Zo geeft de Facilicom-topman leiding aan 32.000 medewerkers

'Irritant.'' Het komt er pardoes uit. Facilicom-topman Geert van de Laar (59) is het hele gesprek een even gemakkelijke als omzichtige prater, totdat het gekoesterde familiegevoel bij het bedrijf ter sprake komt in combinatie met het enorme aantal werknemers. Hij kent niet alle namen van de 32.000 medewerkers en daar baalt hij van.

Gom, Albron, Trigion en Incluzio

De Facilicom Group uit Schiedam is een van de grootste werkgevers van Nederland. De groepsnaam doet misschien geen belletje rinkelen, de bedrijfsnamen Gom, Albron, Trigion en Incluzio waarschijnlijk wel. De schoonmakers van Gom houden tal van kantoren netjes, veel gebouwen van Defensie en ook de bioscopen van Pathé. Albron is bekend van de bedrijfsrestaurants en de horeca van Center Parcs. De beveiligers van Trigion bewaken onder meer asielzoekerscentra in heel Nederland. Incluzio is het zorgbedrijf van Facilicom, met verschillende thuiszorg- en welzijnsorganisaties onder de vleugels. Deze jongste tak ('een groeimarkt' ) is nog de kleinste met ruim 3000 medewerkers.

In de lijst van grootste werkgevers van Nederland staat Facilicom in de top 20, tussen bedrijven als Shell, McDonald's en Philips. Omgerekend in voltijdsbanen, want Facilicom heeft veel meer mensen op de loonlijst dan deze erkende banenmotoren, maar een groot deel van het personeel is parttimer. ,,Schoonmakers werken gemiddeld 14 uur, cateringmedewerkers 22 uur.''

Hotelschool

Van de Laar lepelt de feitjes achteloos op. Met z'n spierwitte haar en donkere bril, onberispelijk gekleed in een donker pak met een ruitmotief en een bruin-oranje stropdas doet hij denken aan Willem Reimers, de gedistingeerde hoteladviseur die op televisie in het slop geraakte horeca-gelegenheden te hulp schiet. Toeval of niet, Van de Laar doorliep de Hoge Hotelschool in Maastricht. Hij koos daarna een andere richting. Ogenschijnlijk in ieder geval, want het hotelhart klopt nog steeds.

Hij schenkt de glazen vol water. De topman van Facilicom is jaloers op directeuren die wel goed zijn in namen, zegt hij. Hij mist dat talent. ,,Mooie verhalen onthoud ik wel altijd.'' Dat is wat hij doet. Managing by walking around noemt hij het zelf. Ergens binnenstappen en vragen hoe het gaat.

Verantwoordelijkheid

Pretogen: ,,De meeste medewerkers herkennen mij ook niet.'' Met als voordeel dat ze vrijuit tegen hem praten. Die gesprekken kunnen veranderingen bij het bedrijf inleiden. Zo is er nu bij Trigion een nieuw roostersysteem in de maak, waarbij beveiligers zelf bepalen wanneer ze werken, omdat Van de Laar te horen kreeg dat ze ontevreden waren met de verdeling van de diensten. ,,Het is al onregelmatig werk, er verandert nogal eens een dienst in het rooster door bijvoorbeeld zieke collega's en dat leidt tot ergernis.'' Als de proef slaagt, mogen de beveiligers straks zelf aangeven wanneer ze willen werken en als ze moeten ruilen, mogen ze dat zelf onderling regelen. Hij hoopt dat het lukt: ,,Die eigen verantwoordelijkheid geeft veel minder irritatie dan steeds van hogerhand horen wanneer je moet werken.''

Geert van de Laar trad in 2016 aan als algemeen directeur van Facilicom. De geschiedenis van het bedrijf begint in 1966, als schoonmaakmiddelenleverancier Johan Geurts een mooi contract met de gemeente Rotterdam in de wacht sleept. Met de Gebouwen Onderhouds-Maatschappij (Gom) houdt hij scholen in de stad schoon. Geurts heeft een goede hand van ondernemen. Zijn bedrijf groeit uit tot multinational met vestigingen in Nederland, het Verenigd Koninkrijk en België en een jaaromzet van 1,3 miljard euro. Het hoofdkantoor van de marktleider in facilitaire dienstverlening staat in Schiedam, pal aan de A4 bij de Beneluxtunnel. In 2001 draagt Johan Geurts de dagelijkse leiding over aan zijn schoonzoon Hans Gennissen, die vijftien jaar later Van de Laar als opvolger aanwijst. Die werkt dan al ruim 25 jaar bij Facilicom.

Schoonmaakbedrijf

,,Wel om de vijf jaar in een andere functie.'' Na de Hoge Hotelschool begon hij als manager facilitair bedrijf in het Bergweg Ziekenhuis in Rotterdam, om vervolgens bij Facilicom aan de slag te gaan als districtsdirecteur Zuid-Nederland. Daarna is hij achtereenvolgens algemeen directeur van Gom en Trigion en zo ziet hij het hele concern. De inwoner van Zwijndrecht noemt zichzelf het levende voorbeeld ervan dat carrière maken bij een schoonmaakbedrijf mogelijk is. Liefst zou hij nog een keer minister willen worden. ,,Ik ambieer het wel, maar heb nu een heel mooie baan.''

Zwijndrecht

In de jaren negentig, hij heeft het over zijn 'jonge jaren', was hij in zijn woonplaats Zwijndrecht gemeenteraadslid voor de VVD. Als hij een ministerie moet noemen, kiest hij voor dat van sociale zaken en werkgelegenheid. ,,Mooi om van een mensenbedrijf over te stappen naar de publieke zaak. Dan wel met de focus op alles wat mensen beweegt.''

Familiebedrijf

Hij is 'best wel ambitieus' en vindt het 'mooi om het eerste niet-familielid' aan de top van Facilicom te zijn. De familie kijkt op de achtergrond mee, zelfs Johan Geurts kwam tot voor kort wekelijks langs op het hoofdkantoor in Schiedam. Van de Laar zegt die kritische blikken prettig te vinden, omdat ze hem scherp houden. ,,Ik moet goed voorbereid zijn als ik ze spreek, want ze weten waarover zij het hebben.'' Bijvoorbeeld over de winst die de laatste jaren niet overhield. ,,Onze branche profiteert als laatste van een aantrekkende economie.'' Er is oog voor de lange termijn, zegt hij. ,,Gelukkig is dit geen beursgenoteerd bedrijf, waar de waan van de dag regeert.‘’

Van de Laar sluit niet uit dat in de toekomst weer een familielid op zijn stoel zit. ,,De volgende generatie staat klaar.'' Drie van de vijf jongens studeren nog en twee zijn aan hun eerste baan begonnen. ,,Om ervaring elders op te doen.'' Hij heeft nog geen rol in het klaarstomen van hen voor een carrière bij Facilicom, zegt hij.

Nieuwe koers

Eerst heeft hij nog een klus te klaren, want Facilicom is onder zijn leiding een nieuwe koers ingeslagen. Het bedrijf treedt uit de luwte. De 32.000 schoonmakers, cateringmedewerkers en beveiligers moeten zich van hem meer laten zien. Te vaak zijn ze als kostenpost beschouwd, vindt Van de Laar. Te vaak gaat het erover hoe het goedkoper kan. Te weinig gaat het over wat zij bedrijven kunnen opleveren. Hij schermt met onderzoek dat zijn bedrijf heeft gedaan samen met de Universiteit Wageningen. Die constateerde dat de arbeidsproductiviteit in de kantoren van uitkeringsorganisatie UWV met 4 procent steeg nadat het bedrijfsrestaurant een nieuwe huiselijker inrichting had gekregen (bloemen op tafel, achtergrondmuziek en led-kaarsen in plaats van tl-verlichting), er iets meer aandacht was voor de toiletten (geurmatjes bij de urinoirs) en de Facilicom-mensen zich als gastheren en -vrouwen presenteerden. ,,Mensen aankijken en glimlachen doet al heel veel.'' Hoeveel, rekent hij voor. Bij het UWV zijn 7000 medewerkers onderzocht en dan staat 4 procent hogere productiviteit voor 280 banen.

Het personeel krijgt het mee in de trainingen: hoofd omhoog, oogcontact en lachen. Zo krijgen ze gemakkelijker contact met mensen die een vraag of opmerking over het schoonmaakwerk hebben, met een vlotte oplossing in het verschiet.

Als het aan Van de Laar ligt, doen de schoonmakers niet meer 's ochtends vroeg of 's avonds laat hun rondes als de gebouwen leeg zijn, maar overdag. ,,We willen laten zien wat we doen. Met een glimlach, want happy people, make happy people.'' Het is de slogan van het bedrijf. Het staat onder meer op de flesjes water die bezoekers van het hoofdkantoor bij het vertrek meekrijgen.

Gastvrouwen

Bij de bioscopen van Pathé werkt die aanpak, zegt hij. ,,De schoonmakers functioneren er als extra gastvrouwen en -heren. Ze dragen bij aan de beleving.'' Aldus de man die dus ooit de Hoge Hotelschool deed. Of het bioscooppubliek ook minder rommel maakt omdat ze zijn mensen aan het werk zien, durft hij niet te zeggen. ,,Dat hangt ook sterk van de film af.''

Stofzuigers

In kantoren zijn ze huiverig voor schoonmakers midden op de dag, merkt hij. Omdat de medewerkers misschien even van hun bureau weg moeten. ,,Hoe lang zal dat zijn? Hoogstens vijf minuten, mooi voor een wandeling naar de koffieautomaat of overleg met een collega.'' Omdat het geluid van een stofzuiger afleidt. ,,We hebben stille stofzuigers.'' Bang dat ze iedereen met een praatje van hun werk afhouden. ,,Gebeurt niet. Schoonmakers zijn professionals, ze moeten hun werk binnen een bepaalde tijd goed doen.''

Kostenpost

En dan gaat het toch over de Facilicom-medewerker als kostenpost. Zeker de schoonmaakbranche komt vaak in het nieuws omdat het personeel volgens de vakbonden wel heel weinig tijd krijgt voor het werk dat te ze doen hebben. Van de Laar verwijst naar de lange dienstverbanden, die volgens hem Facilicom kenmerken. Jaarlijks is er een groot feest, het Jubilarissen-event. Dat van dit jaar was twee weken geleden in het Beatrix Theater in Utrecht. 461 mensen werden het podium opgeroepen omdat ze 12,5 jaar in dienst zijn, 105 medewerkers vierden 25 jaar dienstverband en 31 medewerkers maken dit jaar zelfs hun 40e jaar vol.

Mond-tot-mondreclame

Van de Laar sprak er over het 'thuisgevoel'. ,,Dat is belangrijk voor de werknemer, maar ook voor het bedrijf. Zeker in deze tijd van arbeidskrapte. We hebben vijfhonderd tot zeshonderd vacatures. We werven wat we kunnen, voor scholieren hebben we stageplekken, traineeships en voor jongeren uit Rotterdam zelfs baangaranties.'' Deze zomer lanceerde Facilicom de sociale onderneming Buitengewoon, die mensen met een onderwijsachterstand, schulden of een beperking een opleiding biedt en een baangarantie. ,,Maar het meeste personeel komt binnen via mond-tot-mondreclame door onze eigen mensen. Die kennen nog wel een neef die ze vertellen dat hij moet solliciteren, of ze raden een kennis aan.''

Sensoren

Het is volgens Van de Laar in de facilitaire dienstverlening de kunst het werk zo goed mogelijk in zo min mogelijk tijd te doen. Facilicom zoekt de oplossingen in de techniek. Hier profiteert Facilicom van z'n omvang en verschillende bedrijfsactiviteiten, zegt hij. ,,Sensoren die we veel bij de beveiliging van gebouwen gebruiken, kunnen ook controleren hoe vaak een ruimte in gebruik is en helpen bij het bepalen hoe intensief iets schoongemaakt moet worden. Als ik een dag niet in m'n kantoor ben geweest, mogen ze dat overslaan.''

Onderweg

Hij is vaak en graag onderweg, naar de verschillende vestigingen in het land. De weekenden brengt hij vrijwel altijd door op het water; jarenlang met een zeilboot in Zeeland, sinds twee jaar op een motorboot in Friesland. Met z'n vriend. Van de Laar woont dertig jaar samen. Weer de pretogen: ,,Ook hier is sprake van een langjarig verband.'' Kinderen hebben ze niet. Ook de vakanties brengen zij varend in Nederland door. ,,Niets is mooier.''

Schoonmaaktechniek

Terug naar de techniek van de toekomst. De sensors uit de beveiliging die nu ook het schoonmaakwerk vergemakkelijken, kunnen evengoed een uitkomst zijn in de zorg waar 'we steeds meer met minder mensen moeten doen'. ,,Door ze bijvoorbeeld aan te brengen in huizen van mensen die zelfstandig wonen, maar slecht ter been zijn. Als er iets mis lijkt, ziet de sensor dat en schieten we te hulp.''

Nanotechnologie

Hij noemt ook nanotechnologie, die oppervlaktes als ramen en bureaubladen zo glad maakt dat vuil er niet aan hecht. Een robotstofzuiger op kantoor? Van de Laar ziet het niet gebeuren. ,,De ruimtes zijn te groot, er staat te veel in.'' Het Facilicom-werk zal nooit volledig automatiseren, zegt hij. ,,Niet over tien jaar en niet over twintig jaar. Schoonmakers, cateringmedewerkers, beveiligers en zorgpersoneel blijven nodig, al zien we in onze branches dat er steeds meer op afstand gedaan kan worden met camera's en sensoren. Er blijft altijd werk voor mensen.'' Hotel- en kantoorrecepties zouden met de huidige technische mogelijkheden onbemensd kunnen zijn, zegt hij. Inchecken per computer. ,,Toch is het prettiger binnenkomen als iemand je persoonlijk verwelkomt. Dat is de eerste indruk en die is bepalend.''