Nieuws Leiderschap
Een vrije maandagochtend moet voorkomen dat de Japanners zich letterlijk dood werken
In Japan is het al jaren een serieus probleem: karoshi, ook wel dood door overwerk. De overheid probeert het overmatig werken te ontmoedigen, maar de Japanse arbeidsethos zit vaak dwars. Een ‘Shining Monday’, oftewel een maandagochtend vrij, moet het probleem nu verhelpen.
Kun je zo hard werken dat je er letterlijk dood bij neervalt? Jazeker. Het mag blijken uit de situatie in Japan, waar de lange werkdagen en het grote plichtsbesef van de Japanners leidt tot beroertes, zelfmoord, burn-outs en hartaanvallen. Een werkdag van 12 uur is in het land heel normaal en 80 tot 100 uur overwerken een teken van status.
Volksgezondheid
Dat dit arbeidsethos allesbehalve goed voor de volksgezondheid is, bleek met name uit de opzienbarende dood van de 24-jarige Matsuri Takahashi. Zij pleegde in september 2015 zelfmoord nadat ze als trainee honderd overuren had gewerkt bij een Japans reclamebureau. Een rechtbank oordeelde dat ze inderdaad bezweken was onder de werkdruk en hierdoor tot zelfmoord gedreven werd. De doodsoorzaak was dus: karoshi.
Dit en andere karoshi-gevallen deden de Japanse overheid inzien dat er iets moest veranderen. Daarom creëerde de regering speciale subsidies voor rustperiodes en stelde de premier een wettelijk limiet aan overwerken in. Ook nodigde de overheid bedrijven uit om werknemers de laatste vrijdag van de maand eerder naar huis te sturen. Revolutionaire maatregelen, maar het bleek niet genoeg: maar 11 procent van de bedrijven meldden zich bijvoorbeeld aan voor de ‘Premium Vrijdag’. Dit kwam onder meer doordat zij rekenden op het overwerk en hun projecten simpelweg niet afkregen als ze eerder stopten.
Shining Monday
Niettemin blijft de Japanse overheid moedige pogingen ondernemen. Dit keer moet een ‘Shining Monday’ het overwerken tegengaan. Door de maandagochtend vrij te krijgen, zouden werknemers meer tijd hebben om te herstellen van de drukke werkweek. Maar of het initiatief dit keer wel succes boekt, moet nog blijken.
Lees ook: Proef vier dagen werken, vijf dagen betaald megasucces
Overwerken is voor veel Japanners namelijk nog steeds iets om trots op te zijn. Onlangs zei de Japanse arbeidsrechthoogleraar Satoshi Hagesawa hierover in het NRC: „Japanners zien hard werken als een deugd. Daar is op zich niets op tegen, maar het probleem is dat wij noeste arbeid zijn gaan verwarren met overwerken. In die staat van verwarring zien we overwerk nu als deugd.” Of het nemen van praktische, door de overheid opgelegde maatregelen iets aan deze mentaliteit gaat veranderen, is nog de vraag.
