,,Als klein meisje stond ik elk weekend op de markt bij de kraam van mijn ouders. Vanaf mijn 18de rolde ik er in. Tot nu dus.’’
Anita Fathallah (36) is al 25 jaar het gezicht van marktkraam De Olijvenkoning. Samen met haar ex-man Ruud Dikken (38) runde ze het bedrijf, maar aan dat leven kwam abrupt een einde, schrijft het AD.
Zero-emissiezone in centrum Zwolle
Zwolle is gestart met de zero-emissiezone voor schonere lucht in het centrum. Stapsgewijs mogen er steeds minder vervuilende vrachtwagens en bestelbusjes met fossiele brandstoffen in het gebied binnen de stadsgrachten komen.
In 2030 mogen alleen nog bedrijfsauto’s komen die op waterstof of elektriciteit rijden. Anita en Ruud willen deze investering niet doen en zijn gestopt.
Nieuwe bus of dure reparatie?
Hun wagens waren al aan groot onderhoud toe. Een forse investering was dus noodzakelijk en ze stonden voor een lastige keuze: een nieuwe bus aanschaffen of een dure reparatie aan de wagen die binnen een paar jaar niet meer aan de regels van de emissiezone voldoet.
Door die samenloop van omstandigheden besluiten ze na twintig jaar de stekker eruit te trekken. Einde van een tijdperk op de markt, een bittere pil voor Anita en Ruud.
‘Zoveel meer dan alleen een kraam’
Want de markt is zoveel meer dan producten verkopen, zegt Anita. ,,We hadden veel oudere klanten die langskwamen, puur voor een praatje.”
Toch is doorgaan geen optie. De verkoopwagens zijn aan vervanging toe, maar dat is erg duur. Bovendien: ,,Een investering als deze doe je voor tien jaar.”
Ondernemers kunnen rekenen op subsidie, maar volgens Anita is dat veel te weinig.
Lees ook: Stukadoors en dakdekkers kiezen voor werk buiten binnenstad vanwege nul-emissiezone
Landelijke twijfel over dieselvrije zone
Ook in de landelijke politiek ontstaat in 2024 twijfel over een dieselvrije zone, merkte Anita: ,,Steeds hoorden we weer iets anders. Dat voelde als uitstel van executie.”
De gemeente Zwolle zet wel door met het instellen van een uitstootvrije zone. Inmiddels hebben 15 gemeenten een emissievrije-zone. Voor Anita en Ruud betekent dit stoppen. Ze gaan alleen verder met de groothandel.
Voertuig mag centrum niet meer in
Op een zonnige vrijdagochtend op de markt vertellen meerdere marktondernemers over de uitstootzone. Sokkenverkoper Jaap Buter is zwaar geïrriteerd. Al vijftig jaar staat hij op de markt, maar vanaf mei mag zijn voertuig het centrum niet meer in, zegt hij. Een paar weken geleden ontving hij al een waarschuwing van de gemeente.
Hij vindt het een zinloze maatregel. ,,Ik mag wel van Maastricht naar Zwolle met mijn kar, maar die laatste 225 meter in het centrum mag niet. Dat is toch niet uit te leggen.”
De sokkenverkoper is nog in gesprek met de gemeente, in de hoop op een oplossing. ,,Maar komt die er niet, dan is het in mei echt afgelopen.”
‘Geef ons even de tijd’
Volgens Wouter Westrik, marktkoopman van Lederwaren & Bijouterieën Westrik, zijn de emissieregels nog niet haalbaar en niet realistisch: ,,Elektrische bussen met voldoende trekkracht bestaan simpelweg nog niet.”
‘Meer tijd’ is volgens de marktondernemer de oplossing. ,,Geef ons tot 2030, zodat we betere alternatieven kunnen afwachten. Ook wij willen namelijk echt wel een groenere toekomst.”
Wel laat hij weten goed contact te hebben met de gemeente hierover.
Zorgen ondernemers bekend bij gemeente Zwolle
De gemeente laat weten dat de zorgen van ondernemers bekend zijn en te snappen dat de overgang naar uitstootvrij vervoer voor velen een uitdaging is. Zwolle probeert ondernemers daarin zoveel mogelijk te steunen. Dit doet de gemeente onder meer met aanschafsubsidies.
Daarnaast stelt Zwolle ondernemers uitleg te hebben gegeven over een zogeheten ‘ontheffing’. ,,We hebben de mogelijkheid geboden ontheffingsaanvragen vooraf door de gemeente te laten toetsen en van dit aanbod is veelvuldig gebruik gemaakt.”
‘Een gezamenlijk leerjaar’ noemt de gemeente 2025, waarbij nog niet massaal bekeuringen uitgedeeld worden aan de meest vervuilende bedrijfswagens. ,,In dit leerjaar richten we ons op samenwerking met ondernemers, het bieden van maatwerk en het gezamenlijk werken aan oplossingen.”
Via de marktcommissie wil de gemeente knelpunten met marktondernemers bespreken en ze informeren over nieuwe ontwikkelingen.
Lees ook: Scheveningse ondernemers worstelen met zero-emissiezone
Knuffel van een klant
Voor Ruud en Anita zit het marktleven er in elk geval op. Terwijl Ruud over de markt loopt, wordt hij telkens herinnerd aan de goede tijd die hij hier had. Tijdens een gesprek met een oud-collega krijgt hij plotseling een knuffel van een vaste klant die hem mist.
Ruud kijkt om zich heen naar de vertrouwde gezichten en plekken. ,,De markt was zoveel meer dan handel. Het was een plek waar je echt een band opbouwde met mensen. Dat zal ik het meest missen.”
