Kaartverkoop gestart: gamechanger Bas van der Veldt (AFAS) op LEF-event

Zijn AFAS is niet het trendy spijkerbroekenmerk of de hippe startup die we op deze site vaak laten terugkomen, maar een familiebedrijf dat ontzettend goede software maakt om andere ondernemers te ondersteunen in de administratieve kant van de bedrijfsvoering.

Kan software sexy zijn? Wel als je het zo doet als Bas van der Veldt. Hij heeft van AFAS Software een van de meest inspirerende bedrijven van Nederland gemaakt. Zijn credo: ondernemen is entertainen. Daarom treedt hij op voor honderden mensen met zijn interessante sessies over ondernemen, is AFAS in voetbalclub AZ gestapt en kun je naar muziek luisteren in de AFAS Live in Amsterdam of het AFAS Circustheater in Scheveningen. Welk ander softwarebedrijf doet nou zoiets?

Geen enkele. Bas van der Veldt houdt ervan het anders te doen. ,,Ik volg eerst en vooral wat ik graag zou willen doen. Dan denk ik misschien een seconde na over wat mensen van mij verwachten. Dan is het snel: oke, fuck de verwachting, door!”

Hoewel zijn vader, oprichter van AFAS, ook ondernemer was, heeft Bas van der Veldt het niet met de paplepel binnen gekregen. ,,Ik ben in een vrij beschermende omgeving opgevoed, waarin het niet gewaardeerd werd als je anders was. Dat was ik dus ook niet; ik paste me aan. Pas later, op de middelbare school en zeker op de universiteit, toen ik mijn vrouw leerde kennen, ontdekte ik dat ik mag zijn wie ik ben. Laat ik dat dan ook vooral zijn.

,,Buiten de lijntjes kleuren, ook die van jezelf, dat kan wel eens eng zijn. Ik probeer dat zo veel mogelijk te doen, mezelf daar fit in te houden. Mezelf daarin uit te dagen. Dat is voor sommige mensen binnen AFAS, maar ook klanten, wel eens lastig. We hebben bij AFAS bijvoorbeeld vol ingezet om de gezamenlijke lunch die we serveren steeds meer vleesvrij te krijgen, omdat vleesconsumptie een mega impact heeft op de wereld. Als je dan ziet wat voor reacties je krijgt van mensen. Ze willen dan toch ham hebben op hun brood in plaats van humus of al die andere vegavarianten die onze keuken verzint en daar heel veel liefde insteekt. Sommige proberen het niet eens, omdat het in hun hoofd zit. Wij hadden ook elke dag frituur, maar toen we dat terugdraaiden hadden we natuurlijk discussie. Maar als je die discussie niet aangaat, dan verander je niks.”

Wat voor de een lef is, is dat niet noodzakelijk voor de ander. Als het gaat om ondernemen vindt hij het niet zo snel spannend. Nou ja, dan is het vooral lèuk spannend. De energie die vrijkomt als er een nieuwe uitdaging op zijn pad komt haalt het beste in hem naar boven. ,,Een gezonde energetische spanning. Als het dan zo ver is, komt er juist die energie vrij. Niet van eng, ik durf niet. Zoals ik dat wel heb als ik zou moeten parachutespringen.”

'AZ was spannend; de club lag op zijn gat'

Leuk spannend was het wel even toen AFAS in 2010 groot in AZ stapte, een move die het bedrijf uiteindelijk bekend maakte bij het grote publiek. ,,Dat was direct na het faillissement van DSB Bank. De club lag op zijn gat. We hebben toen een gesprek met hen gevoerd. Ze hadden een heel ander bedrag in hun hoofd dan wij. Na afloop zeiden we tegen elkaar: dat wordt 'm gewoon niet. Toen ze bij ons terug kwamen werd het wel concreet en spannend. Maar dan kijken we elkaar hier aan en dan gaan we het gewoon doen. Daar is dan weer niet zo veel spannends aan.”

Maar als we het er toch over hebben: hoe spannend is het om als jonge dertiger je vader op te volgen in het familiebedrijf? ,,Voor mijzelf niet zo. Ik heb vanaf mijn allereerste functioneringsgesprek met mijn vader gezegd dat ik ceo van AFAS wilde worden, dus het voelde heel natuurlijk. Wel voor mijn vader. Mijn vader heeft het er heel moeilijk mee gehad. Tussen ons is altijd wat meer competitiedrang geweest. Het is ook lastig als je op een moment klaar bent. Hoeveel van je identiteit is dan die rol van algemeen directeur? Wat blijft er over als dat wegvalt? Dat was een spannende tijd. Gelukkig kwam de uitdaging van het realiseren van ons nieuwe pand. Dat is heel goed geweest.”

Met de billen bloot

Als ceo van AFAS probeert hij vooral zoals hij het noemt 'de natuurlijke weg' te volgen. Gevoel speelt daarin een grote rol: het moet wel goed voelen ,,Gevoel is wel het eerste waar we naar luisteren. Natuurlijk hebben we ook dankzij onze software, die we ook zelf inzetten, een ongelooflijk veel data tot onze beschikking om ons gevoel te staven, maar het gevoel moet wel goed zijn. Veel andere ceo's durven hun hart niet te volgen bij het nemen van beslissingen. Ze kijken dan vooral naar hoe anderen het doen. Omdat ze dat zo in een boekje hebben gelezen. Terwijl ik dan heel vaak denk: dat doet niemand, dus moet ik dat juist doen. Dan val je ook op.”

Bas van der Veldt heeft geleerd daarin keuzes te durven maken, die mogelijk ten koste gaan van de business. ,,Het begint bij de afweging dat we misschien genoegen moeten nemen met minder, omdat het het beste is voor de klant. Of voor de wereld. Zo hadden we contracten die je voor oktober moest opzeggen en als je dat niet deed, zat je er weer een jaar aan vast. Dat hebben we veranderd. Als iemand weg wil, dan moet hij toch wegkunnen? Dus kun je bij ons iedere maand opzeggen en kun je weg. Ja, zo'n beslissing kan het effect hebben dat mensen ook daadwerkelijk versneld bij je weg gaan en dan lever je direct omzet in.”

En het gekke is: in de praktijk merkt hij juist dat het werkt om als ondernemer duidelijk je eigen lijn te volgen en geen allemansvriend te zijn. ,,Laatst lag onze software er een dag uit. Dan nemen we meteen een filmpje op waarin we excuses maken, uitleggen wat er fout ging en wat we eraan doen om het op te lossen. Je hebt dan als klant iemand om tegen te schelden. Maar dat gebeurt dan juist niet. Zo met de billen bloot zou je lef kunnen noemen, maar zo voelt het voor ons niet. Het is gewoon zoals wij het nu eenmaal doen.”

,,De manier waarop wij dingen doen, ik denk oprecht dat dat de natuurlijke manier is van zakendoen. En wat heel veel andere mensen doen juist de onnatuurlijke manier is, geleerd op school of in de boekjes.” Hij moet denken aan een presentatie die hij ooit eens gaf op een seminar. Ook Jeroen van der Veer, oud-ceo van Shell, was daar een van de sprekers. ,,Hij had het niet over medewerkers, maar over poppetjes. Poppetjes hier, poppetjes daar en daar moesten er op een gegeven moment duizend poppetjes uit. Hij kon dat heel makkelijk zeggen, want die poppetjes waren voor hem anonieme poppetjes. Maar voor mij zijn het mensen die ik ken, waar ik mee gewerkt heb, die ik liefheb. Ik verkoop liever mijn huis dan dat ik die wegstuur.”

'Gaan we echt zulke fantastische technologie inzetten voor zoiets doms?'

Ander voorbeeld. Dat de AFAS-manier van zakendoen 'redelijk uniek' is, merkte Van der Veldt toen hij op inspiratiereis in Silicon Valley was. ,,Vreemd genoeg was ik er nog nooit geweest. We zagen dat de Googles en Meta's helemaal niet met de ethiek van hun werk bezig zijn. Ze nemen hun beslissing op basis van data, maar als je ze dan vraagt: vind je dit nou ethisch? Dat is echt een rare vraag daar.”

,,We waren bij Google Wing, het dronebedrijf van Google. Daar begonnen ze te vertellen wat de kracht van drones zou kunnen zijn. Bijvoorbeeld dat ze in rurale gebieden defibrilators op de juiste plek zouden kunnen krijgen. Ik dacht: 'wow, dit is een gaaf verhaal'. Maar uiteindelijk bleek dat ze gewoon koffie gingen bezorgen met die drones. Ik vind dat zo fout, een instant gratification waar ik helemaal niet achter sta. Gaan we echt zulke fantastische technologie inzetten voor zoiets doms? Als je zo'n zin hebt in koffie, moet je maar zorgen dat je in de buurt bent van een koffieapparaat. Of de behoefte leren onderdrukken. Dan merk je dat Arnold en ik heel graag over de ethiek gaan kletsen en zij alleen over de technologie. Zo gaat het dus mis.”

'Bovenmatig veel aandacht voor degene die aan het roer staat'

Gelukkig ziet Bas van der Veldt ook ondernemers die het goed doen. ,,Ik vind Michael van Hoorne een inspiratiebron. Hij is er echt voor zijn mensen en voor de cultuur van zijn bedrijf. Of John Mulder van Mojo. Hoe hij met zijn mensen omging in die moeilijke periode van corona en al die festivals die niet doorgingen! Die mensen staan zo dicht bij zichzelf, zo dicht bij hoe het natuurlijk zou moeten. Hoe de natuur ook zijn weg zou vinden. Geen gewauwel; zo hoort het te gaan en zo doen we het dan ook gewoon. Dat vind ik mooi.”

Aan het eind van het verhaal wil Van der Veldt nog ergens op terugkomen. ,,Het gaat nu allemaal wel heel veel over mij. Ik dit, ik dat. Er is bovenmatig veel aandacht voor degene die aan het roer staat. Maar mijn collega's maken prachtige dingen, waarvan ik soms niet eens weet heb. Dat is de echte situatie voor een ceo. Je mag een beetje richting geven en prik in de cola stoppen. Dus een verhaal over mij en niet over wij, dat doet die 650 mensen met wie ik samenwerk tekort."