Mona Keijzer: 'Niet de man, maar de samenleving als norm'

U stelde in uw toespraak dat u hoopt dat de lijst over 25 jaar niet meer nodig is. De samenstellers betwijfelen of dit gaat lukken. Mikt u te hoog?

,,Dat moet de tijd leren. Ik vind dat je een stip op de horizon moet zetten en dit is er wel eentje. Dat is ook de reden dat ik twee jaar geleden tot de conclusie kwam dat we niet zonder een vrouwenquotum kunnen. Ik voerde deze discussie al zo’n dertig jaar en het veranderde niet. Een quotum gaat er in ieder geval toe leiden dat je meer vrouwen op hogere posities zet, om te beginnen bij beursgenoteerde bedrijven. Want you can’t be what you can’t see. Dan is dat tenminste voorbij.”

We hebben het allang niet meer over emancipatie.

,,Want het gaat niet meer alleen over man-vrouw. Het gaat in de Nederlandse samenleving inmiddels ook over niet-Westerse allochtonen en mensen met een beperking. Het gaat erom dat je op alle plekken in de samenleving, dus ook binnen bedrijven, de afspiegeling ziet ván die samenleving.”

U pleit er ook voor dat diversiteit al op school centraal staat. Hoe gaat u dat voor elkaar krijgen?

,,Op verschillende manieren. Het begint bij het verschil in de opvoeding van jongens en meisjes. We moeten ons er bewust van zijn dat meisjes net als jongetjes gestimuleerd worden om vooruit te stappen en gebruik te maken van hun talenten.

Je ziet ook dat meisjes minder voor techniek kiezen dan jongens. Maar bij die techniek ligt wel de toekomst, ook op het gebied van goed verdienend ondernemerschap. Scholen kunnen veel winnen bij meisjes door duidelijk te maken wat de maatschappelijke relevantie is van bepaalde vakken of beroepen. Ik weet nog dat ik in twee vwo compleet ben afgehaakt bij scheikunde, omdat ik alle afkortingen van chemische onderdelen uit mijn hoofd moest leren. Ik dacht: prima dat ik het uit mijn hoofd moet leren, maar wat kan ik ermee? Daar ging het op geen enkele manier over en dat is een van de redenen waarom meisjes vroeg, té vroeg afhaken bij techniek. En dat moet veranderen.

Verder moeten we ervoor zorgen dat meiden die kiezen voor techniek niet alsnog afhaken door de bedrijfscultuur. Dat zie je ook nog vaak gebeuren. Er komt best een redelijk percentage vrouwen van de ICT-opleidingen af, maar in het bedrijf waar ze vervolgens instappen zijn ze zo weer vertrokken naar ander werk. Dat is gewoon niet goed.

Een samenleving heeft een diverse samenstelling nodig. Ook bij het bouwen van de systemen voor kunstmatige intelligentie is het van belang dat de diversiteit van onze samenleving in de algoritmen wordt gestopt. Anders krijg je de uitkomsten van dertig jaar geleden.”

Nederland als het Silicon Valley van Europa?

,,Deels wel, als je kijkt naar het risico durven nemen, voldoende investeringen en op tijd besluiten nemen. Maar toen ik een jaar geleden in Silicon Valley was, werd mij ook duidelijk dat er een keerzijde aan zit. De manier waarop wij betrokken en verbonden zijn met de organisatie waarvoor we werken, dat hebben ze niet in Silicon Valley. Het is daar vele malen vluchtiger dan hier. Fijn dat wij dat niet hebben.”

Simone Brummelhuis en Rixt Herklots van The Next Women hebben het vaak over Default Man: de man als norm voor vrijwel alles. Terwijl vrouwen anders denken en doen. Als een man 10.000 euro nodig heeft, dan vraagt hij 20.000. Als een vrouw 10.000 euro nodig heeft, dan vraagt zij 10.000.

,,Dat is daar ook een voorbeeld van. Als ik bij een project zeg: dit is wat er moet gebeuren, dan leer je in de politiek dat je er vijf procent bovenop moet vragen om uit te komen bij wat je wilt. Er zijn talloze voorbeeld van Default Man. Andere symptomen bij hartfalen. Veiligheidssystemen in auto’s waarbij de chauffeursplek is afgestemd op mannen die gemiddeld 15 centimeter langer en 20 kilo zwaarder zijn dan vrouwen. In een land waar vaak tegen gladheid moet worden gestrooid bleken ze vooral de wegen te doen die door mannen in auto’s worden gebruikt. Gevolg was dat vrouwen die de kinderen naar school brachten vaker op de eerste hulp zaten en later op hun werk kwamen. Ik wil er geen schande over spreken, het zit in ons allemaal. Het gaat erom dat we ons er bewust van worden en andere besluiten nemen.”

Wordt het geen tijd voor een ministerie van diversiteit?

,,Ik ben niet zo’n voorstander van specifieke bewindspersonen. Diversiteit moet overal in de genen komen. Neem dat voorbeeld van het strooien van zout. Daar is geen wethouder van diversiteit nodig, maar een wethouder van openbare werken die zich ervan bewust is dat het moet veranderen. Ik hoop dat het over 25 jaar zo zal gaan. Dat mijn kleindochters niet meer tegen dit soort zaken oplopen.”