Hoogleraar: het gaat niet meer om vast versus flexwerk

De hoogleraar arbeidsmarkteconomie vindt dat de sociale partners over de verkeerde onderwerpen ruziën. De bonden stapten op, omdat de werkgevers in hun ogen de positie van de werknemers te veel ondermijnen. Ze willen betere ontslagbescherming en afspraken over flexibel en vast werk.

,,Het gaat niet meer om vast versus flex. Veel mensen vinden het plezierig een vaste baan te hebben, maar jongeren hechten minder aan een baan voor het leven. Voor hen is het belangrijk dat ze uitzicht hebben op iets anders als ze werken. Investeren in kennis en vaardigheden moet centraal staan, niet of een baan vast of flex is. De discussie ging ook te veel over de vraag hoe lang je werknemers moet doorbetalen bij ziekte. Dat was een probleem tijdens de crisis, nu niet meer. De bedrijven kunnen het betalen. Vanuit dat perspectief was het overleg tussen bonden en werkgevers de afgelopen veertien maanden het voeren van de vorige oorlog.''

Waar moeten sociale partners op inzetten?

,,De crisis is voorbij. De werkloosheid loopt terug en je ziet in sommige sectoren al krapte, zowel kwantitatief als kwalitatief. Dat zal alleen maar toenemen. Voor werkgevers is de vraag niet: waar haal ik mensen vandaan, maar waar haal ik de goede mensen vandaan? Betrokken mensen krijg je alleen als je interessant werk biedt en goed beloont.''

De lonen stijgen juist te weinig. Ligt dat aan de tanende macht van de vakbonden?

,,Het heeft ook met de crisis te maken. Bij een crisis dalen de lonen altijd. Maar je ziet dat de macht van de factor arbeid afneemt. Een steeds kleiner deel van wat we samen verdienen, gaat naar arbeid. Zelfs mensen als Klaas Knot, de president van De Nederlandsche Bank, pleiten voor loonsverhogingen. Nu de winsten weer toenemen, komt er ook meer ruimte voor hogere lonen. Werkgevers zullen ook wel moeten anders halen ze de talenten niet binnen. En ze zullen moeten investeren in de ontwikkeling van vaardigheden en kennis van hun mensen. Op die manier krijgen mensen straks werkzekerheid in plaats van baanzekerheid. De baan voor het leven is schijnzekerheid.''

Is daarin nog een rol weggelegd voor de vakbeweging?

,,Ja. De ruimte om je te ontwikkelen in je baan kun je op collectief niveau afspreken. Denk aan de vraag: welke opleidingen doe je in de baas zijn tijd en wat moet je in je eigen tijd doen? Vakbonden kunnen ook meer individuele loopbaanbegeleiding bieden.''

En op het gebied van beloning?

,,Een goed salaris is een voorwaarde om goede mensen te krijgen. Dat bieden werkgevers zelf. Maar in de toekomst zal meer productie door machines en robots gedaan worden. Het is logisch om die zwaarder te belasten en dat geld te herverdelen naar de mensen. Ik verbaas me er over dat de vakbonden daarvoor nog geen belastingvoorstellen hebben ingediend.''

Ligt daar niet een taak voor de politiek?

,,Zeker. Partijen als het CDA en de ChristenUnie zijn traditioneel ook voor eerlijk delen. Ik kan me voorstellen dat zij via belastingheffing en lastenverlichting voor werkenden een deel van het inkomen willen herverdelen. De overheid heeft ook een collectief belang om de beroepsbevolking goed te onderhouden. Hoe meer mensen kunnen werken en hoe minder mensen uitvallen, hoe minder er een beroep op sociale voorzieningen hoeft te worden gedaan.''

Polderakkoord wat betreft FNV helemaal van de baan

Er komt geen polderakkoord over flexwerk, zzp'ers en loondoorbetaling bij ziekte. Dat zei FNV-voorman Han Busker gisteren na een gesprek met de partijen die onderhandelen over een nieuw kabinet.

Werkgeversvoorman Hans de Boer (VNO-NCW) wil opnieuw in gesprek met de vakbonden over maatregelen op de arbeidsmarkt. Volgens hem hebben de formerende partijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie daartoe 'een indringend beroep' op iedereen gedaan.

Maar Busker liet, mede namens de bonden CNV en VCP weten dat een nieuw gesprek uitgesloten is. ,,We gaan niet dooronderhandelen. Ik heb binnen gezegd dat het proces hier stopt.''