële sector een essentiële rol in de transitie naar een circulaire economie
Bedrijfsleven en financiële sector essentiële rol in transitie naar circulaire economie
De wereldwijde economie is momenteel slechts voor 8,6 procent circulair (bron: Circularity Gap Report, 2021). In Nederland ligt dit percentage beduidend hoger, namelijk 25 procent. Dit betekent echter dat nog steeds 75 procent van alle grondstoffen die de Nederlandse economie binnenkomen uiteindelijk weer worden verbrand of weggegooid. Kortom, er is een radicale verandering nodig.
Naast de overheid hebben het bedrijfsleven en de financiële sector een essentiële rol in de transitie naar een circulaire economie. Om deze transitie te realiseren moeten bedrijven grote investeringen doen, in onder meer innovatieve productiemethoden en machines. De overgang van lineaire naar circulaire bedrijfsmodellen verloopt echter langzaam en stapsgewijs. Dit komt mede doordat bestaande bedrijven nog grotendeels zijn ingericht op lineaire bedrijfsmodellen, net als hun veelal nog terug te verdienen investeringen. Daarnaast hebben circulaire bedrijfs- en verdienmodellen vaak andere kenmerken dan traditionele lineaire modellen, wat financiering bemoeilijkt.
Lees ook: Circle Closet brengt huurders en verhuurders van gelegenheidskleding samen
Kennis over het financieren van circulaire startups is beperkt
ABN AMRO heeft de afgelopen jaren waargenomen dat veel circulaire startups moeilijk financierbaar zijn, als gevolg van de eerder genoemde kenmerken en risico’s. Daarom is onderzoek gedaan naar de barrières van en mogelijke oplossingen voor deze onvervulde financieringsbehoefte. Dit onderzoek, uitgevoerd door Joost Loeb van ABN AMRO in samenwerking met TIAS School for Business and Society, is gebaseerd op de ontwikkeling en analyse van een database van circulaire bedrijven, interviews met kennisexperts en een uitgebreide literatuurstudie. Uit de literatuurstudie blijkt dat de huidige kennis over het financieren van circulaire startups beperkt is.
De belasting op arbeid moet omlaag en de belasting op grondstoffen en vervuiling moet omhoog
Barrières circulaire startups vinden oorsprong in fiscale wet- en regelgeving
Veel van de barrières voor circulaire startups vinden hun oorsprong in fiscale wet- en regelgeving die juist nadrukkelijk op de lineaire economie is ingesteld. De lage belasting op het consumeren van natuurlijke hulpbronnen en de hoge belasting op arbeid bemoeilijken de transitie naar een circulaire economie. Immers: zolang bedrijven – ondanks de toegebrachte schade aan de natuur – niet worden belast voor het gebruik van (nieuwe) grondstoffen blijft het financieel aantrekkelijk om volgens een lineair bedrijfsmodel te opereren. En zolang arbeid – een essentieel onderdeel van veel circulaire bedrijfsmodellen – zwaar wordt belast, is het bijzonder moeilijk om deze circulaire bedrijfsmodellen winstgevend en dus levensvatbaar te maken.
Er dient volgens de bank een gelijk speelveld te worden gecreëerd: de belasting op arbeid moet omlaag en de belasting op grondstoffen en vervuiling moet omhoog. En om hergebruik te stimuleren zou het heffen van btw op hergebruikte materialen moeten worden afgeschaft. Zo wordt de transitie naar een circulaire economie gestimuleerd in plaats van ontmoedigd. Er moeten dus de nodige veranderingen in wet- en regelgeving worden doorgevoerd.
Lees ook: Circulaire economie: 'Maak van afval de grondstof voor nieuwe producten'
