Kabinet schuift verzekeringsplicht zzp'er op de lange baan: 'Uitvoering AOV niet voor 2027'

In de hoofdlijnenbrief Arbeidsmarkt die Van Gennip dinsdag naar de Tweede Kamer stuurde, beschrijft zij hoe het kabinet samen met ondernemers en werkgevers wil toewerken naar een 'toekomstbestendige arbeidsmarkt'. Hervormingen moeten de verstoorde balans tussen flexwerk en vast werk herstellen.

Zo zet het kabinet een streep door onzekere oproepcontracten, zoals het nulurencontract. Daarvoor in de plaats komt een nog uit te werken basiscontract, dat werknemers meer zekerheid geeft over zaken als inkomen en werktijden. Flexibel werk blijft mogelijk, maar uitgangspunt wordt dat structureel werk in principe wordt georganiseerd op basis van arbeidsovereenkomsten voor onbepaalde tijd. Het is voor de economische zelfstandigheid belangrijk voor werknemers om vooraf te weten wanneer zij beschikbaar moeten zijn voor werk, aldus Van Gennip.

Te veel focus op schijnzelfstandigheid

In een reactie op de hoofdlijnenbrief, stelt Cristel van de Ven, Voorzitter Vereniging Zelfstandigen Nederland (VZN): ,,We zien in de brief een sterke focus op het creëren van een gelijk speelveld. Dat begrijpen we omdat dit nodig is om misstanden aan te pakken. Maar, laten we niet uit het oog verliezen dat de overgrote meerderheid van de zelfstandig ondernemers zonder personeel niet of voor meerdere zakelijke opdrachtgevers werkt en dus wezenlijk ander werk verricht, met een eigen karakter."

Naast het creëren van een gelijk speelveld vindt VZN het daarom belangrijk dat zelfstandigen de ruimte krijgen om te ondernemen en de mogelijkheid om hun ondernemers- en sociale risico’s goed af te dekken. ,,Dit behoeft nadere uitwerking. Op pensioengebied wordt de FOR (Fiscale Oudedag Reserve, red.) bijvoorbeeld afgeschaft. Maar hoe zorgen we er dan voor dat ondernemers eigen buffers opbouwen om tegen een stootje te kunnen wanneer het economisch even tegenzit, en om zelf te zorgen voor hun eigen oudedagsvoorziening (ons idee van de trampolinerekening)? Daarover gaat het niet in de hoofdlijnenbrief van Van Gennip. VZN heeft al concrete oplossingsrichtingen ontwikkeld, en blijft hierover graag in gesprek met de betrokken ministeries en bewindslieden."

Problemen met implementeren aov bij uitvoeringsinstanties

Het kabinet wil ook een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering implementeren als maatregel tegen het financiële voordeel dat onverzekerde zzp’ers hebben ten opzichte van werknemers, een afspraak uit het pensioenakkoord dat het vorige kabinet sloot met vakbonden en werkgevers.

De uitvoering hiervan ligt moeilijk omdat de invoering in welke vorm dan ook veel vraagt van uitvoerders als de Belastingdienst en het UWV. Van Gennip: ,,Het kabinet voorziet dat, los van voorgaande knelpunten, uitvoering van de verplichtstelling door de Belastingdienst op zijn vroegst kan aanvangen tussen 2027 en 2029, afhankelijk van de vormgeving."

Andere obstakels in het advies dat de sociale partners hebben opgesteld, zijn onder meer de duur van de eigenrisicoperiode (geen mogelijkheid te kiezen dan de standaardperiode van twaalf maanden), geen mogelijkheid zelfstandigen en directeuren-grootaandeelhouders mét personeel uit te sluiten van de verzekeringsplicht en een opt-out en onderling waarborgfonds voor mensen die zich aanvullend willen verzekeren. Hiervan is nog niet duidelijk is of dit wenselijk, uitlegbaar, uitvoerbaar en betaalbaar is.