Concurrentievermogen verbeteren? Deze 10 punten zijn essentieel

Veel beslissingen die relevant zijn voor het bedrijfsleven worden in Brussel genomen. Dat is in principe goed, want anders zouden de fundamentele vrijheden van de Europese binnenmarkt steeds weer worden doorkruist door nationale regelgeving. Volgens een actuele enquête van onze koepelorganisatie onder 3.000 Duitse bedrijven ziet een grote meerderheid dan ook concrete voordelen voor hun bedrijf door de EU. Het gaat onder andere om factoren als politieke stabiliteit (82 procent), een gemeenschappelijke, stabiele valuta (76 procent), uniforme EU-normen (68 procent) en toegang tot Europese markten (66 procent).

Günter Gülker: EU gaat steeds minder over de economie

Uit de resultaten blijkt ook, dat ondernemers het concurrentievermogen en de aantrekkelijkheid van Europa als vestigingsplaats bedreigd zien. Want: Ook werd de EU oorspronkelijk opgericht als Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal, ondertussen ligt de focus steeds minder op haar kerncompetentie: de economie.

Bedrijven, zowel in Duitsland als ook in Nederland, zijn zich hier al lang van bewust. Maar werden niet gehoord. De afgelopen maanden is het vestigingsklimaat met de discussie rond ASML echter eindelijk ook een onderwerp in de media geworden. Niet alleen op de voorpagina’s maar zelfs in de Avondshow van Arjen Lubach. Europa heeft een nieuwe agenda voor concurrentievermogen nodig. Het goede nieuws is dat deze urgentie eindelijk wordt gezien. Het slechte nieuws is dat de dringend noodzakelijke hervormingen complex zijn. Hiervoor is moed nodig en een Europese aanpak. In aanloop naar de Europese verkiezingen benadrukt de DNHK volgende tien verbeterpunten.

Lees ook de oproep van MKB-Nederland-voorzitter Jacco Vonhof: ‘Na operatie Beethoven voor ASML nu dan operatie Hazes voor mkb’

Vermindering van regeldruk

Het verminderen van de bureaucratie is geen nieuwe eis. De EU heeft herhaaldelijk aangekondigd deze situatie te willen verhelpen. Maar feit is: Voor elke Europese wet, die wordt afgeschaft, worden er in 2023 vijf nieuwe wetten gemaakt – het is dus geen verrassing dat meer dan 90 procent van de bedrijven vermindering van de bureaucratie als het belangrijkste instrument ziet om het concurrentievermogen te verbeteren. Dit is het resultaat van de eerder genoemde enquête. Er zijn echter mogelijkheden om de bureaucratie op veel gebieden te verminderen, zoals gestandaardiseerde rapportageverplichtingen, bijvoorbeeld in de detacheringsrichtlijn voor werknemers, bij de databescherming en bij certificeringen. Dit helpt vooral mkb-bedrijven.

Lees ook: Ondernemers: ‘Regeldruk EU belangrijkste thema verkiezingen’

Snellere vergunningsprocedures

Naast gedetailleerde documentatievereisten zetten complexe vergunningsprocedures de bereidheid om te innoveren en te investeren onder druk. Vaste termijnen voor vergunningsprocedures in alle economische sectoren zouden een belangrijke stap in de goede richting zijn.

International concurrerende energieprijzen

Door de hoge energieprijzen verliest Europa als industriële vestigingsplaats steeds meer aantrekkelijkheid. Om wereldwijd concurrerende productie in de EU te behouden, moeten klimaatbescherming en concurrentievermogen beter op elkaar worden afgestemd totdat goedkope hernieuwbare energie in voldoende hoeveelheden beschikbaar is voor bedrijven.

Een volledig geïntegreerde interne elektriciteitsmarkt leidt tot gunstigere elektriciteitsprijzen binnen de EU. De opdeling van Europa in talrijke kleine prijszones houdt daarentegen de kosten hoog. Een Europese energie-infrastructuur, van het elektriciteitsnet tot waterstofpijpleidingen, vraagt om politieke bevordering. Anders dreigen energie-intensieve en strategisch belangrijke toekomstindustrieën zoals chip- en batterijproductie, die zo belangrijk zijn voor onze landen, weg te blijven of te migreren.

Veerkracht van waarde- en toeleveringsketens vergroten

De verstoringen van de toeleveringsketen van de afgelopen jaren hebben aangetoond dat Europa de veerkracht van zijn toeleveringsketens moet vergroten om de continuïteit van de energievoorziening, grondstoffen en strategisch belangrijke technologieën te waarborgen. Eenzijdige afhankelijkheid van individuele leverancierslanden is te verminderen. Bedrijven werken aan het diversifiëren van de toeleveringsketens. Maar naast nieuwe handels- en grondstoffenovereenkomsten is ook de opbouw van een nieuwe waardeketen binnen Europa noodzakelijk.

Innovatie en onderzoek bevorderen

Binnen de EU staat Duitsland aan de top als het gaat om uitgaven voor innovatie en onderzoek in verhouding tot het BBP. Het land staat wereldwijd zelfs op nummer vier. Als Europa blijven we echter ver achter de top drie, die bestaat uit Zuid-Korea, de VS en Japan. Ook China is ons inmiddels voorbij gestreefd. Taak is om de beschikbare middelen die op nationaal en op EU-niveau zijn gesteld, aanzienlijk te verhogen. Dat geldt zeker ook voor Nederland: de uitgaven liggen hier namelijk onder het EU-gemiddelde.

Handelsovereenkomsten bevorderen

Het is onontbeerlijk om de internationale samenwerking met belangrijke handelspartners te verbeteren door middel van onder ander nieuwe handelsovereenkomsten, vooral met de Mercosur-landen en met India.

Gebruik van data faciliteren

Data zijn een belangrijke economische troef en een doorslaggevende concurrentiefactor voor bedrijven. Om aantrekkelijk te zijn voor bedrijven met een op data gebaseerd business model is het belangrijk om een innovatievriendelijk, algemeen toepasbaar en veilig rechtskader te hebben. Juridische onduidelijkheden vragen om opheldering. Daarnaast hebben bedrijven behoefte aan mechanismen voor data uitwisseling, normen, interfaces en de oprichting van een open, transparante en betrouwbare data infrastructuur binnen Europa. Hierdoor kunnen data over nationale grenzen heen veilig worden samengebracht en gedeeld.

Kansen van AI gebruiken

Uiteindelijk vormen deze data ook een belangrijke basis voor de toepassing van kunstmatige intelligentie (KI) in Europa. Bij het ontwerp van het wettelijke kader is het belangrijk om de veiligheid, transparantie en betrouwbaarheid van KI-systemen te versterken en tegelijkertijd innovatievriendelijke randvoorwaarden te handhaven. Wettelijke regels moeten innovatie aanmoedigen – en mogen geen onnodige belemmeringen opwerpen. Laat Europa de kansen grijpen die de technologie biedt en een voortrekkersrol spelen bij de ontwikkeling van veilige, transparante en betrouwbare AI.

Lees ook: Ruim 12.000 AI-tools: waarmee en hoe te beginnen?

Cyberveiligheid versterken

Er bestaan wettelijke vereisten voor kritieke infrastructuren en andere belangrijke bedrijven. En dit is goed. Maar de documentatieverplichtingen en aansprakelijkheid mogen kleine en middelgrote ondernemingen niet onevenredig zwaar belasten. Het ontwerp van de Cyber Resilience Act lijkt de juiste aanpak, maar de wetgeving mag niet zijn doel voorbijschieten en innovatie verhinderen.

Hoogopgeleide ontwikkelen, aantrekken en behouden

Het personeelstekort is een van de grootste uitdagingen voor de economie en de samenleving in zowel Nederland als Duitsland. En in de genoemde enquête benoemen 62 procent van alle ondervraagde bedrijven het personeelstekort na energie en grondstofprijzen als grootste uitdaging. Arbeidsmarktgerichte immigratie uit derde landen is van groot belang voor bedrijven bij het werven van personeel. Ondanks de Europese Blue Card richtlijn is de werving uit derde landen echter vaak tijdrovend, bureaucratisch en ingewikkeld. Het administratieve immigratieproces kan efficiënter en sneller. Bovendien moet de beroepserkenning in de lidstaten worden vereenvoudigd en versneld om de grensoverschrijdende arbeidsmobiliteit in het algemeen te versterken.

Lees ook: Prijzen zijn sinds 2020 harder gestegen dan de lonen

Feit is, om welvaart in Europa ook in toekomst te waarborgen is een duidelijke focus op het concurrentievermogen nodig. Een uitdagende opgave voor de nieuwe commissie!