Hybride werken, duurzaamheid: einde auto van de zaak?

Jarenlang was het voor bedrijven een aantrekkelijke manier om nieuwe werknemers binnen te hengelen: een fonkelnieuwe leaseauto als secundaire arbeidsvoorwaarde. Maar de traditionele ‘auto van de zaak’ staat onder druk. Waar de dikke leasebak – populair geworden in de jaren 80 – voor velen een statussymbool was, behoort hij anno 2021 voor steeds minder werkende Nederlanders tot de mogelijkheden, schrijft het AD.

De eerste corona-lockdowns van 2020 legden de zwakke punten van de zakelijke leaseauto al snel bloot: Nederland werkte noodgedwongen thuis en ondertussen stonden de duizenden lease-bolides doelloos voor de deur. Uit cijfers van de Vereniging Nederlandse Autoleasemaatschappijen (VNA) blijkt dat leaseauto’s in 2020 gemiddeld 31.400 kilometer reden, tegen 33.100 kilometer in 2019.

Die op het oog subtiele verandering schudde wel menig werkgever wakker: blijkbaar functioneren veel medewerkers ook prima zonder dat ze – deels op kosten van de baas – in een prijzige auto rondrijden. Hoe noodzakelijk is die leasebak nu werkelijk?

'Hybride werken aangrijpen om wagenpark uit te dunnen'

Hoewel Nederland inmiddels weer volop onderweg is en de drukte op het wegennet richting ‘pre-corona’ stijgt, verwachten grote bedrijven dat hun werknemers (deels) thuis blijven werken. Dat bleek vorige maand uit onderzoek van Nieuwsuur onder ruim twintig van de grootste werkgevers van ons land. Omdat het wagenpark minder in beweging is, voorzien dezelfde bedrijven een structurele daling van het aantal lease-kilometers. Telecomprovider KPN, dat met zo’n drieduizend leaseauto’s over een serieus wagenpark beschikt, voorspelt dat er ongeveer een derde minder kilometers wordt gemaakt, ‘een significante afname.’

Omdat bedrijven een ‘kilometer-drempel’ hanteren voor leaseauto’s, komen automatisch minder medewerkers daarvoor in aanmerking. Neem verzekeringsmaatschappij Achmea, die een auto toekent als een werknemer jaarlijks meer dan 15.000 zakelijke kilometers rijdt. ,,De verwachting is dat het aantal medewerkers dat op grond van dit criterium in aanmerking komt voor een leaseauto, afneemt’’, zei een woordvoerder tegen Nieuwsuur. Bij bedrijven als ABN Amro, KPMG, Essent en Arcadis klinken soortgelijke geluiden.

,,Het ‘hybride werken’ speelt bij steeds meer bedrijven en we zien duidelijk dat ze de corona-situatie aangrijpen om het wagenpark uit te dunnen’’, zegt onafhankelijk mobiliteitsadviseur Michael van Wijngaarden. ,,Dat zal zeker met het drukken van de kosten te maken hebben. Nieuwe auto’s zijn nu eenmaal prijzig, maar je ziet ook dat ondernemingen de milieu-impact van hun wagenpark willen verminderen. Een hele vloot privéauto’s past nu eenmaal niet goed in het plaatje wanneer je duurzaam wilt ondernemen.”

Steeds meer werkgevers omarmen het mobiliteitsbudget

Mede om die reden omarmen steeds meer werkgevers het zogenoemde mobiliteitsbudget. Dan krijgt een werknemer een vastgesteld bedrag dat hij of zij naar eigen inzicht mag besteden aan (zakelijke) mobiliteit. Van Wijngaarden: ,,Dan kan het bijvoorbeeld zijn dat iemand met een privéauto naar zakelijke afspraken of naar kantoor rijdt, maar daar een reiskostenvergoeding voor terugkrijgt.’’

Daarnaast is het fenomeen ‘poolauto’ in opkomst, waarbij collega’s een vloot auto’s met elkaar delen voor de zakelijke ritten. Onder meer de Rabobank doet dat, voor medewerkers die jaarlijks minder dan 20.000 zakelijke kilometers rijden.

,,Maar je ziet ook duidelijk de trend dat werkgevers het gebruik van duurzamere transportmiddelen stimuleren’’, zegt Van Wijngaarden. ,,Het reizen in het openbaar vervoer is daar een goed voorbeeld van, maar denk ook zeker aan het gebruik van elektrische fietsen. De e-bike is meer dan ooit een alternatief voor de auto om je woon-werkverkeer mee te doen. Hoeveel collega’s ken je die minder dan twintig kilometer van de zaak wonen? Op een goede elektrische fiets trap je dat zó weg. En vergis je niet: veel mensen willen wel een e-bike, maar die dingen zijn flink aan de prijs. Dan is het aangenaam als je werkgever betaalt.’’

Het weerbarstige Nederlandse weer kan dan wel een spelbreker zijn, beaamt Van Wijngaarden: ,,Ik weet van een mobiliteitsexperiment waar de werkgever ook in regenkleding voorzag, maar bij slecht weer laten mensen de fiets toch eerder staan. Dan zie je hoe verknocht we eigenlijk zijn aan die auto. In die zin is het zinnig dat de werkgever niet alleen helpt om mobiel te blijven, maar bijvoorbeeld ook een goede kleedkamer faciliteert waar medewerkers zich kunnen opfrissen voordat zij aan het werk gaan.’’

Leaseauto's eruit, poolauto's worden ingezet

Voorzitter Jan van Delft van de Vereniging Zakelijke Rijders (VZR) voorspelde eerder al in deze krant dat de traditionele leaseauto in zijn huidige vorm zijn langste tijd heeft gehad. ,,We horen van onze leden bij kleinere bedrijven dat de leaseauto’s eruit gaan en dat poolauto’s ingezet worden voor wie een auto nodig heeft. Maar ook bij grotere bedrijven wordt er met de ondernemingsraden over gesproken.’’

Van Delft en de VZR zijn voorstander van een persoonsgebonden budget voor zakelijke mobiliteit: ,,De minister van Financiën moet snel iets doen aan die standaard bijtelling voor zakelijke auto’s (de belasting die een zakelijke rijder betaalt voor privégebruik van de auto, red.). Wij willen een mobiliteitsbudget voor zakelijk verkeer. Dat een werkgever bijvoorbeeld zegt: hier heb je 800 euro per maand en daar moet je het mee doen. Dat moet fiscaal worden geregeld. Dan wordt een Nederlander slim. De ene keer zal hij een auto huren, dan weer met het ov reizen of besluiten thuis te werken.’’

'Ook autoleasemaatschappijen moeten met de tijd meegaan'

Voor dat geld kun je natuurlijk ook een private-leasecontract afsluiten. Dan rij je toch een nieuwe auto voor een vast bedrag per maand, maar zonder tussenkomst van een werkgever. Deze vorm van autorijden wordt steeds populairder in Nederland: in 2020 groeide het aantal privé geleasede personenauto’s naar 214.300, een stijging van 14 procent ten opzichte van 2019. Wel zitten er wat haken en ogen aan deze leaseconstructie: zo zit je vaak aan een langdurig contract van meerdere jaren vast, mag je relatief weinig kilometers rijden per jaar (anders volgt een boete) en lopen de maandprijzen voor volwaardige gezinsauto’s al snel op.

Maar wat er ook gebeurt, de tijd van een ‘ouderwets’ leasecontract is voorbij, denkt Jan van Delft. ,,Alleen al door de looptijd van de contracten past deze constructie niet meer in deze tijd. Bijna alle contracten lopen vier jaar: veel mensen werken niet eens meer langer dan vier jaar bij één werkgever! En wanneer je werknemer weggaat, blijf je als werkgever met die auto zitten. We moeten met de tijd meegaan en dat geldt ook voor autoleasemaatschappijen.’’