Deze Brabantse ondernemer runt het grootste restaurant in het Midden-Oosten

Waar zijn ze in godsnaam aan begonnen? Het moet in een vliegtuig boven Irakees grondgebied zijn dat Maarten Meurs zich die vraag in 2014 voor het eerst hardop stelt. Hij is met zijn vader Eric op weg naar de stad Erbil in het noorden van Irak, als de purser de ene na de andere Arabische boodschap verkondigt. De veelal Irakese passagiers ogen hoe langer hoe ongeruster, maar de familie Meurs begrijpt niet wat er aan de hand is.

Er volgt een nieuwe boodschap en dit keer verstaat Maarten één woord luid en duidelijk: Bagdad. Van medepassagiers begrijpt hij dat vanwege een hevige onweersbui niet het rustige Erbil, maar de door bomaanslagen geteisterde hoofdstad van Irak hun eindbestemming wordt. De paniek aan boord is compleet. Precies het horrorscenario waar ze thuis in Velp bang voor waren.

Vier jaar en vele tientallen tripjes naar Irak later kan Maarten Meurs wel om de ervaring lachen. Het toestel zou uiteindelijk doorvliegen naar het rustigere Nadjaf en een paar uur later waren hij en zijn vader alsnog op de plek van bestemming.

Avontuur

In de jaren die volgden zou hij voor nog veel hetere vuren komen te staan in het Midden-Oosten. ,,We wisten waar we voor tekenden", zegt Meurs, een van de eigenaren van ABC Restaurants. ,,De kans diende zich nu eenmaal aan en ik houd wel van een avontuur."

Een keuze die inmiddels behoorlijk zijn vruchten afwerpt. Anderhalf jaar na de opening van de eerste Irakese vestiging zijn de contracten voor een tweede restaurant in het land al getekend.

Meurs vertelt zijn opmerkelijke verhaal in thuisbasis Velp, vlak bij Grave in het uiterste noordoosten van Brabant. Achter hem zijn op de vroege vrijdagochtend al tientallen mensen in de weer, lang voordat de eerste eters komen. Er wordt geladen, gelost, gepoetst en alvast eten klaargemaakt.

Dorpsplein

Zodra de avond valt, wemelt het er van de gasten. Zij scheppen zo vaak als ze willen hun bordje vol bij de Italiaan, de Chinees, het steakhouse of de sushicorner. Kinderen leven zich uit op een gigantisch speeltoestel achter in de ruimte of verdringen zich aan de toetjesbar.

In veel opzichten is het restaurant net een dorp op zich. Door de honderden mensen die er werken, maar ook omdat je je binnen op een dorpsplein waant. Alle negen restaurants hebben immers een eigen gevel met daarachter eigen gerechten. Juist in dat laatste schuilt de grote kracht van het ABC-concept.

Lees ook: Hoe familiebedrijven de vruchten plukken van internationaal zakendoen

ABC in cijfers

• Opgericht in 2000.

• Aantal stoelen: in Velp 750; Sevenum 1.150; Erbil 1.800; Suleimaniya 800 (opening eind 2018).

• Aantal gasten: in Velp 275.000 per jaar; Sevenum 25.000 in eerste maand; Erbil 300.000 in eerste jaar.

• Aantal gerechten: 500 per restaurant, verdeeld over 9 keukens (Velp) of 11 (Sevenum, Erbil).

• Aantal medewerkers: ruim 250 per vestiging.

Familiezaak

Maartens vader Eric is de broer van de beroemde Tilburgse horecaman Jan Meurs, bekend van Lekker & Laag en Etenstijd. Andere broers zwaaien de scepter over hotel De Brabander in Winterberg en recreatiepark Duinoord in Helvoirt.

Zelf exploiteert hij de horeca op een vakantiepark in Twente als hij rond de eeuwwisseling zijn oog laat vallen op het zieltogende zalencentrum De Nachtegaal in Velp. Samen met zijn vrouw sticht hij er ABC: American Buffet Corner.

In de eerste jaren draait alles om Amerika. Platen van Elvis sieren de wanden, chromen meubels bepalen het interieur. Al snel volgen andere thema's en loopt het buffetrestaurant als een trein. Gasten uit de verre regio schuiven er aan voor een all-you-can-eatbuffet. De prognose voor jaar vijf wordt al na drie maanden behaald.

Er moet een uitbreiding komen, zoveel is duidelijk. Eerst maar eens in Velp. In 2010 wordt bijna 2.000 vierkante meter aan het restaurant toegevoegd. Maar een tweede vestiging in Nederland of België komt midden in de crisisjaren niet van de grond.

Irak

Juist in die periode stapt een vermogende Irakees het restaurant in Velp binnen om de verjaardag van zijn Nederlandse broer te vieren. Nawzad Toma Martani luidt de naam. En hij is zó onder de indruk van ABC dat hij al snel voorstelt het concept neer te zetten in Irak.

,,Natuurlijk waren we sceptisch", blik Meurs terug. ,,Wat moesten wij daar nou gaan doen? Ik kende niemand uit Irak, kende zelfs niemand die er ooit was geweest. Maar die man had de middelen om het voor elkaar te krijgen en onze nieuwsgierigheid was gewekt. We wilden best een kijkje gaan nemen."

Lees ook: Deze drie ondernemers maakten werk van hun internationale ambitie

Expats

We schrijven 2014. Vóór de opkomst van IS, maar nog tijdens de naweeën van de Irak-oorlog. De laatste Amerikaanse soldaten zijn pas een paar jaar weg. Een zoektocht op internet leert Meurs dat Erbil in de relatief rustige en welvarende Koerdische regio van Irak ligt. Net als bijvoorbeeld Dubai wemelt het er van de expats. En er gaan rechtstreekse vluchten vanaf Düsseldorf naartoe. Zo erg kan het dus niet zijn.

Samen met zijn vader reist Meurs daarom af naar Noord-Irak. Ze eten er in de beste restaurants, slapen in de mooiste hotels en zien met eigen ogen de schoonheid van het historische stadscentrum. Martani blijkt zelfs al een locatie op het oog te hebben voor ABC. Hij neemt de familie daarom mee naar een oude bierfabriek die nooit helemaal is voltooid.

Locatie

De locatie aan een doorgaande weg bij de luchthaven staat hun wel aan. In de dagen die volgen groeit het enthousiasme van Meurs. Als hun Irakese partner even later aankondigt dat hij de locatie al gekocht heeft, raakt de ontwikkeling in een stroomversnelling.

En dus komt er snel een tweede bezoek aan Irak. En een derde. En een vierde. Want tijdens de bouw wil de familie Meurs de teugels in handen houden; daarna trouwens ook. Alles van de architect tot aan de ijsmachine nemen ze mee vanuit Nederland. In Irak wordt personeel geworven en Martani treedt aan als franchisenemer.

Sensatie

ABC Erbil moet een absolute sensatie worden voor de regio. Het is het eerste all-you-can-eatconcept van Irak. En met 1.800 stoelen het grootste restaurant van het hele Midden-Oosten. Zelfs ruim twee keer groter dan dat in bakermat Velp. De gerechten zijn er identiek aan die in Nederland, al is alles in Irak natuurlijk halal. Met veelal lamsvlees in plaats van varkensvlees. Verse producten haalt het restaurant gewoon in eigen land. De poffertjesmix en fritessaus worden ingevlogen vanuit Nederland.

IS

Tijdens zijn uitstapjes naar Irak maakt Maarten Meurs de meest krankzinnige dingen mee. ,,Het engst was waarschijnlijk IS. Die was op een gegeven moment opgerukt tot dertig kilometer van Erbil. Er zitten zoveel centen en zoveel buitenlanders in die stad, dat we wisten dat de coalitie Erbil nooit zou laten vallen. Daar zouden ze met bombardementen wel een stokje voor steken. Maar toch zat de schrik er goed in."

Wie het kon betalen, stapte daarom op het vliegtuig. Anderen barricadeerden hun huizen en winkels voor het geval de terroristen toch binnen zouden vallen. ,,En afgelopen najaar ging het vliegveld plotseling op slot. Dat was een straf van de Irakese overheid na een referendum over een onafhankelijk Koerdistan. Pas begin deze maand kon ik er weer naartoe. Volgens mij had ik de tweede vlucht die kant uit. Ik kan me ontzettend zorgen maken over dat soort ontwikkelingen, maar onze mensen in Irak zijn er wel aan gewend. Die houden het hoofd koel."

Cultuurverschillen

Het is bepaald niet het enige cultuurverschil waar Meurs mee te maken krijgt. Neem alleen al de eetgewoontes. In het Midden-Oosten wordt een overdaad aan voedsel als een teken van welvaart gezien. Veel gasten in Erbil scheppen daarom eerst de hele tafel vol en kijken daarna wel wat ze opkrijgen. Het leidt ertoe dat in de eerste maanden zeker de helft van het eten in de container belandt.

Nu krijgen gasten eerst een soort instructievideo te zien waarin het concept wordt uitgelegd. Ook ging de prijs iets omhoog naar 25.000 Iraakse dinar, omgerekend 20 euro. Dat is vergelijkbaar met ABC in Nederland en voor de vele zakenlui in Erbil goed te betalen.

In het eerste jaar kwamen er 300.000 mensen eten. Dankzij de locatie is inmiddels ook interesse voor een vestiging in onder meer Dubai en Jordanië. De Irakese stad Suleimaniya, niet ver van Erbil, krijgt zeker een ABC restaurant.

Breda

Dichter bij huis wil de keten ook slagen maken. Zo ging vorige maand de tweede Nederlandse vestiging open in het Limburgse Sevenum, vlak bij Toverland. Het restaurant is van binnen een kopie van ABC Erbil. Met elf restaurants, verzameld in één ruimte van 8 meter hoog.

Alle ABC's die volgen moet er precies zo uitzien. Waar die komen staan? Waarschijnlijk in Breda, Amsterdam en Nieuwegein. ,,Maar het vergunningentraject kan soms jaren duren", verzucht Meurs. ,,Dát is in Irak veel minder gedoe."