Arko van Brakel
Ondernemer en voorzitter van Stichting 155
Arko van Brakel is ondernemer, auteur, trainer en totaal gefascineerd door innovatie en persoonlijk leiderschap. Zelforganisatie en vertrouwen zitten in zijn DNA. Daarnaast is hij voorzitter van Stichting 155 help een bedrijf.
Lady Gaga zei ooit: ‘Als je geen schaduw hebt, sta je niet in het licht.’ Dat is hier zeker van toepassing: de schaduwzijde van de mateloosheid die tot verslaving leidt, komt vaak voort uit dezelfde kracht die ondernemers zo succesvol maakt. Net als bij topsporters: wie altijd grenzen opzoekt, raakt verslaafd aan de kick van presteren. De voorbeelden van succesvolle topsporters die na hun carrière verslaafd raken zijn bekend. Maar wat als je geen maat kunt houden? Wanneer trek je aan de bel?
Sporten en ondernemen op hoog niveau
Ook ik ken die mateloosheid. Jarenlang sportte ik keihard, tot uitputting toe. Niet dat ik een succesvolle topsporter was. Nee, het was simpelweg een manier om mijn energie kwijt te kunnen, dacht ik. Ondernemen deed ik wel op hoog niveau. En dat pakte ik op dezelfde manier aan, door letterlijk elk moment van de dag te benutten, tot diep in de nacht. Ik bouwde zelfs een fitness in huis om dan maar ’s nachts te kunnen trainen. Tot mijn lijf keihard ingreep. Nu sport ik nog steeds dagelijks, maar minder extreem. Het voelt minder heroïsch, sterker nog, ik blijf rustig sporten moeilijk en minder leuk vinden. Maar het is beter – voor mezelf en mijn omgeving. En ik ben nu, op mijn 56ste, in veel opzichten fitter dan ooit.
Gelukkig weet ik wel maat te houden met alcohol, en drugs heb ik nog nooit gebruikt. Maar een telefoonverslaving? Die ligt altijd op de loer. Als nieuwsjunk verspil ik soms uren aan mijn scherm. Het lijkt onschuldig, maar is het dat wel? Het is niet alleen een slecht voorbeeld voor je kinderen en je omgeving. Je smartphone kan net zo’n sluipmoordenaar zijn als drank of cocaïne. Het lastige is dat het voor ondernemers moeilijk kan zijn om het probleem te onderkennen. Een topsporter met ongezond gedrag presteert al snel minder. Maar de bizarre paradox is dat een ondernemer zichzelf jarenlang fysiek kan slopen met ongezond gedrag en toch beloond wordt met de verdovende kick van zakelijk succes – tot het lichaam zegt: stop!
En dan? Dan maakt dat zakelijke succes ineens niets meer uit. De mensen rond je bed – áls je geluk hebt dat ze daar staan en niet rond je graf – zijn je échte succes.
Lees ook: Pingpongtafels en hippe loungehoeken zijn werkgeluk-washing: ‘Echt werkgeluk zit in het werk zelf’
Vluchten wanneer het tegenzit
Dan zijn er ook ondernemers die juist vluchten in een verslaving omdat ze níet succesvol zijn. Of ondernemers die de spanning van het ondernemen niet aankunnen, de verantwoordelijkheid voor hun personeel, of simpelweg altijd financiële druk of prestatiedruk ervaren, ook als het goed gaat. Die willen vluchten van de problemen door iets nog destructievers te doen: zichzelf en hun omgeving ondermijnen door hun kick, of juist hun verdoving uit andere middelen te halen. Drugs, drank, gokken.
Zo sprak ik laatst een ondernemer die zijn bedrijf bijna naar de filistijnen had geholpen met verschillende vormen van verslaving. Drank, drugs, gokken. Hij heeft zichzelf hier vanaf geholpen, was helemaal clean. Dus zijn compagnons dachten dat het lek boven was en ze weer geld konden gaan verdienen.
Maar toen diende zich een nieuwe verslaving aan: inkopen. Dat lijkt op een shopverslaving, maar dan zakelijk en voor nog grotere bedragen. Maat houden was het probleem. De voorraden stapelden zich op. De schulden ook… Pas toen het echt mis liep, vroeg hij om hulp. Rijkelijk laat en dubbel moeilijk, want dan moet je om twee redenen om hulp vragen: voor jezelf en voor je zaak. Maar doe het alsjeblieft wel. Vraag om hulp. Je bent meestal nog op tijd. Er is altijd een oplossing.
‘Spreek je zakenpartner aan’
En zie je dat je zakenpartner verslaafd is? Spreek hem of haar erop aan. Ik heb zelf ooit een absoluut geniale zakenpartner gehad die echt veel en veel te veel blowde. In het begin was dat geen probleem. Maar naarmate de jaren vorderden leek zijn persoonlijkheid te veranderen. Hij werd zo paranoïde dat hij soms niet meer functioneerde. Hij dacht bijvoorbeeld dat in al mijn stopcontacten camera’s en afluisterapparatuur zaten en wilde alleen nog buiten praten met de buitenkraan aan, zodat de denkbeeldige microfoon onze stemmen niet meer kon opnemen… Hij was zo overtuigd en daardoor overtuigend dat er een vreemde spannende sfeer ontstond. Spooky. Maar zeer ongezond.
Ik was vroeger niet per se tegen drugs, hoewel ik zelf nooit gebruikte. Na deze ervaring ben ik een grote tegenstander van drugs. Realiseer je bovendien dat voor de meeste soorten drugs geldt, dat je door het te kopen een misdadig, dodelijk systeem financiert. Dat wil je toch niet als hardwerkende ondernemer?
De belangrijke les voor ondernemers is: ondernemen doe je niet alleen. Durf eerlijk te zijn. Herken je verslavingskenmerken? Zoek hulp. Want als je te lang wacht, is het misschien echt te laat. En dan is de financiële schade niet eens je grootste probleem. Jij bent immers zelf je belangrijkste productiemiddel. Je gezin, vrienden en familie zijn je échte team. Zorg goed voor jezelf en voor elkaar. Een gezonde geest in een gezonde lichaam is niet vanzelfsprekend, dus neem het serieus: jouw brein en je lijf zijn de belangrijkste persoonlijke succesfactoren als ondernemer.
Loop je als ondernemer even vast en weet je niet waar je de juiste hulp kunt vinden? Neem dan gratis contact op met Stichting 155 help een bedrijf.
Lees ook: En dan is je beste medewerker ineens vertrokken: kun je quiet quitting voorkomen?
