Geen LUKoil, HAK en wodka meer: moeten we alle Russische producten boycotten?

Maar, zouden we massaal Russische producten moeten boycotten nu Poetin er een puinhoop van maakt? Ja, we zouden als consumenten moeten overstappen op andere groenteconserven en brandstof uit andere bronnen. Het zou een geweldig statement zijn en de druk op Rusland bovendien veel verder opvoeren. Tegelijkertijd zetten we daarmee vooral Russische burgers en bedrijven in de kou, die net als wij gelden als hardwerkende werknemers en werkgevers.

Het Trolley-probleem

Het is een voorbeeld van het klassieke Trolley-probleem, op het snijvlak van psychologie en ethiek:

Je staat bij een wissel van de trambaan en ziet een tram aan komen rijden. Verderop liggen vijf personen op het spoor gebonden, zij hebben geen kans om te ontsnappen. De tram zal hen overrijden als er niets verandert. Jij staat bij de wissel. Als je de wissel omzet buigt de tram af, naar een spoor waar één persoon aan het spoor ligt vastgebonden en geen kans heeft om te ontsnappen. Wat doe je?

• Je doet niets. De tram zal rechtdoor rijden en de vijf personen overlijden.
• Je verandert de wissel. De tram buigt af en één persoon overlijdt.

Wat is de juiste beslissing?

Het is een ethisch dilemma, zoals we daar als consumenten nu voor staan. Zetten we de Russen in de kou door uit te zoeken wat er allemaal Russisch is en daar geen euro meer aan te besteden? Of doen we niets? En laten we de kans om de druk op Rusland op te voeren lopen, waardoor Poetin zijn gang kan blijven gaan?

Om consumenten tegen Rusland te laten kiezen is er meer informatie nodig. Van HAK weten we dat een Russische koekfabrikant inmiddels eigenaar is. LUKoil is het tweede oliebedrijf van Rusland, dus die achtergrond is ook duidelijk. Russische wodka is onmiskenbaar Russisch.

Toch zijn er misschien veel producten Russisch waarvan we dat niet zouden verwachten. Pas als consumenten weten wat er Russisch is kunnen we die producten boycotten.

#Ruslanddoetnietmeermee

Zodra bekend wordt welke merken Russisch zijn en wat we moeten mijden moet zich dat als een olievlek verspreiden. Pas als we de hashtag #Ruslanddoetnietmeermee trending krijgen sluit een grotere groep consumenten zich aan. Bovendien vraagt het om een publieke campagne, voor aankopen waarvan iedereen kan zien dat een consument kiest voor Russische producten.

Het gewoontegedrag van de consument zit zo’n boycot ten slotte behoorlijk in de weg. De kans dat er echt een boycot komt en dat Russische merken hier iets van gaan merken is helaas klein. Toch zouden we het wat mij betreft een kans moeten geven. Dus: #Ruslanddoetnietmeermee, in ieder geval voor ieder merk in Russisch eigendom of met een Russische achtergrond.