In de wereld van bouw en installatie werken veel zzp’ers, héél veel zzp’ers. Ook zij en hun opdrachtgevers krijgen te maken met het opheffen van het handhavingsmoratorium op 1 januari 2025. De Belastingdienst gaat dan de strijd aan met schijnzelfstandigen.
Lees ook: Grote beveiligingsbedrijven stoppen met zzp’ers, Erwin baalt
Ondernemer Oscar Meijerink kent via zijn bedrijf Lance Free de bouw- en installatiewereld door en door. Hij voorziet uitdagingen voor zelfstandigen en hun opdrachtgevers om vanaf begin volgend jaar conform wet- en regelgeving te gaan werken, ook al worden er in 2025 nog geen boetes opgelegd.
,,Kijk eens naar de betonbouw, daar werken alleen nog maar buitenlanders uit bijvoorbeeld Bulgarije en Roemenië, die staan echt niet op de loonlijst. Ik was onlangs bij zo’n bedrijf, dat had honderd independent contractors buiten lopen en maar tien mensen in vaste dienst. Is dit bedrijf in staat om alles voor 1 januari op orde te hebben? Ik maak mij daar zorgen om”, aldus Meijerink in gesprek met De Ondernemer.
AI-algoritme in bouw en techniek tegen schijnzelfstandigheid
Het bedrijf van Meijerink helpt opdrachtgever en opdrachtnemer of de samenwerking DBA-proof (DBA staat voor deregulering beoordeling arbeidsrelatie) is. Het online platform slaat als het ware een ‘digitale brug’ tussen de twee werelden en beheert de administratie die bij een samenwerking om de hoek komt kijken.
,,We zijn een freelance managementsysteem voor bedrijven in de bouw en techniek dat conform wet- en regelgeving de afhandeling in de samenwerking tussen opdrachtgevers en zzp’ers verzorgt”, legt Meijerink uit. ,,Om te kijken of er sprake is van schijnzelfstandigheid hebben we onlangs een AI-algoritme toegevoegd aan het systeem dat continue de samenwerking analyseert. Mocht de samenwerking leiden tot een mogelijke schijnzelfstandigheid, dan krijgt de DBA-functionaris binnen het bedrijf automatisch een signaal om te gaan optreden.”
Modelovereenkomst en webmodule vormen basis
Het AI-schijnzelfstandigheidsalgoritme maakt onder andere gebruik van de modelovereenkomsten van Techniek Nederland en Bouw Nederland, aangevuld met een checklist gebaseerd op de zogenoemde webmodule van de Belastingdienst.
Lees ook: Zzp’ers lopen nu al opdrachten mis door strengere handhaving: ‘Dit mag geen bijeffect zijn’
Meijerink: ,,We tackelen zo al in de onboardingsfase of er sprake is van schijnzelfstandigheid. Het probleem met de wet DBA is dat deze holistisch is en daardoor lastig te doorgronden. Door middel van ons software hebben wij de punten van de webmodule kunnen inkorten van 36 naar 16 stuks. Onze doelstelling is dat iedereen binnen het installatie- of bouwbedrijf, ook al begrijp je de wet niet helemaal, kan samenwerken met die zzp’er. Signaleert het algoritme iets, dan gaat dus er een seintje naar de DBA-verantwoordelijke.”
De modelovereenkomst heeft zijn langste tijd gehad. Het kabinet faseert de overeenkomst uit. Terecht?
,,Je kunt alle checks and balances aan de voorkant goed regelen, maar als niemand aan de achterkant zich aan de uitvoering houdt dan kan de modelovereenkomst de prullenbak in. Een getekende overeenkomst zegt namelijk helemaal niets over de daadwerkelijke uitvoering en het verloop van de samenwerking die een zzp’er met een opdrachtgever heeft. Aan het begin van de opdracht wordt de overeenkomst keurig opgemaakt, maar kan gedurende het traject veranderen. De software signaleert dat, omdat deze bij elke nieuwe opdracht een contract genereert. Daarnaast herkent het algoritme het declareergedrag van bijvoorbeeld verbruikersmaterialen. Worden die nooit geboekt, dan is dat een reden voor het algoritme om aan te slaan.”
Er is veel onrust. De Tweede Kamer debatteerde er onlangs met de betrokken bewindslieden over. Wat moet er gebeuren?
,,Zorgen dat een bouw- of installatieproject niet stilvalt. Nu er zoveel tekort is een technisch geschoold personeel zou schaarste in de beoordeling van schijnzelfstandigheid mee moeten wegen. In België is er voor schaarste beroepen een uitzondering gemaakt. De Tweede Kamer debatteerde vorige week met de betrokken bewindslieden over de aanpak van schijnzelfstandigen. Laat ze de Belastingdienst de opdracht geven dat schaarste wordt meegewogen in het puntensysteem. Valt een categorie als timmerman of betonvlechter onder de categorie schaarste beroepen, dan krijg je aftrekpunten.”
Doe mee aan onze nieuwe serie 6 zzp’ers, 60 dagen!
Werk je voor jezelf en wil je jouw ervaringen delen met anderen? De Ondernemer start een project van 60 dagen waarin we willen horen hoe het écht is om anno nu als zelfstandige te werken. Hoe pak jij je werk aan? Waar loop je tegenaan? Wat gaat er (minder) goed? Meedoen? Hier vind je alle info.
Wat moeten opdrachtgevers gaan doen?
,,Welke zelfstandigen werken hier al langer dan een half- tot driekwart jaar? Tweede vraag: hoe diep zijn die zzp’ers geïntegreerd in mijn bedrijf? De antwoorden zijn de essentie van de samenwerking met die zzp’er. Zijn die mensen onderdeel van het interieur of komen ze daadwerkelijk een probleem oplossen?’’
Lees ook: Controle op schijnzelfstandigheid door Belastingdienst gaat door, maar nog geen boetes
,,Mensen die met hun handen werken zijn het nieuwe goud. Heb dus als opdrachtgevers een plan klaarliggen om vaklieden in vaste dienst te nemen, of ze te houden. Maar het strookt niet met de nieuwe werkelijkheid, mensen willen vrijheid. Daarnaast verdienen zelfstandigen die met hun handen werken behoorlijk, dat komt door schaarste. Ze kunnen makkelijk 100.000 euro omzet halen, moeten ze wel hard voor werken. In loondienst is dat lastiger te realiseren. Daarom mijn oproep om schaarste mee te laten wegen bij een beoordeling.”
Kabinet maakt einde aan modelovereenkomst
De Tweede Kamer heeft het nog geprobeerd maar het is einde modelovereenkomst. In een debat afgelopen week met de betrokken bewindslieden bleven die bij hun standpunt om een einde te maken aan de modelovereenkomst, die in hun ogen alleen maar een vorm van schijnzekerheid zou bieden. Op basis van de goedgekeurde lopende modelovereenkomsten kunnen opdrachtgevers en zelfstandigen deze tot de einddatum van de modelovereenkomst nog wel gebruiken.
,,Heroverweeg het sluiten van het loket waar men kan overleggen over de modelovereenkomst. Het is namelijk een slecht idee”, verzocht NSC-Kamerlid Tjebbe van Oostenbruggen. Het antwoord van staatssecretaris Folkert Idsinga van Fiscaliteit (NSC) was duidelijk: ,,Het is een papieren werkelijkheid. Het is geen goed idee om de modelovereenkomst overeind te houden. Overigens wordt nog geen kwart goedgekeurd door de Belastingdienst.”
