Grensoverschrijdend gedrag op werkvloer: waarschuwing of direct weg?

Dubbelzinnige appjes, een hand op de billen of iemand naroepen: grensoverschrijdend gedrag kent verschillende gradaties, wat het op juridisch niveau ingewikkelde zaken maakt.

,,Het harde bewijs is lastig te vinden als er geen videomateriaal is of als er bijvoorbeeld geen WhatsApp-gesprekken zijn. Dan is het alleen de verklaring van het slachtoffer tegenover de dader, en die laatste ontkent het altijd", zegt arbeidsrechtadvocaat Maarten van Gelderen tegen NU.nl.

Alleen bewijsmateriaal niet voldoende: ook context van situatie speelt belangrijke rol

In dit geval moet de werkgever besluiten of hij de dader wil waarschuwen, het door de vingers ziet of alsnog actie onderneemt. ,,Wanneer er sprake is van verwijtbaar handelen, zoals bij seksuele intimidatie, dan mag de dader ontslagen worden", vertelt Van Gelderen. ,,Maar als het tot een rechtszaak komt, dan heeft de rechter het laatste woord."

De vraag 'wanneer leidt grensoverschrijdend gedrag tot ontslag?' is dus niet eenvoudig te beantwoorden. Alleen bewijsmateriaal is namelijk niet voldoende; ook de context van de situatie speelt een belangrijke rol, zegt arbeidsrechtadvocaat Gerard Berghuis van BAASZ Advocaten. ,,Als iemand 25 jaar in dienst is en eenmalig zo'n seksueel WhatsApp-bericht verstuurt, dan zal de rechter hem of haar daar niet snel op afrekenen."

'Als het gedrag dermate ernstig is, dan is ontslag de enige oplossing'

En ook hier zijn uitzonderingen op. Zo weegt de rechter de functie van de dader mee in het oordeel. ,,Als de dader een machtspositie heeft, is zulk grensoverschrijdend gedrag nog ernstiger dan als het gelijkwaardige collega's zijn. Je hebt dan een voorbeeldfunctie en de macht over het slachtoffer."

,,Een rechter zal dit extra zwaar meewegen en een fout dus niet snel door de vingers zien", vertelt Berghuis. Dat geldt ook als iemand al een keer voor hetzelfde gedrag is gewaarschuwd. ,,Wie zich brandt, moet dan op de blaren zitten."

Ook zonder waarschuwing is direct ontslag een mogelijkheid. ,,Als het gedrag dermate ernstig is, dan is ontslag de enige oplossing. En dan maakt het niet uit of de dader al gewaarschuwd is", zegt Van Gelderen. ,,Je kan niet verwachten dat de arbeidsovereenkomst blijft voortduren als diegene collega's jarenlang heeft lastiggevallen."

Zaken worden acht van tien keer niet voor rechter opgelost

Toch vinden dit soort ontslagzaken acht van de tien keer niet plaats bij de rechter, legt Berghuis uit. ,,Vaak zorgen dit soort zaken voor grote imagoschade, zoals bij The Voice of Holland. Dat wil je als bedrijf voorkomen. Daarnaast wil de betreffende werknemer liever niet op deze manier in het nieuws komen."

Het komt er dus vaak op neer dat de zaak intern wordt opgelost door middel van ontslag of overplaatsing. ,,Dat heeft ook als gevolg dat de dader vaak ongestoord ergens anders aan het werk kan", aldus Van Gelderen. ,,Tenzij de daden dermate erg zijn dat het vanzelf wel naar buiten komt."

Om grensoverschrijdend gedrag snel in de kiem te smoren, raadt Berghuis aan om als werkgever duidelijk beleid te voeren. ,,Werknemers moeten weten wat de gevolgen zijn van grensoverschrijdend gedrag. Maak ook duidelijk wat wel en niet is toegestaan en wees daarbij zo concreet mogelijk. Geef bijvoorbeeld aan wat er in appjes mag staan en wanneer er een waarschuwing of ontslag volgt."

Wat er nu naar buiten komt, is het topje van de ijsberg

Berghuis adviseert bedrijven het beleid intern te delen en om werknemers er maandelijks op te wijzen of trainingen over dit onderwerp te verzorgen. ,,Zo wordt het eenvoudiger om te handhaven. Ook wordt hierdoor de drempel voor slachtoffers om naar buiten te treden lager. Waarschijnlijk vormen de verhalen over The Voice en Marc Overmars pas het begin van alle verhalen die nog naar buiten komen. Dus nu is het moment om als werkgever actie te ondernemen."

Ook Van Gelderen vermoedt dat er nog veel meer zedenzaken naar boven komen. ,,Ontslag vanwege grensoverschrijdend gedrag kwam voor de aflevering van BOOS ook al voor. Het is al een klein onderdeel van alle ontslagzaken, maar wat er nu naar buiten komt, is slechts het topje van de ijsberg. Het zou me niets verbazen als er nu veel verhalen aan de oppervlakte komen."