,,Wat is het ergste scenario? Het zou zijn als zzp’ers geen opdrachten meer krijgen en daardoor inkomsten mislopen. Een zelfstandige wil namelijk graag als zodanig werken. En opdrachtgevers hebben in deze krappe arbeidsmarkt handjes nodig om het werk af te krijgen. Het is erg onrustig als het gaat om het inhuren van zelfstandigen na 1 januari 2025, omdat de Belastingdienst heeft aangekondigd vanaf die datum te gaan handhaven op schijnzelfstandigheid. De gevolgen kunnen groot zijn.”
Lees ook: Werken met zzp’ers vanaf 2025: ‘Kritischer kijken of er sprake is van verkapt dienstverband’
Aan het woord is Marion van Happen, ceo van HR-tech-dienstverlener HeadFirst Group en Sem Overduin, corporate affairs & public policy manager. Er heerst - net als in 2016 bij de invoering van de wet DBA - onrust bij opdrachtgevers en opdrachtnemers nu de Belastingdienst heeft aangegeven op 1 januari 2025 het handhavingsmoratorium te laten vervallen en dus actief te gaan controleren op de rol van zzp’ers op de werkvloer.
Daarnaast geeft ook de conceptwet VBAR (Wet Verduidelijking Arbeidsrelaties) onzekerheid. Als een van haar laatste daden stuurde de toenmalige minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, Karien van Gennip (CDA), deze voor advies naar de Raad van State. In een interview met De Ondernemer gaf de Belastingdienst aan voorlopig met de huidige wetgeving (Wet DBA) en jurisprudentie te zullen werken.
Wat is op dit moment jullie advies aan opdrachtgevers?
,,Het antwoord is ook van toepassing op de opdrachtnemer, de zelfstandige. Ga met elkaar in gesprek. Het eerlijke verhaal is dat het beoordelen van de arbeidsrelatie complex en ingewikkeld is”, vertelt Van Happen. ,,We merken dat er als gevolg van de media-aandacht veel vragen over dit onderwerp bij ons binnenkomen. Kijk als opdrachtgever naar de uitspraak van de Hoge Raad in het Deliveroo-arrest. Er staan daarin relevante feiten en omstandigheden die van belang zijn bij het beoordelen van de arbeidsrelatie. Op dit moment is dat de kapstok om te bepalen of een werkende een opdracht mag uitvoeren als zzp’er of werknemer.”
Lees ook: ‘Het is onmogelijk dat helft van zzp’ers schijnzelfstandige is’
De twee geven toe dat het voor een gemiddelde mkb-onderneming ondoenlijk is om dit allemaal te weten. ,,Het is een lastige materie, geen sinecure. Ze hebben vaak geen hr- en juridische afdeling”, gaat Overduin verder. ,,Er wordt een grote verantwoordelijkheid bij de markt opgelegd. Onze oproep aan de overheid is dan ook om heel duidelijk, tijdig en adequaat te communiceren over wat wel en niet kan. Op basis waarvan gaat de Belastingdienst straks handhaven en wat zijn daarvan de fiscale en arbeidsrechtelijke risico’s? Wat niet bijdraagt is dat diezelfde overheid verschillende afwegingskaders en beslisbomen gebruikt. Dit zorgt niet voor consistentie en helderheid.”
Onze oproep aan de overheid is om duidelijk, tijdig en adequaat te communiceren over wat wel en niet kan
Sem Overduin, corporate affairs & public policy manager, van HeadFirst
,,Mijn boodschap aan de Belastingdienst is om te handhaven in risicovolle sectoren en aandacht te besteden aan uurtarieven van 33 euro of minder. Daar is draagvlak en steun voor in de polder. Kijk veel sterker naar de ondernemerscriteria van werkenden. Dit creëert duidelijkheid voor opdrachtgevers, opdrachtnemers en intermediairs.”
De huidige chaos heeft ertoe geleid dat opdrachtgevers uit het bedrijfsleven en de overheid uit voorzorg contracten met zelfstandigen niet verlengen. Van Happen beschouwt dit als paniekvoetbal. ,,Het is nog steeds mogelijk om na 1 januari met én als zzp’er te werken. Rigoureuze besluiten nemen, daar heeft niemand baat bij op een krappe arbeidsmarkt”, zegt ze duidelijk en benadrukt het belang van rust en het hoofd koel te houden. ,,Zoek uit als zelfstandige hoe je op een zo ondernemend mogelijke manier je kan bewegen in het economisch verkeer. Word ik aangestuurd door de opdrachtgever? Hoe lang werk ik al bij deze opdrachtgever? Werk je voor eigen risico en rekening. Ben je ingeschreven bij de KVK en in hoeverre ben je ingebed in de organisatie? Het zijn misschien vage holistische termen, maar dat is op dit moment waarmee we moeten dealen.”
Lees ook: Zo kun je wél zorgeloos freelancen vanaf 2025: ‘Let op werkgeversgezag’
Hoe gaan jullie als HR-dienstverlener daarmee om?
Van Happen: ,,Vanwege onze unieke positie op de arbeidsmarkt zien we een toename van het aantal vragen van zowel zzp’ers als opdrachtgevers over wat wel en niet mogelijk is. Onze taak als adviseur is om in gesprek te gaan. Kunnen we de arbeidsrelatie op een andere manier vormgeven? Is het mogelijk een andere contractvorm aan te bieden? Het zijn ook voor ons uitdagende tijden.”
Lees ook: De ‘freeflexers’ van Temper zijn zzp’er, maar voor hoelang nog?
Hoogopgeleide zzp’er brengt miljarden in het laatje
HeadFirst Group benadrukt dat zzp’ers van groot belang zijn voor de Nederlandse economie. Overduin: ,,Het zou onverstandig zijn als er door deze onrust veel zzp’ers wegvallen. Zonder hun inzet zou een deel van de productie niet meer plaatsvinden. Dat zou ten koste gaan van talrijke arbeidsplaatsen en leiden tot een groot verlies aan kennis: een klap voor de Nederlandse economie. SEO Economisch Onderzoek onderzocht begin dit jaar de meerwaarde van hoogopgeleide zzp’ers. Hoewel hun maatschappelijke positie regelmatig onder vuur ligt, blijkt dat zij onderaan de streep voor extra opbrengsten ter waarde van 4,4 miljard euro zorgen.”
Tweede Kamer debatteert over de zzp’er
De komende maanden wordt het er niet rustiger op als het gaat om de zzp’er en de aanpak van schijnzelfstandigheid. Na het zomerreces organiseert de Vaste Kamercommissie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SoZaWe) een rondetafelgesprek. Op 5 september wordt dan gepraat over het opheffen van het handhavingsmoratorium en de Wet deregulering beoordeling arbeidsrelaties (wet DBA). Een week later debatteert dezelfde commissie met de nieuwe bewindslieden van SoZaWe en Financiën - Eddy van Hijum en Folkert Idsinga - over de zzp’er. Hopelijk komt er dit jaar nog een advies van de Hoge Raad in de rechtszaak die FNV heeft aangespannen tegen Uber.
Lees ook: Onrust slaat toe bij zzp’ers en opdrachtgevers nu Belastingdienst gaat handhaven: ‘Te rigoureus’
