Deliveroo-ceo Verstijnen: 'Fietskoeriers zeker niet terug in dienst'

Gisteravond nog bestelde Stijn Verstijnen een pizza via Deliveroo. Een bijzonder lekkere, stelt hij in de Volkskrant. Hij heeft het de afgelopen dagen vaker gedaan. De baas van Deliveroo Nederland zit in quarantaine sinds zijn terugkeer van vakantie in Frankrijk. Als alles volgens planning verloopt, dat wil zeggen: als hij niet op het laatste moment nog coronaklachten ontwikkelt, staat hij vrijdag weer buiten.

En dat is precies op tijd om zijn bedrijf te verdedigen voor het Amsterdamse gerechtshof. Daar dient vrijdag het hoger beroep dat Deliveroo aantekende tegen de beslissing van de kantonrechter. Die oordeelde vorig jaar in de zaak die vakbond FNV had aangespannen tegen de maaltijdbezorgdienst dat de drieduizend Deliveroo-koeriers geen zelfstandig ondernemers zijn, maar werknemers. Ze bepalen immers niet hun eigen tarieven en kunnen opdrachten niet zomaar weigeren.

FNV claimde een principiële overwinning op de oprukkende ‘gig-economie’. Het van oorsprong Britse bedrijf weigerde zich bij de beslissing neer te leggen. Volgens Deliveroo bevalt het zzp-schap de koeriers prima. Toen het in 2017 alle bezorgers op de loonlijst opdroeg zich in te schrijven als zelfstandige, deden velen dat. Nog veel meer nieuwe koeriers, zo’n tweeduizend per jaar, meldden zich sindsdien aan.

Dat werden er het afgelopen halfjaar alleen maar meer dankzij de coronacrisis. Toen restaurants halverwege maart de deuren moesten sluiten, werd maaltijdbezorging de laatste levensader. ,,Het was duidelijk dat we een van de weinige sectoren waren waarin nog werk was'', zegt Verstijnen. Fietskoeriers en hun warmhoudtassen bepaalden in veel steden het straatbeeld. De omzet van het miljardenbedrijf steeg met ruim 20 procent.

Hebben al die koeriers geprofiteerd van de stijgende omzet?

,,Absoluut. Dat is het mooie aan hoe we werken: ze krijgen rond de 5 euro per bestelling, afhankelijk van de afstand. Dus hoe meer bestellingen de koeriers bezorgen, hoe meer ze verdienen.''

Sommige koeriers klagen juist dat de beloning de afgelopen maanden lager is geworden doordat de concurrentie is toegenomen.

,,Ik herken me daar niet helemaal in. Natuurlijk kan het zo zijn dat er bezorgers zijn die wat minder verdiend hebben, dat is de nature of the job: het bedrag fluctueert, afhankelijk van het moment van de dag en hoeveel koeriers er ingelogd zijn op de app. Maar we hebben geprobeerd vraag en aanbod op elkaar af te stemmen. We hebben bijvoorbeeld een wachtlijst voor nieuwe bezorgers.''

,,We onderzoeken ook hoe tevreden de bezorgers zijn met hun baan en zien juist dat het aantal bezorgers dat blij of zeer blij is nu ruim boven de 80 procent ligt. Dus dat is voor mij een goede graadmeter dat die verdiensten gemiddeld genomen erg kloppen. Zijn er mensen waarbij het minder is geworden? Dat kan absoluut, maar over de hele breedte zien we dat ze op een alltime high zitten in hoe tevreden ze zijn.''

Hebben ze een keuze? Voor één bezorger tien anderen.

,,Als je wil chargeren, klopt dat. Maar wat we volgens mij moeten doen, is zorgen dat die bezorgers als ze de app gebruiken blij zijn en blijven terugkomen. Anders komt het eten nooit bij de mensen thuis. En wat ik al zei: ze zijn superblij, blijer dan ze ooit zijn geweest.''

Boven: bezorgers van Deliveroo aan het werk. Foto: Jean Pierre Reijnen

Het is volgens Verstijnen precies waar de vakbonden, politiek en media aan voorbijgaan als ze wijzen naar Deliveroo: de wil van de bezorgers. De afgelopen jaren groeide het bedrijf uit tot symbool van de platformeconomie, waarin zzp’ers via bemiddelingsapps worden ingehuurd voor klusjes. Dus wordt Deliveroo in het maatschappelijk debat ook in een adem genoemd met de zorgen die bestaan over de kwetsbaarheid van de ‘platformwerkers’, die vaak buffers noch vangnet opbouwen.

Volgens Verstijnen leeft die discussie helemaal niet bij zijn koeriers. ,,Die hebben een heel andere belevingswereld'', zegt hij. Ze willen de flexibiliteit en vrijheid om te werken wanneer ze willen. ,,Toen ik een bijbaantje had, was ik er ook niet mee bezig of ik doorbetaald zou worden als ik een dagje ziek was.'' Ter bewijsvoering wijst Verstijnen op het aantal bezorgers dat sinds de uitspraak van de kantonrechter om een contract heeft gevraagd. ,,De FNV heeft er te elfder ure twee gevonden uit de duizenden bezorgers. Daaruit spreekt dat ze gewoon niet willen.''

Zouden koeriers wel de vrijheid voelen om een contract op te eisen?

,,Na die uitspraak hebben we duidelijk aangegeven: als jij echt voelt dat een arbeidscontract op jou van toepassing is, gaan we het erover hebben. Maar dan gaan we er wel van uit dat dat onwaarschijnlijk is, want we weten dat 96 procent van de bezorgers weleens bestellingen weigert. Dat kan niet bij een arbeidsovereenkomst.''

Nog even los van of de bezorgers het willen of niet, de discussie gaat ook over het collectieve systeem dat we hebben opgetuigd.

,,Zeker, en ik denk dat we als Nederland daar een uitdaging hebben. Het systeem is erop gebouwd dat iedereen een arbeidsovereenkomst heeft. De realiteit vandaag de dag is dat dat niet meer aansluit bij hoe mensen werken. Er zijn nu 1,3 miljoen zzp’ers. Die willen niet twintig jaar voor dezelfde baas werken, ze willen voor verschillende bedrijven tegelijkertijd werken, even een bestelling afleveren en klaar.''

Veel mensen willen liever ook geen belasting of premies betalen, maar je zag tijdens de coronacrisis dat zzp’ers die niet meebetaalden aan de schatkist wel een beroep deden op gemeenschapsgeld.

,,Ik denk ook zeker dat we stappen moeten zetten, maar die zijn wat mij betreft niet om iedereen dan maar terug te duwen in een arbeidsovereenkomst. Dat is niet de weg naar voren. Er gaat alleen maar meer flexibiliteit ontstaan. Kijk naar journalisten die voor verschillende media werken. Het is zaak om het systeem zo aan te passen dat je ongeacht de werkvorm, of je nou zelfstandig of in dienst bent, dezelfde basiszekerheden hebt: een arbeidsongeschiktheidsverzekering, pensioen. Ik zou de eerste zijn die daarin stappen zou willen zetten, dat hebben we ook al gedaan met een ongevallenverzekering. Maar dan zegt de FNV direct: dienstverband.''

U noemde de journalisten. Voor veel van hen is dat freelancen helemaal geen vrije keuze. Dat geldt natuurlijk voor meer sectoren.

,,Als je die zekerheden op een goede manier waarborgt, dan maakt het niet uit dat er in bepaalde banen alleen nog maar zelfstandigheid is. Ik denk niet dat het op alle vlakken alles gaat overnemen, maar ik denk wel dat het in sommige takken van sport een veel logischer manier van werken is. Er zijn zoveel beroepen die ophouden te bestaan of veranderen. De melkboer komt ook niet meer aan de deur. Er is veel vraag naar dit soort flexibiliteit, dus laten we zorgen dat we dat mogelijk maken. We kunnen elkaar wel in de rechtszaal bevechten, maar dat is niet wat ons verder brengt. De politiek zou het moeten oplossen met nieuwe wetgeving.''

Ondernemerschap brengt ook inkomensonzekerheid, wat nu als je een gezin hebt en zo’n baan je broodwinning is?

,,Er zijn banen die goed werken om een bijverdienste te hebben en er zijn banen waarvan je weet: daarvan kan ik mijn familie niet onderhouden. Je gaat van zingen in een bandje je gezin niet onderhouden en van bestellingen bezorgen bij Deliveroo ook niet.''

Zou u ook bereid zijn meer te betalen zodat koeriers belasting en premies kunnen afdragen en pensioen kunnen opbouwen?

,,Als dat ervoor zorgt dat die problemen opgelost worden, prima. Zolang het maar werkt voor onze bezorgers sta ik voor alle oplossingen open. Voor mij is het heel helder hoe onze bezorgers werken, wat zij willen en daarvoor ga ik strijden in de rechtszaal.''