Hoe ceo Eva Gouwens de Fairphone een nieuwe fase inloodst

In minder dan een minuut demonstreert Eva Gouwens wat de Fairphone kan en waar anderen het nakijken hebben. Ze pakt een toestel, schuift de achterkant eraf, pakt verschillende onderdelen eruit die je kan vervangen. En even makkelijk schuift ze het weer in elkaar. „Je kan die onderdelen upgraden. Het is een toestel dat zeker vijf jaar mee kan gaan.”

Maar je kan ook te innovatief zijn. De Fairphone 2 bleek kwetsbaar, omdat die zo gemakkelijk te demonteren is. Het nieuwe model, de Fairphone 3, heeft schroefjes. Zelfde systeem, maar degelijker. Er komen how-to-video’s hoe je het moet doen. „Iedereen kan met een duurzame smartphone omgaan.”

Internationaal

Opvallend na de lancering waren de beoordelingen in de buitenlandse pers. 'De Fairphone 3 heeft 2019 smartphone specs', kopt techblad Wired. 'Vergeet de iPhone, hier is een mobiel die je niet elke twee jaar hoeft te vervangen', schrijft het Amerikaanse Fox Business.

Op de etage van het voormalige pakhuis aan de IJ-haven werken zo’n zeventig mensen met maar liefst 25 nationaliteiten. De voertaal is Engels. „Een internationaal techbedrijf trekt mensen vanuit de hele wereld aan. Die diversiteit komt het bedrijf ten goede,” zegt Gouwens.

Apple en Samsung

Fairphone begon ooit als een campagne om smartphones duurzamer te krijgen. Toestellen die langer meegaan, duurzaam en milieuvriendelijk, met aandacht voor arbeidsomstandigheden. Nu maakt het bedrijf zelf smartphones.

„We zijn een bedrijf dat winst wil maken, maar we willen ook een voorbeeld zijn voor anderen in de smartphone-industrie. We willen ertoe bijdragen dat anderen duurzamer gaan produceren. Ons onderzoek delen we. Apple en Samsung kunnen het zien, als zij zich aansluiten gaat bij ons de vlag uit.”

Jaarlijks worden in de wereld 1,4 miljard smartphones verkocht met een gemiddelde levensduur van twee jaar. Minder dan 20 procent wordt gerecycled. „Het levert een enorme afvalberg op. Dat moet anders kunnen.”

Tony’s Chocolonely

Gouwens stapte twee jaar geleden over van Tony’s Chocolonely, het bedrijf voor chocolade waar eerlijke handel voorop staat. „We willen een bedrijf met een positieve kracht zijn, dat is vergelijkbaar.”

De technische wereld betekende een ommezwaai. „Ik kwam in een wildwaterbaan terecht, je wordt overweldigd omdat er zoveel bij komt kijken. Na een tijdje krijg je het overzicht. Dit is leuk, dit is gewoon cool.”

Haar rol is het bedrijf een nieuwe fase inleiden. Zij is als ceo de opvolger van Bas van Abel, die Fairphone in 2013 oprichtte en als designer een belangrijke rol speelde. Hij blijft als lid van het bestuur betrokken.

Gouwens organiseert het team en de uitrol naar nieuwe landen. In Duitsland en Frankrijk is de meeste afzet, gevolgd door Groot-Brittannië en Nederland. In Duitsland heeft het bedrijf een belangrijke milieuprijs gewonnen en dat heeft veel publiciteit opgeleverd.

Goud en kobalt

Niet alleen moet de smartphone lang meegaan, ook de toevoerketens moeten in orde zijn. Dat is vooral lastig te regelen bij zeldzame stoffen als kobalt, goud en lithium die uit Afrikaanse landen komen. Kobalt is afkomstig uit Congo waar gewapende conflicten zijn. Goud, dat voor elke smartphone een kleine beetje nodig is, komt uit een mijn in Oeganda.

„We stellen als voorwaarde dat mijnbouwbedrijven mensen niet uitbuiten. We willen daarvoor een redelijke prijs betalen. En we werken samen met andere bedrijven die dezelfde stoffen ook nodig hebben, zoals Philips. Door coalities te sluiten kunnen we tot nette arbeidsvoorwaarden komen.”

China

De Fairphones worden in elkaar gezet in een fabriek in Suzhou bij Shanghai in China. Die fabriek is eigendom van de Taiwanese smartphonebouwer Arima. Hoe werkt dat? „Wij bedenken hoe de smartphone eruit moet zien, welke specificaties nodig zijn, welke onderdelen je moet kunnen vervangen. We hebben een team in Taiwan, dat het technische ontwerp maakt.”

In de fabriek in China zijn de lonen onlangs verhoogd, want Fairphone wil een voorbeeld zijn voor de sector. De arbeidsomstandigheden moeten goed zijn. “Het maakt mijn baan extra leuk omdat we daar aandacht aan geven. Hoe kunnen we het werk ook voor werknemers daar aantrekkelijk maken?”

Enorm potentieel

Fairphone is de beginfase voorbij en richt zich nu op groei, allereerst in Europa. „Daar ligt een enorm potentieel. We hebben geïnvesteerd in het bedrijf en in het team,” zegt Gouwens. „We hebben nu meer merkbekendheid nodig, daar werken we aan. We zijn bezig met strategische partners. Orange in Frankrijk is een eerste grote stap. Duitsland, Engeland, Nederland en de Scandinavische landen zijn de groeimarkten die eraan komen.”