De Belastingdienst treedt vanaf dit jaar strenger op als blijkt dat bij een arbeidsrelatie geen sprake is van ondernemerschap, maar van loondienst of uitzendwerk. Als er sprake is van onregelmatigheden, kunnen opdrachtgevers een naheffing verwachten.
Vanaf 2026 komt daar een schepje bovenop en worden de controles opgevoerd. Dan kunnen er ook boetes worden opgelegd voor schijnzelfstandigheid, schrijft NU.nl.
Maar tot nu toe zorgt dat er niet voor dat opdrachtgevers massaal afscheid nemen van zzp’ers of dat veel zelfstandigen besluiten om in loondienst te gaan.
Uit cijfers van de Kamer van Koophandel (KVK) blijkt dat er eind oktober in totaal 1.792.959 zzp’ers in ons land stonden ingeschreven, een stijging van 0,2 procent ten opzichte van september. Dat is nog steeds een groot aantal.
Als zzp’ers minder opdrachten krijgen, schrijven ze zich niet meteen uit. Dat is voor veel zelfstandigen te veel gedoe, dus blijft het aantal stabiel
Joris Knoben Hoogleraar Strategie en Ondernemerschap
Leegloop zzp’ers blijft uit
Er is geen sprake van een leegloop van zzp’ers, stelt Joris Knoben, hoogleraar Strategie en Ondernemerschap aan de Tilburg School of Economics and Management. „Dat is het beeld in bijna alle sectoren. Alleen in bepaalde delen van de zorg en het onderwijs is de uitstroom wat hoger.”
Knoben plaats wel een kantekening bij de KVK-cijfers. „Als zzp’ers minder opdrachten krijgen, schrijven ze zich niet meteen uit. Dat is voor veel zelfstandigen te veel gedoe, dus blijft het aantal stabiel.”
De hoogleraar benadrukt verder dat er wel sprake is van een trendbreuk nu het aantal zzp’ers stabiel blijft. „We hebben jarenlang achter elkaar een flinke stijging gezien. In veel sectoren is nu toch sprake van onzekerheid om zzp’ers in te huren.”
Lees ook: Jacco Vonhof over formatie-agenda D66 en CDA: ‘Hun stuk ademt ondernemers-energie’
Schijnzelfstandigheid en controles in de bouw
De bouw is een van de sectoren waar veel zzp’ers werken, namelijk zo’n 230.000. Uit meldingen van de leden van Bouwend Nederland blijkt dat de Belastingdienst momenteel tussen de tien en twintig controles uitvoert bij bedrijven in de sector. Het gaat daarbij om bedrijven van verschillende groottes: klein, middel en groot.
Bij minstens tien bedrijven zijn aanwijzingen gegeven en moet de situatie binnen een aantal maanden worden aangepast. Bij deze bedrijven is aangekondigd dat in 2026 naheffingsaanslagen en boetes zullen volgen als de situatie onveranderd blijkt.
Bouwbedrijf Heijmans maakt gebruik van een handvol zzp’ers, maar heeft geen controles gehad. „Wij zetten deze mensen gewoon in, daar is niets aan veranderd. Als er al een daling is, heeft dat niks met wetgeving te maken, maar eerder met een project dat is voltooid”, zegt een woordvoerder.
We zien wel dat sommige zzp’ers in loondienst zijn gegaan vanwege de controles op schijnzelfstandigheid
Woordvoerder Actiz
Lichte daling aantal zzp’ers in zorg
In de zorgsector is sprake van een lichte daling van het aantal zzp’ers. Tussen november vorig jaar en juli van dit jaar verdwenen er in de thuiszorg per saldo 2.570 zzp’ers, een afname van 7,8 procent.
In de kinderopvang waren het er 1.378 (een afname van 10 procent) en de categorie ‘overige paramedische praktijken en alternatieve genezers’ zag per saldo 1.606 zzp’ers vertrekken (2,9 procent). Onder de laatste categorie vallen ook de verpleegkundigen in ziekenhuizen.
‘Sommige zzp’ers in loondienst’
Momenteel werken er 1,2 miljoen mensen in de zorg, waarvan meer dan 170.000 zzp’ers. Bij Actiz, de branchevereniging van ongeveer 350 zorgorganisaties, zijn geen exacte cijfers bekend. „Maar we zien wel dat sommige zzp’ers in loondienst zijn gegaan vanwege de controles op schijnzelfstandigheid”, zegt een woordvoerder.
Lees ook: Zzp’ers willen rechtszaak om gevolgen handhaving schijnzelfstandigheid
Behoefte aan flexibele krachten
In de zorg voor kwetsbare ouderen en chronisch zieken zijn zo’n 500.000 werknemers actief, waaronder veel zzp’ers. Actiz noemt de situatie van zzp’ers in de sector ‘zorgwekkend’.
„We zien dus dat sommige zzp’ers in loondienst komen, maar onze leden hebben behoefte aan flexibele krachten omdat er ook nachtdiensten zijn. Daarom hopen we dat het nieuwe kabinet hier meer duidelijkheid over kan geven.”
Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid maakt binnenkort de eerste resultaten bekend van wat de handhaving op schijnzelfstandigheid dit jaar heeft opgeleverd.
